شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
نشست علمی «حکم و آثار فقهی آن» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی نورمفیدی مؤلف کتاب «حکم» (حقیقت، اقسام، قلمرو)، در جمع اساتید، فضلا و طلاب حوزه علمیه در موسسه فرهنگی فهیم قم برگزار می‌گردد.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، در ادامه سلسله نشست‌های نظریه‌پردازی دینی، ۲۵۵مین نشست علمی موسسه پژوهشی فرهنگی فهیم با موضوع «حکم و آثار فقهی آن» و معرفی و بررسی کتاب «حکم» اثر حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی نورمفیدی مدرس سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم برگزار می‌گردد.
معرفی کتاب «حکم» (حقیقت، اقسام، قلمرو)
کتاب «حکم» در سه مجلد، اثر حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی نور مفیدی مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم، به‌تازگی توسط انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) منتشر شده است.
مباحث مربوط به حکم در سه جلد و طی یازده بخش ارائه شده است. جلد اول مشتمل بر پنج بخش و جلد دوم مختص بخش ششم و جلد سوم نیز مشتمل بر پنج بخش می‌باشد.
روش کلی در همه بخش‌ها، پس از تنقیح موضوع بحث به بررسی اقوال و انظار اعلام و بزرگان پرداخته شده است و پس از نقد و بررسی ادله آنان نظر برگزیده به همراه دلایل گزینش آن ذکر گردیده است.
بخش اول که تا حدودی مبسوط به نظر می‌رسد، درباره حقیقت حکم شرعی است و از آنجا که تبیین این حقیقت منوط به تحقیق پیرامون مقوله انشا و اعتبار است، به تفصیل درباره این دو مقوله گفته شده و پس از ذکر مقدماتی، نتیجه‌گیری شده است.
بخش دوم پیرامون مراتب حکم شرعی و نظریات مختلف در وجود وعدم مراتب متعدد برای حکم است. در بخش سوم مصدر حکم یعنی همه کسانی که می‌توانند حکم شرعی جعل نمایند، مورد بررسی قرار گرفته و مشخص گردیده محدوده‌ای که می‌توانند در آن مبادرت به جعل نمایند کدام است.
از آنجا که ملاک احکام شرعی مقوله مهمی در علم اصول به شمار می‌رود در بخش چهارم پیرامون این موضوع بحث و بررسی به عمل آمده و مسئله تبعیت احکام از مصالح و مفاسد مورد مداقه قرار گرفته است.
بخش پنجم درباره کیفیت جعل حکم شرعی است. در این بخش علاوه بر بررسی نظریات مختلف به نظریه خطابات قانونی نیز پرداخته شده است.
در جلد دوم کتاب که صرفاً مختص بخش ششم است تقسیمات متعدد حکم شرعی در قالب هفت مبحث مورد بررسی قرار گرفته و هر یک از این مباحث هفت‌گانه مربوط به یکی از تقسیمات حکم شرعی است این تقسیمات عبارتنداز: ۱: حکم واقعی و ظاهری؛ ۲: حکم تکلیف و وضعی؛ ۳: تحکم مولوی و ارشادی؛ ۴: حکم اولی و ثانوی؛ ۵: حکم حکومتی و غیر حکومتی ۶: حکم تاسیسی و امضایی؛ ۷: حکم وجودی و عدمی.
نکته حائز اهمیت در این مباحث آن است که قبل از هر چیز اصل این تقسیمات و صحت و سقم آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.
جلد سوم نیز شامل پنج بخش، هفتم تا یازدهم می‌باشد. در بخش هفتم مسئله مهم اشتراک احکام شرعی به بحث گذاشته شده و طی پنج فصل، مقوله اشتراک از زوایای مختلف مورد بررسی واقع شده است. ناگفته نماند که بعضی از این فصول از جمله فصل سوم که مربوط به اشتراک کفار با مسلمین در تکالیف است، معمولاً در مباحث قواعد فقهی مورد بررسی قرار می‌گیرند؛ لکن از آنجا که نویسنده در صدد تجمیع اهم مباحث مرتبط با حکم شرعی بوده این مسئله را در همین مقام ذکر کرده است.
بخش هشتم درباره قلمرو احکام شرعی و گستردگی آن است. در بخش نهم نیز نسبت حکم و موضوع به مورد بررسی قرار گرفته است. بخش دهم پیرامون تضاد بین احکام و بررسی اجمالی آن می‌باشد.
بخش یازدهم نیز، اشاره‌ای اجمالی به مسئله امتثال حکم شرعی داشته و از آنجا که «نظریه حق‌الطاعه» در صدد اثبات لزوم امتثال تکالیف محتمل از دید عقل می‌باشد این نظریه نیز مورد بررسی اجمالی قرار گرفته است.
یادآوری می‌شود، نشست علمی بررسی کتاب «حکم» در ساختمان مؤسسه فهیم، امروز شنبه ۱۱ اردیبهشت‌ماه ۹۵ ساعت ۲۰:۳۰، به نشانی ۲۰ متری گلستان کوچه یک ۱۵، پلاک برگزار خواهد شد؛ و شرکت برای عموم فضلا، طلاب و دانشجویان آزاد می‌باشد. همچنین پخش مستقیم جلسات علمی موسسه فهیم در وب سایت موسسه قابل دسترسی است.
