تنها دو حدیث در رابطه با حضرت معصومه(س)، صحیح است/ آیت‌الله مرعشی گفت: تاریخ تولد و وفات حضرت معصومه منقول نیست/ مراجع تقلید برای حضرت معصومه، مجلس نمی‌گرفتند

در کتاب اغانی ابوالفرج اصفهانی تمام تواریخ فوت مقنیان، درباریان، رقاصان، خنیاگران و موسیقی‌دانان دربار خلافت عموی و عباسی به طور دقیق گزارش شده است. بعد از مرگ این افراد، بازار به حالت تعطیل در می‌آمد و سیاه‌پوش می‌شد. در واقع برای جامعه، افرادی که مورد توجه دربار خلافت، حکام و پادشاهان بوده است احترام قائل بودند اما اهل‌بیت(علیه‌السلام) و عترت پیامبر که همیشه در طول تاریخ اموی و عباسی افرادی مغضوب و مطرود بودند و کسانی بوده‌اند که مخالفین دستگاه خلافت بوده‌اند لذا مورخین و مردم عادی جامعه به آنان توجهی نداشتند و در پی ضبط تاریخ ولادت و وفات آنان نبودند، لذا وقتی یکی از ائمه از دنیا می‌رفتند نهایتاً مردم در تشییع آن‌ها شرکت می‌کردند و مورخینی که مأمور ثبت و ضبط بودند اسمی از این افراد نمی‌آوردند.

اختصاصی شبکه اجتهاد: هر سال، نام حضرت معصومه (س) در چند مناسبت ذکر می‌شود: یکبار به مناسبت وفات، یک بار به مناسبت میلاد و بار دیگر به مناسبت سالگرد ورود ایشان به شهر قم. این تاریخ‌ها اما سند چندان محکمی ندارد، تا آنجا که برخی مراجع مانند آیت‌الله شبیری زنجانی، هر ساله در درس خارج خود، این نکات را بیان کرده و بر نادرست بودنِ این تاریخ ها تأکید می‌کنند. حجت‌الاسلام والمسلمین ناصرالدین انصاری قمی نیز از مخالفین رسمیت یافتن این گونه تواریخ بدون سند است. به مناسبت سالروز تقویمی ورود حضرت معصومه(ع) به شهر قم، تاریخ ‌پژوه و استاد سطح عالی حوزه علمیه قم در گفتگو با شبکه اجتهاد، از مجعول بودن تواریخ ادعایی برای حضرت معصومه (س) سخن می‌گوید.

اجتهاد: آیا تاریخ دقیق و مسلمی برای تولد و وفات حضرت فاطمه معصومه(سلام‌الله علیها) وجود دارد؟

انصاری قمی: ضبط تواریخ اهل‌بیت(علیه‎السلام) در کتب تواریخ با نقل‌قول‌های فراوان و تفاوت‌های بسیار نقل شده است و این‌گونه نبوده است که تواریخ ائمه(علیه‎السلام) در کتب تاریخی قدیم به صورت مسلم و مسجل نقل شده باشد. حتی تاریخ ولادت پیامبر اکرم(صلی‌الله علیه و آله) به صورت دقیق مشخص نشده است و همچنین تواریخ تولد و وفات ائمه(علیه‎السلام) نیز با اختلاف فراوان برای ما نقل شده است. وقتی تاریخ تولد و وفات اهل‌بیت(علیه‎السلام) دقیق نیست چه انتظاری می‌توان داشت تا تاریخ ولادت و وفات حضرت فاطمه معصومه(سلام‌الله علیها) در تاریخ ثبت شده باشد. متأسفانه در این مورد تاریخ دقیقی در کتب تواریخ نمی‌بینیم و آنچه که نقل شده است قبول و مورد پذیرش محققین نیست و این دو تاریخی که نقل شده مرحوم عباس فیض در کتاب گنجینه آثار قم از یک کتاب مجعول نقل نموده است و به هیچ وجه شایان اعتماد نیست. در واقع آن کتاب منقول، نه وجود خارجی دارد و نه نسخه‌ای از آن پیدا شده و لذا مورد اعتماد نیست.

