شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی»، روز پنج‌شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۱ صبح در محل بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی با حضور و سخنرانی آیات و اساتید: سید جعفر سیدان، نجم‌الدین مروجی طبسی، محمدتقی سبحانی، محمدحسن ربانی بیرجندی و مجید معارف برگزار می‌شود.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، همزمان با ایام نورانی میلاد شمس‌الشموس امام علی بن موسی‌الرضا، نشست خبری آیین رونمایی از مجموعه آثار و تکریم تلاش علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی» با حضور اصحاب رسانه در محل مؤسسه کلامنا مشهد برگزار شد.
حجت‌الاسلام حسین منتظر، مدیر اجرایی مرکز آموزش و پژوهش کلام و معارف اهل‌بیت (ع) در ابتدای نشست به معرفی فعالیت‌های مؤسسه کلامنا پرداخت و گفت: مؤسسه علمی پژوهشی کلامنا از سال ۱۳۹۷ تحت اشراف بزرگان و برخی علمای مشهد در جهت تبیین معارف دینی تأسیس شد و نام این مجموعه از کلام امام رضا (ع) که می‌فرمایند: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا» اخذ شده است.
باید با حجاب معاصرت مقابله فرهنگی شود
وی با بیان اینکه فعالیت‌های مؤسسه در غالب‌های آموزشی و پژوهشی است، بیان داشت: مؤسسه کلامنا از سال گذشته گام‌های بزرگی در مسیر احیاء آثار و اندیشه بزرگان و شخصیت‌های علمی حوزه علمیه خراسان برداشته و سعی نموده با معرفی آثار به تجلیل از شخصیت آن‌ها بپردازد و نکته حائز اهمیت تجلیل از بزرگان معاصر هستند و مؤسسه معتقد است باید با حجاب معاصرت مقابله فرهنگی شود و معاصرین که در قید حیات هستند تجلیل شده تا مقام آن‌ها شناخته شود.
منتظر، با اشاره به مراسمات پیشین مؤسسه کلامنا اظهار کرد: اولین گام برگزاری نکوداشت علامه حکیمی در تابستان ۱۴۰۱ بود. دومین برنامه نشست نکوداشت آیت‌الله صافی گلپایگانی به مناسبت اولین سالگرد رحلت ایشان بود. سومین برنامه آیین رونمایی یکی از آثار اعتقادی آیت‌الله سیدحسن مرتضوی با عنوان «شرح زیارت جامعه کبیره» بود و در چهارمین برنامه قرار است همایش رونمایی از مجموعه آثار علامه محقق استاد «سیدعلی شهرستانی»، توسط موسسه کلامنا و جمعی از مؤسسات همکار برگزار شود.
گذری بر حیات علمی استاد محقق «سیدعلی شهرستانی»
حجت‌الاسلام محسن تحقیقی، دبیر اجرایی مراسم نکوداشت نیز در سخنانی به بیان زیست و حیات علمی استاد شهرستانی پرداخت و ابراز کرد: استاد حاج سیّد على شهرستانى در (۲۸ رمضان ۱۳۷۷ قمری/۲۹ فروردین ۱۳۳۷ شمسی) در شهر مقدس کربلا در خانواده‌اى دینى و علمى متولد شد. پدر ایشان آیت‌الله سیّد عبدالرضا مرعشى شهرستانى و مادرش دختر آیت‌الله سیّد محمّد طاهر بحرانى است که هر دو از عالمان سرشناس آن دیار بودند.
وی با بیان اینکه خاندان شهرستانى و بحرانی، از خانواده‌هاى قدیمى علمى و ریشه‌دار در کربلا به شمار مى‌آمدند، افزود: اَجداد پدرى و مادرى استاد شهرستانى، همگی در زمره علما و بزرگان قرار داشته و آثار بسیارى را بر جاى نهاده‌اند که در کتبی که در شرح احوال و آثار بزرگان است بدان اشاره شده است. آنان علاوه بر مرجعیت دینی و علمی، محل رجوع مردم بوده و شئون مذهبی‌شان را بر عهده داشتند.
