شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
الان خیلی از چیزها شعار است اما شعار جای واقعیت را نمی‌گیرد. خیلی‌ها در اوّلیات فقه مانده‌اند اما از آنها به عنوان مجتهد یاد می‌شود. قم از نظر معلومات آن طور که باید باشد نیست.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیتالله شبیری زنجانی در دیدار با آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه کشور از کم رنگ شدن تقوی، دانش و محبوبیت مردمی طلبه‌ها ابراز تأسف کردند.
روحانیت باید در کنار مردم قرار گیرد
ایشان کم شدن محبوبیت طلبه‌ها در جامعه را «نگران کننده» دانست و گفت: نوع طلبه‌ها محبوبیت سابق را ندارند. در گذشته این صنف محبوب و مورد احترام بود، اکنون ممکن است شخصی به خاطر رفتارش در جایی مورد احترام باشد اما این موضوع درباره نوع طلبه‌ها نیست. الان اگر اختلافی بین طلبه و غیر طلبه در جامعه رخ دهد، چرا خیلی‌ها حداقل قسمتی از مشکل را از جانب طلبه می‌دانند؟ چون محبوبیت طلبه‌ها کم شده است. اینها مصیبت‌هایی است که اگر چه سخت است اما باید قبول کرد.
ایشان «ورود طلاب به فعالیت‌های سیاسی» را یکی از عوامل مهم کم شدن محبوبیت آنان دانسته و افزود: بسیاری از افراد تخصص لازم را ندارند. جدای از اینکه برخی رفتارها شأن و احترام طلبه را پایین می‌آورد؛ مخصوصا اینکه طلبه پرچم به دوش بکشد و بگوید «زید» را شما انتخاب کنید و «عمرو» را انتخاب نکنید. این رفتارها شأن و احترام طلبه را پایین می‌آورد. حتی یک بازاری محترم هم این کار را نمی‌کند که یک طلبه انجام می‌دهد. طلبه هم اگر بخواهد در این زمینه فعال باشد باید در این مسیر، یک سری ارشادات کلی داشته باشد اما وارد شدن طلبه‌ها به این وادی به صلاح حوزه و طلبه نیست.
در اوّلیات فقه مانده‌اند اما از آنها به عنوان مجتهد یاد می‌شود
آیتالله شبیری زنجانی از کم شدن «علمیت» حوزه‌های علمیه نیز ابراز نگرانی کرده و گفت: الان خیلی از چیزها شعار است اما شعار جای واقعیت را نمی‌گیرد. خیلی‌ها در اوّلیات فقه مانده‌اند اما از آنها به عنوان مجتهد یاد می‌شود. قم از نظر معلومات آن طور که باید باشد نیست. مرحوم والد ما همه موارد علم را با استنادات حاضر داشت. الان من به جای او نشسته ام اما برخی از مسائل را نمی‌دانم. گاهی انسان به چیزی نیاز دارد باید از کسی بپرسد اما کسی نیست که اگر مشکل فقهی پیش آمد از او بپرسیم.
ایشان از کم فروغ شدن موضوع «تقوا» در حوزه‌های علمیه هم انتقاد کرده و اظهارکرد: یکی از مسائلی که الان با سابق فرق کرده است مسأله اخلاق و تقوای طلبه‌هاست. آن زمان مرحوم آقای خمینی درس اخلاق داشت و حوزه معنویت خاصی داشت. از مرحوم سید مرتضی عسگری شنیدم که گفت طلبه فیضیه بودیم. دو ساعت به اذان صبح چراغ همه حجره‌ها روشن بود و طلبه ای خواب نبود. علی القاعده همه مشغول تهجد بودند. الان چنین نیست. خوف الهی باید وجود داشته باشد.
آیتالله شبیری زنجانی، آسیب ندیدن «نوع روحانیت» را برای دوام برنامه‌های دینی ضروری دانست و از طلبه‌ها خواست با رفتار صحیح خود با مردم به ترمیم چهره این قشر کمک کنند.
طلاب تلاش کند با مردم فاصله نداشته باشند
این مرجع تقلید سپس تاکید کرد: طلبه باید تلاش کند با مردم فاصله نداشته باشد. گاهی مواردی پیش می‌آید که خواسته ما با خواسته مردم متفاوت است، ما باید در کنار مردم قرار بگیریم چرا که با همین مردم می‌خواهیم دین خدا را اجرا کنیم.