اجتهاد: چرا تاریخ دقیقی برای تولد و وفات پیامبر گرامی اسلام و اهل‌بیت(علیه‎السلام) در دسترس نیست؟

انصاری قمی: مورخین قدیم عموماً مورخین سنی درباری بودند که با اهل‌بیت پیامبر(ص) میانه خوبی نداشتند. در کتاب اغانی ابوالفرج اصفهانی تمام تواریخ فوت مقنیان، درباریان، رقاصان، خنیاگران و موسیقی‌دانان دربار خلافت عموی و عباسی به طور دقیق گزارش شده است. بعد از مرگ این افراد، بازار به حالت تعطیل در می‌آمد و سیاه‌پوش می‌شد. در واقع برای جامعه، افرادی که مورد توجه دربار خلافت، حکام و پادشاهان بوده است احترام قائل بودند اما اهل‌بیت(علیه‌السلام) و عترت پیامبر که همیشه در طول تاریخ اموی و عباسی افرادی مغضوب و مطرود بودند و کسانی بوده‌اند که مخالفین دستگاه خلافت بوده‌اند لذا مورخین و مردم عادی جامعه به آنان توجهی نداشتند و در پی ضبط تاریخ ولادت و وفات آنان نبودند، لذا وقتی یکی از ائمه از دنیا می‌رفتند نهایتاً مردم در تشییع آن‌ها شرکت می‌کردند و مورخینی که مأمور ثبت و ضبط بودند اسمی از این افراد نمی‌آوردند. ائمه هم در حیات و هم در ممات مورد ظلم، بی‌مهری و بی‌توجهی امت اسلامی قرار گرفتند.

 قرن‌ها و سال‌ها بعد از حیات ائمه‎ (علیه‎السلام)، وقتی مرحوم شیخ مفید و سپس مرحوم شیخ طوسی و سپس مرحوم طبرسی در قرن چهارم و پنجم می‌خواستند تواریخ ائمه(علیه‎السلام) را ثبت کنند کتابی که در آن تولد و وفات اهل‌بیت(علیه‎السلام) در آن باشد وجود نداشت و یا اعتمادی به کتاب‌هایی که در این خصوص بوده‌اند وجود نداشت لذا به اجبار باید تواریخ شفاهی را مورد توجه قرار می‌دادند و این بود که اختلاف تاریخ برای ائمه پیش آمده است.

اجتهاد: آیا تاریخ ورود حضرت فاطمه معصومه(سلام‌الله علیها) به قم مشخص است؟

انصاری قمی: در تاریخ قم نوشته حسن بن محمد بن حسن قمی، گزارش اجمالی از ورود حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) به شهر قم در سال ۲۰۱ در دست است و حسن بن محمد قمی در آن کتاب نوشته است که حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) ۱۷ روز بعد از ورود به قم از رنج سفر بیمار و وفات یافته‌اند.

او که نزدیک‌ترین فرد به زمان حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) است هیچ اشاره به تاریخ ورود و وفات ایشان ندارد، حسن بن محمد قمی تنها می‌نویسد ۱۷ روز بعد از ورود حضرت فاطمه معصومه(سلام‌الله علیها) به قم وفات یافت و در باغ بابنان که متعلق به موسی بن خزرج اشعری بوده مدفون شده است. در واقع از گزارش حسن بن محمد قمی به عنوان فردی که شیعه ۱۲ امامی است می‌توان فهمید که برای او روز و ماه ورود و روز وفات حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) مهم نبوده است که بنویسد، لذا آن را به اجمال بیان کرده است. این که ما بخواهیم روز وفات ایشان را مشخص کنیم و ۱۷ روز به عقب برگردیم و آن را روز ورود حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) به قم بدانیم این‌ها همه تواریخ مجعول است. در واقع وقتی روز ولادت و وفات آن حضرت مشخص نیست  روز ورود ایشان به قم هم مشخص نیست.

اجتهاد: محکمات زندگی حضرت معصومه(س) را بفرمایید؟

انصاری قمی: آنچه که درباره حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) مورد توجه دقیق است احادیثی است که سعد بن سعد اشعری از امام رضا(علیه‎السلام) نقل کرده است و این احادیث در کامل الزیارات ذکر شده است.