تحقیقی، سپس به تحصیلات علمی استاد شهرستانی اشاره داشت و گفت: ایشان پس از پایان دوره متوسطه، وارد حوزه علمیه در کربلا شد. نحو، صرف، منطق، معانى و بیان و بلاغت، فقه و اصول را نزد اساتید این فنون فرا گرفت. وى نزد شیخ عبدالحسن بیضائى، سید مختار هندى، شیخ عبدالرضا صافى و… به تحصیل علوم و معارف پرداخت؛ و درپى فشار و سخت‌گیرى نظام بعث عراق بر خاندان مذهبى و شخصیت‌هاى دینى، استاد شهرستانى به همراه خانواده‌اش، در سال ۱۳۵۶ شمسى به ایران هجرت نمود و در شهر مشهد ساکن شد و داماد آیت‌الله شیخ حسنعلى مروارید گردید.
جهاد علمی و تألیفی استاد شهرستانی
وی افزود: استاد شهرستانی در حوزه علمیه مشهد تحصیل علوم و درس و بحث را ادامه داد و نزد اساتید وقت حاضر شد. شرح لمعه را نزد آیت‌الله میرزا حسن صالحى فرا گرفت. در درس مکاسب آیت‌الله میرزاعلی فلسفى حضور یافت. رسائل و کفایه را نزد آیت‌الله سید حسن مرتضوى آموخت. منظومه سبزوارى و بخشى از اسفار را نزد آیت‌الله سید عزالدین زنجانى درس گرفت؛ و پس از اتمام دروس سطح، به دوره عالى دروس حوزه گام نهاد و در کرسى‌هاى درس خارج آیات: میرزاعلی فلسفى، سید ابراهیم علم‌الهدى، سید حسین شمس و سید حسن مرتضوى حاضر شد و تقریرات درس این بزرگان فقه و اصول و فلسفه را به زبان عربى مکتوب نمود.
دبیر اجرایی مراسم نکوداشت در ادامه به جهاد علمی استاد سیدعلی شهرستانی پرداخت و خاطرنشان کرد: استاد شهرستانى، همراه با حضور در دروس اساتید بزرگ حوزه و نگارش آموزه‌هاى آن‌ها، به فعالیت‌هاى علمى پرداخت و پیرامون برخى از شئون فکرى و اجتماعى در بعضى از مجله‌هاى دینى، با نام واقعى و یا با نام مستعار، دست به قلم زد. مقاله‌هاى چندى از ایشان در حالی که در عنفوان جوانی بود در مجله «الإرشاد» که در مشهد انتشار می‌یافت به چاپ رسید و سپس مقالاتی از ایشان در مجله «تراثنا»، «المصباح» انتشارات آستان حسینى در کربلا، «مخطوطاتنا» انتشارات آستان علوی در نجف و دیگر مراکز فرهنگی چاپ گردید.
وی ادامه داد: بیشتر اهتمام استاد شهرستانى، نگارش آثارى در امور اعتقادى و ماجراهائى است که به شئون مسلمانان و ریشه‌هاى اختلاف آنان تعلق دارد. در این زمینه، استاد تاکنون مقاله‌ها و کتاب‌هایی در موضوعات چون: فقه کلامى، عقاید، فرق ادیان، دفع شبهات، علوم قرآن و حدیث، لغت عرب، تاریخ اسلام، سیره و… نوشته است که بعضى از آن‌ها به چاپ رسیده و بعضى در آستانه چاپ و برخى مخطوط مى‌باشد.
اساتید سخنران در مراسم رونمایی و نکوداشت
حجت‌الاسلام تحقیقی با اعلام اینکه آیین رونمایی از مجموعه آثار و پاسداشت مقام علمی استاد سیدعلی شهرستانی در روز پنج‌شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۱ صبح در محل بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار خواهد شد، بیان داشت: سخنرانان این آیین عبارتند از: آیت‌الله سید جعفر سیدان پیرامون «اهمیت امامت پژوهی و ضرورت پژوهش‌های جدی در عرصۀ اعتقادات»؛ استاد نجم‌الدین مروجی طبسی با موضوع «روش‌شناسی پاسخ به شبهات در اندیشه استاد شهرستانی»؛ استاد محمدتقی سبحانی با موضوع «اندیشۀ فقه کلامی استاد شهرستانی و دستاوردهای آن»؛ استاد محمدحسن ربانی بیرجندی با موضوع «اندیشه‌های قرآنی استاد شهرستانی» و دکتر مجید معارف در موضوع «اندیشه‌های حدیثی استاد شهرستانی» به ارائه مطلب خواهند پرداخت.