ما در فقه‌اجتماعی کار نکرده‌ایم
ایشان در پاسخ به پرسش مدیر حوزه‌های علمیه درباره فقه اجتماعی گفتند: اگر فقه در امور اجتماعی دارای نواقصی است نه به این علت است که فقه ناکارآمد است بلکه به این دلیل است که ما روی آن کار نکرده‌ایم، چرا که موقعیت آن پیش نیامده بود و الان می‌توان با استناد به قرآن و سیره نبی اکرم و ائمه هدی(علیهم السلام) به این موضوعات پرداخت. البته فقه اجتماعی نباید در مقابل فقه فردی تصور شود.
نگاه جدی حوزه به ابواب جدید فقهی
مدیر حوزه‌های علمیه کشور نیز در این دیدار اظهار داشت: امروز با توجه به شرایط و مقتضیات زمان، ابعاد مختلف فقهی مورد توجه حوزه علمیه قرار گرفته که اولین مسئله گسترش ابواب فقه است، فقه از روش مندی استواری برخوردار می‌باشد؛ اما این دستگاه اجتهادی در ۵۵ باب فقهی می‌گنجد، معتقدم اگر فقه ما بخواهد الگوپردازی کمک نماید، باید بر اساس تجربیات جدید، ابواب جدیدی را پایه گذاری کند که این مهم با عنایت مراجع معظم تقلید و ساعت‌های پژوهش میسر خواهد شد.
اعرافی با بیان این که اجتهاد، تمدن ساز و ناظر به تمدن سازی اسلامی است، افزود: با توجه به نیازهای امروز، فقه باید بیش از ابواب موجود توسعه پیدا کند و در حوزه فقه پزشکی، فقه اقتصادی، فقه سیاسی و … پاسخگوی نیازهای امروز باشند.
دستگاه فقهی در حوزه کتب نیاز به بازسازی دارد
وی ادامه داد: در روابط اجتماعی، گسترش ابواب فقهی فراتر از ابواب موجود، یک ضرورت است که بدون آن نمی‌توانیم به الگو و تمدن سازی برسیم، به طوری که حتی دستگاه فقهی ما در حوزه کتب نیز نیاز به بازسازی دارد و باید بر این محور توجه داشته باشیم که اجتهاد، نظام‌سازی است کاری که شهید صدر تا حدودی به آن پرداخت. در این مولفه برای استخراج نظام‌وار دچار مشکل هستیم و نظام‌پردازی مورد نیاز ماست.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با اشاره به نیاز به اجتهاد در اخلاقیات افزود: نکته دیگر بحث اجتهاد در حوزه اخلاقیات است، متاسفانه دانش اخلاق اسلامی، متناسب با گسترشی که فقه دارد، بسط نیافته، اما در هر حال اخلاق اسلامی حوزه ویژه خود را دارد ما در بازشناسی فضیلت‌ها و رذیلت‌ها کم کار کرده ایم و طبقه بندی اخلاقی ما همچنان از فلسفه و تمدن یونانی متاثر است، اما آنچه در ذخایر قرآن و روایات اسلامی داریم، فوق العاده بیشتر از آن است که الان داریم.
حضور ۸۰ هزار طلبه در قم
وی در بخش دیگری از سخنانش به تعداد طلاب و مدارس علمیه قم اشاره کرد و افزود: در حال حاضر در شهر قم ۸۰ هزار طلبه حضور دارند که ۵۰ هزار نفر آنان در دوره تحصیل می‌باشند و قریب به ۴ هزار استاد مشغول آموزش این طلاب می‌باشند.
اعرافی بیان داشت: در سایر استان‌ها نیز ۴۰ هزار طلبه هستند که در ۶۰۰ مدرسه علمیه به استثنای آمار طلاب و مدارس خراسان مشغول فراگیری علوم و معارف اسلامی می‌باشند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه تصریح کرد: در دیدارهایی که با مقام معظم رهبری و سایر مراجع معظم تقلید داشته‌ایم به دنبال برنامه‌ای برای بهبود معیشت طلاب به ویژه طلاب متاهل هستیم که امید است با عنایت ویژه مراجع معظم تقلید تحولی در این خصوص صورت بگیرد.
