نظریه ولایت فقیه را میتوان مترقیترین تئوری حکومتی اسلام در عصر غیبت دانست که امروزه با مشاهدۀ تجربیات عراق، لبنان و کشورهای اسلامی دیگر، به کارآمدی و موفقیت این نظریه باید بیش از پیش ایمان آورد. اما چرا پس از ۴۰ سال هنوز خلأهای جدی و مشکل ساز در این نظریه وجود دارد؟
شبکه اجتهاد: ولایت فقیه ریشه در نگاه اسلام حداکثری و جاودانه دانستن دین مبین اسلام دارد. این نظریه توسط امام خمینی(ره)، ابداع نه، بلکه احیاء گردید. قرون متمادی که شیعه در ضعف میزیست و همیشه شهروند درجه دوی جامعۀ اسلامی به شمار میآمد، مانع از این میشد که با وجود ادلۀ روایی و عقلی، فقیهی به خود اجازه دهد که به فکر عملیاتی کردن این نظریه بیافتد. همین باعث شده است این بحث از حیث محتوایی دچار خلأهایی در مقام اجرا گردد.
امروزه پس از گذشت بیش از ۴۰سال از عمر نظام اسلامی ایران که مبتنی بر نظریۀ ولایت فقیه است، شاهد بروز تنشها و چالشهای جدی در سطح جامعه (اعم از توده مردم و نخبگان) هستیم. برخی از این چالشها را نمیتوان حاصل برنامهریزی دشمن برای تضعیف نظام دانست، بلکه عمدتاً این بحرانها از سوی افراد دغدغهمند و علاقمند به انقلاب بروز پیدا میکند!
الگوی مناسب تعامل مردم با ولی فقیه چگونه است؟
الگوی مناسب تعامل مردم با ولی فقیه چگونه است؟ این سوال کلی خود به دهها سوال فرعی تقسیم میشود که لازم است حوزههای علمیه و سردمداران فقه حکومتی پیرامون این سوالات کرسیهای تحقیق و تدریس راه بیاندازند.
چند نمونه از سوالات فرعی مرتبط با این سرفصل عبارتنداز:
میزان تبعیت مردم از اوامر ولی فقیه تا چه حدی باید باشد؟
مردم در چه اموری باید از ولی فقیه تبعیت کنند؟
ولی فقیه در چه حیطههایی حق ورود حاکمیتی یا به اصطلاح فقهی حق صدور اوامر مولوی دارد؟
مردم در برابر اشتباهات ولی فقیه چه رفتاری باید نشان دهند؟
نخبگان و کارشناسان در صورت اختلاف نظر فاحش با ولی فقیه، چه وظیفهای دارند؟
مردمی که از این اختلافات آگاه میشوند، چه رفتاری باید از خود نشان دهند؟
تبیین نظریات، اقوال و فرمایشات رهبری بر عهدۀ قشر خاصی هست یا هر کسی باید به فهم خود عمل کند؟
مخالفت نظری با ولی فقیه و اعلام و ترویج آن اشکالی دارد یا خیر؟ و….
ابهام در این مسائل و خلأ تئوریک موجود در عرصۀ عملیاتیِ نظریۀ ولایت فقیه، باعث خواهد شد تا به مرور زمان، دو قطبیها، انشقاقها، تکفیرها و تهمتزنیها و…. در جامعۀ اسلامی به بهانه دفاع از ولایت فقیه رواج پیدا کند که در این صورت دشمنان برای ساقط کردن این نظام مقدس، به هیچ تلاشی نیاز نخواهند داشت!
نمونهای از این اختلافات و دوقطبیهای وحشتناک را در دو موضوع کرونا و عدالتخواهی به وضوح دیدیم و دیدید، که نشان میدهد حتی امروز هم برای حل این مسائل و تدوین و تکمیل نرمافزار ولایت فقیه دیر است.
نویسنده: حجتالاسلام صابر جعفر زاده – صدای حوزه
نظریه ولایت فقیه با چالش هایی مواجه هست ولی ما می ترسیم به آنها ورود کنیم.