دربارۀ مجموعۀ آثار استاد سیدعلی شهرستانی
سخنران نشست خبری سپس به معرفی مجموعه آثار پرداخت و اظهار کرد: مجموعۀ آثار استاد سید علی شهرستانی در ۲۳ جلد توسط عتبه عباسیه به چاپ رسیده است. این ۲۳ جلد در موضوعاتی چون قرآن (شامل دو کتاب جمع القرآن و مصحف امیرالمؤمنین علیه‌السلام)، حدیث (شامل دو کتاب تاریخ الحدیث النبوی الشریف و منع تدوین الحدیث)، فقه کلامی (شامل المدخل الی الفقه الکلامی، وضوء النبی، الاذان و صلاه النبی)، عقیده و رد شبهات (شامل دو کتاب زواج ام کلثوم و سه رساله اعتقادی)، تاریخ (شامل کتاب‌های من هو الصدیق و من هی الصدیقه، التسمیات، امیه النبی، موثرات الهوی و الموروث الجاهلی) و لغت (المنهج الاستدراکی النقدی فی اللغه) است.
وی در خاتمه سخنان خود به این نکته تأکید نمود: اندیشه‌های استاد شهرستانی نوآوری در آثار کلامی است و این اندیشه فقه کلامی است که اندیشه‌ای نو است و کتابی با عنوان «المدخل الی الفقه الکلامی» را تدوین کرده‌اند که به‌نوعی اثبات مرجعیت علمی اهل‌بیت (ع) در اختلافات فقهی میان مسلمین است. می‌دانیم که مسلمین در وضو و اذان و مسائل دیگر اختلاف داریم اما ایشان تلاش کردند با این موسوعه کلامی در مسئله وضو و اذان اثبات کنند که سنت نبوی و سنت صحیح پیامبر (ص) دقیقاً همان سنتی است که از ناحیه ائمه منتقل شده و شیعیان بدان معتقد هستند.
بازبینی و تصحیح برخی از آثار
تحقیقی در پاسخ به سؤال «اجتهاد» مبنی بر اینکه آیا تألیف جدیدی در مجموعه آثار مشاهده می‌شود و آیا استاد شهرستانی بازبینی در آثار خود داشته؟ بیان کرد: این مجموعه دارای اثر جدیدی از استاد شهرستانی نیست، بلکه «عتبه عباسیه» آثار پراکنده را تجمیع نموده و به‌صورت ۲۳ جلد در موضوعات مختلف به چاپ رسانده است؛ اما درباره سؤال دوم، استاد شهرستانی در این مجموعه همه کتاب‌ها را بررسی کرده‌اند و سپس در این مجموعه به چاپ رسیده است، مثلاً کتاب «المدخل الی الفقه الکلامی» مجدداً تصحیح و بازبینی شده است.
گفتنی است، میزبانی این رویداد علمی با عتبه عباسیه، آستان قدس رضوی، حوزه علمیه خراسان و موسسه علمی پژوهشی کلامنا است و بیش از ۲۰ نهاد حوزوی در برگزاری این آیین مشارکت دارند.
لازم به ذکر است، نمایشگاه مجموعه آثار و تألیفات استادسیدعلی شهرستانی، نمایش مستند و توزیع ویژه‌نامه نکوداشت از حاشیه‌های دیگر این مراسم می‌باشد.
یادآوری می‌شود، آئین نکوداشت و رونمایی از مجموعه آثار استاد سیدعلی شهرستانی، پنج‌شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۱ صبح در سالن شیخ طبرسی بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار خواهد شد.