محکمات زندگی حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) دو حدیثی است که سعد بن سعد از امام رضا(علیه‎السلام) در فضیلت زیارت حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) و کیفیت زیارت آن حضرت بیان کرده است و این احادیث به صورت تواتر اجمالی در کتب احادیث ما ذکر شده است و آنچه که مورد قبول محدثین، محققین و علما است مدفن آن حضرت و ثواب زیارت آن حضرت توسط دو امام معصوم است، زیارت‌نامه حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) توسط امام رضا(علیه‎السلام) انشا شده است و فضائل زیارت ایشان از امام جواد(علیه‎السلام) ذکر شده است. این‌ها محکمات و مسلمات زندگی حضرت معصومه(سلام‎الله علیها) است.

حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) در سال ۲۰۱ وارد قم شدند و در خانه موسی بن خزرج سکنی یافتند و ۱۷ روز بعد از سکونت وفات یافتند و کیفیت وفات و تشییع و مدفن حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) را حسن بن محمد قمی برای ما روایت و گزارش کرده و بیش از این ما درباره آن حضرت نمی‌دانیم.

اجتهاد: در مورد فضیلت زیارت حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) بیشتر توضیح بفرمایید؟

انصاری قمی: ایشان یکی از دختران موسی بن جعفر(علیه‎السلام) هستند که ما به وسیله احادیثی که از امام جواد(ع) و امام رضا(علیه‎السلام) برای ما روایت شده پی به فضیلت و شرافت معنوی و جایگاه بلند آن حضرت می‌بریم، اینکه امام جواد فرمودند: « من زارها عارفا بحقها وجبت له الجنه» و در حدیث دیگری می‌فرمایند »زیارتها تعادل الجنه» این‌ها برای ما نشانگر موقعیت والا و مکانت این بانوی باشرافت است. اما اینکه برای حضرت ما فضیلت‌تراشی کنیم اشتباه است. در واقع حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) احتیاج به این چیزها ندارند. البته ما اگر مجلسی به یاد ایشان بگیریم خیلی خوب است اما این مجالس در زمان مراجع تقلید همچون آیت‌الله‌العظمی حائری، آیت‌الله‌العظمی بروجردی، آیت‌الله‌العظمی مرعشی و آیت‌الله گلپایگانی سابقه نداشته است و با عدم برگزاری این مجالس چیزی از شرافت و فضیلت حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) کم نشد. از مرحوم آیت‌الله مرعشی پرسیدم آقا تولد و وفات حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) چه زمانی است؟ فرمود من با این که نسّابه آل رسول (ص) هستم اما به تاریخی در این مورد برنخوردم و تاریخی را معین نکردند.

اجتهاد: آیا ایجاد مناسبت‌های چون تولد، وفات و ورود حضرت معصومه(سلام‌الله علیها) به قم و ایجاد دهه کرامت بر اساس آن با توجه به نامعلوم بودن این امور صحیح است؟

انصاری قمی: نظر شخصی من این است که ایجاد این تواریخ دروغین کذب و مجعول و برخلاف سیره شیعه است شیعه اهل دروغ، جعل و کذب نیست و چراغ کذب، فروغی ندارد. شیعه همیشه اهل تحقیق، اهل سند و مدرک محکم بوده است و هیچ‌گاه شیعه و علمای شیعه به وسیله تواریخ مجعول کار خود را پیش نمی‌بردند و اصولاً ساحت مقدس شیعه از کذب به دور است.

این تواریخ دروغین است و گناه این تواریخ بیش از ثواب آن است، مرحوم محدث نوری در کتاب لؤلؤ و مرجان و شاگرد نامدارش مرحوم محدث قمی در کتاب منتهی الآمال فصل بلندی را منعقد کرده‌اند که روضه‌خوان و منبری نباید دروغ از دهانش تراوش کند و زبانش به دروغ باز شود. متأسفانه ما علی‌رغم اینکه هیچ مدرک و سندی نداریم تاریخ‌سازی می‌کنیم و این ایام، روزها و سال‌های اخیر تواریخ مجعول درست می‌کنیم و به دنبال آن مجالس مجعول برپا می‌کنیم. این‌ها باعث وهن شیعه می‌شود در واقع ایجاد دهه‌های متعدد عزاداری برای آن بزرگانی که تاریخ ندارند کاری نادرست است. ائمه ما تاریخ مسلم و مسجل در مورد تولد و وفات ندارد. ما غیر از ۲۱ رمضان، روز عاشورا و نیمه شعبان تاریخ مسلم دیگری نداریم.