شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
می‌توان کمیته‌ای از دانشمندان آواز و فقهای آشنا به فقه موسیقی را تشکیل داد که بتوانند با آن معیارهای فقهی را تنظیم کرده و از سوی دیگر دانشمندان هنر موسیقی با فرمول‌های صحیح، تعیین‌کننده آواز پاک در عرصه موسیقی باشند که اگر این اتفاق بیفتد.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله شیخ محسن اراکی در اختتامیه دومین جشنواره موسیقی «پیامبر مهربانی» به تعریف سه دانش اسلامی درباره موسیقی پرداخت و گفت: اولین دانش از سه دانش اسلامی، جهان‌بینی موسیقی و آواز است که در این عرصه حرف برای گفتن زیاد داریم؛ چرا که رابطه جهان آفرینش و معاد، مساله بسیار جدی است که می‌تواند در ارتباط با موسیقی مورد بررسی قرار گیرد و همان‌گونه که در آیه‌ای از سوره زمر اشاره شده که پایان جهان با نفخ صور و آغاز جهان با نفخ صور همراه است که این شایسته تحلیل است و باید در این عرصه حرف‌های زیادی گفته شود. در این زمینه هم منابع فراوانی داریم که قابل بررسی است.
او با بیان اینکه فلسفه آواز و موسیقی دومین دانش اسلامی درباره موسیقی است، اضافه کرد: که این موضوع جای تحقیق و پژوهش زیادی دارد. فلسفه آواز و موسیقی در هر آواز و آهنگی، انرژی‌زاست که گاه این انرژی مثبت و گاه منفی معرفی می‌شود. از سوی دیگر در درون آدمی همان‌گونه که در قرآن هم به صراحت پیرامون آن نشانه‌های زیادی داریم، دو استعداد صعود (مثبت) و هبوط (منفی) وجود دارد و صدا و آواز با این دو استعداد رابطه مستقیم دارد. به عبارتی آنجایی که صدا و آهنگ با آن نهاد مثبت درون آدمی ارتباط پیدا می‌کند، انسان را به اوج و صعود می‌برد و آدمی را به یاد انسان و حیات می‌اندازد و به طور طبیعی اگر خلاف این جریان اتفاق بیفتد، انسان به سراشیبی و سقوط می‌رود.
دبیرکل مجمع تقریب مذاهب اسلامی گفت: آوازها ارتباط مستقیمی با این دو بخشی که به آن اشاره کردم، دارند که بخشی از آهنگ‌ها، همان‌هایی است که نشاط‌آور است و در درون انسان، ذکر، حیات و زندگی را فعال می‌کند و می‌توان گفت این آهنگ مثبت به قدری اثرگذار است که حتی سایر زندگان و حتی جمادات را به حرکت می‌اندازد.
وی با اشاره به روایاتی از حضرت داود (ع) و حضرت ابراهیم (ع)، از اهالی آواز و موسیقی خواست تا در این حوزه‌ها وارد ارتباط شوند و دانش در این عرصه جدی شود.
رئیس مجمع تقریب مذاهب اسلامی به موضوع فقه آواز و موسیقی به عنوان سومین دانش اسلامی درباره موسیقی اشاره کرد و گفت: قطعاً باید چنین بحثی در حوزه فقه و موسیقی جدی گرفته شود و من معتقدم می‌توان در این زمینه فضایی را تنظیم کرد که سر رشته آن در بحث فلسفه آواز و موسیقی است. بنده در مراسم سال گذشته جشنواره موسیقی “پیامبر مهربانی” هم به این نکته اشاره کردم که می‌توان کمیته‌ای از دانشمندان آواز و فقهای آشنا به فقه موسیقی را تشکیل داد که بتوانند با آن معیارهای فقهی را تنظیم کرده و از سوی دیگر دانشمندان هنر موسیقی با فرمول‌های صحیح، تعیین‌کننده آواز پاک در عرصه موسیقی باشند که اگر این اتفاق بیفتد، می‌توانیم شاهد رشد و تربیت سازنده یک جامعه باشیم؛ چرا که من بر این باورم شایسته‌ترین جامعه، جامعه ماست. مطمئن باشید که شما اگر این باب جدید را در عرصه موسیقی باز کنید، در این رشته خدمت بزرگی به بشریت کردید.
آیت‌الله اراکی با بیان اینکه سه رکن مهم در فقه موسیقی باید لحاظ شود، گفت: محتوای آواز و موسیقی یکی از اضلاع فقه موسیقی است که به لحاظ معنایی و هم محتوای گرایش‌هایی که در صدا و موسیقی وجود دارد، می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. از سوی دیگر توجه به معانی با تکیه بر شعر فارسی که به زعم بنده، بی‌نظیرترین شعر جهانی است، دومین رکن در بخش فقه موسیقی است که به نظرم شایسته نیست آوازخوان‌های ما سراغ اشعاری بروند که معنی متناسبی با هویت ایرانی و فرهنگ و ادبیات فاخر آن ندارد. هیچ آوازخوانی نیست که با انتخاب بهتر، محبوب‌تر نشود.
وی افزود: فضایی که آهنگ در آنجا ایجاد می‌شود، عنصر سومی است که بعد از مضمون در ماجرای فقه موسیقی می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد. این موضوع، موضوع بسیار مهمی است که با اجرای شکل درست آن می‌توانیم شاهد محصولات معنوی ارزشمندی باشیم؛ کما اینکه در همین فضایی که حضور داریم و موسیقی در آن جریان دارد، یک محصول معنوی تولید شده است.
آیت‌الله اراکی در پایان گفت: اینکه در برخی از کنسرت‌ها ایراداتی گرفته می‌شود، از روی دلسوزی است، چون ارزش‌ها ارزان به دست نیامده که ارزان از دست برود. ما اگر جوانان را در فضای منفی قرار بدهیم، قطعاً ارزش‌ها را نیز پایمال کردیم. آنچه ما می‌گوییم از روی محبت و ادای وظیفه است و وقتی فضای سالم ایجاد شود، مطمئن باشید آن وقت کسی از کنسرت‌ها ایراد نمی‌گیرد.
