شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی است و برای عرض‌های بیشتر از ۶۰ درجه پاسخ‌گو نیست.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الاوّل ۱۴۴۷ قمری، در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع الأوّل ۱۴۴۷ قمری، در غروب یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۴ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه ربیع‌الأوّل ۱۴۴۷ قمری، در غروب دوشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۵ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به‌سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال در اوضاع جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ امّا روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۶:۰۶ UTC یا ۹:۳۶ IRST شنبه ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی رخ می‌دهد؛ امّا حدود ۱۷ ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود ۲۰ ساعت برای امکان نخستین رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال بنا بر مبانی مختلف فقهی، تنها برای کشور ایران چنین پیش‌بینی می‌شود:
(کافی است مبنای مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات امام خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، سیستانی، شبیری زنجانی، مکارم شیرازی، سبحانی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
۲- در غروب یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴ شمسی (و ۲۹ صفر ۱۴۴۷ قمری در ایران) برابر با ۲۴ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده می‌شود و دوشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۵ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الاوّل ۱۴۴۷ قمری خواهد بود.
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله وحید خراسانی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است؛ و اگرچه در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز اقیانوس آرام)، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است، امّا ایران با محدودۀ رؤیت هلال، در بیشترِ شب، اشتراک ندارد.
۲- در غروب یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۴ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده می‌شود و دوشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۵ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الاوّل ۱۴۴۷ قمری خواهد بود.
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات خویی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، جوادی آملی، محمّداسحاق فیّاض)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است؛ و اگرچه در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز اقیانوس آرام)، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است، امّا ایران با محدودۀ اطمینانی رؤیت هلال، در بخشی از شب، اشتراک ندارد.
۲- در غروب یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۴ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم عادی دیده می‌شود و دوشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۵ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الاوّل ۱۴۴۷ قمری خواهد بود.
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله بشیرحسین نجفی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بخش‌هایی از مرکز اقیانوس آرام) محقّق می‌شود؛ ازاین‌رو، برای ایران و همۀ نقاط زمین، یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۴ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الاوّل ۱۴۴۷ قمری خواهد بود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
۲- در غروب یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴ شمسی (و ۳۰ صفر ۱۴۴۷ قمری در ایران) برابر با ۲۴ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، هلال در سراسر ایران با چشم مسلّح و عادی دیده می‌شود و دوشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۵ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الاوّل ۱۴۴۷ قمری خواهد بود.
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات فاضل لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری همدانی)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، در سراسرِ ایران، ناممکن است.
۲- امّا در غروب شنبه ۱ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۳ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، رؤیت هلال با چشم مسلّح در محدوده‌های آبی و صورتی و نارنجی‌رنگ نقشۀ یک (بیشترِ اقیانوس آرام، و اندکی از آمریکای جنوبی) محقّق می‌شود؛ و از آنجا که در آن محدوده‌ها، مطمئنّاً هلال با چشم مسلّح دیده می‌شود و ایران نیز در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، یکشنبه ۲ شهریور ۱۴۰۴ شمسی برابر با ۲۴ آگوست ۲۰۲۵ میلادی، روز اوّل ماه ربیع الاوّل ۱۴۴۷ قمری خواهد بود. / محسن فصاحت
***
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
سلام
لطفا در مورد نظرات مراجع با تک تک دفاتر آنها تماس گرفته و مساله را دقیق جویا شوید.
بنده تماسی با دفتر آیت الله فاضل لنکرانی داشتم و در مورد اول ماه گفتگو کردم.
مسئول دفتر گفتند به نظر آیت الله فاضل لنکرانی،اگر هلال ماه در نقطه ای دیده شود ،برای کل زمین اول ماه ثابت می شود.این جمله دقیقا مثل آیت الله بشیر حسین نجفی در رساله است ولی در رساله آیت الله فاضل قید شب مشترک ذکر کرده و گفتم که در رساله فرمودند شب مشترک.در پاسخ مسئول دفتر گفت که یعنی هر جا روز باشد باید صبر کند که شب بشود .
آیت الله بشیر حسین نجفی هم می گویند که اگر در محلی اول ماه ثابت شود برای کل جهان اول ماه ثابت است. ولی این سخن در عمل باید تفسیری مثل قید شب داشته باشد.
طبق نقشه رویت پذیری همین ماه ربیع الاول در غروب شنبه،ماه در روی اقیانوس آرام رویت می شود.وقتی که در غروب شنبه اقیانوس آرام ماه با چشم عادی دیده شود ،در توکیو و پکن ،ساعت تقریبا در همان لحظه ،۱۰ یا ۱۱ صبح یکشنبه است.یعنی کسانی که در این مناطق زندگی می کنند به نیت اینکه در نزدیکی ظهر در گوشه ای از جهان ماه دیده خواهد شد از اذان صبح روزه بگیرند یا عید فطر بگیرند و ….
وقتی که این مساله در ظهر اتفاق خواهد افتاد ،بیاییم از صبح چه کار کنیم ؟
متن رساله تفسیر دارد .در بعضی رساله ها قید شب رو زده اند تا مردم گمراه نشوند و مناطقی که روز هستند صبر کنند شب بشود.ولی در بعضی رساله ها مثل آیت الله صافی گلپایگانی که می فرمایند بعید نیست کفایت رویت ماه در محلی برای سایر نقاط و یا آیت الله بشیر حسین که می گویند برای کل زمین.
حتما و حتما از دفتر مراجع تقلید ،مخصوصا آیت الله بشیر حسین نجفی و آیت الله صافی مساله را دقیق جویا شوید.
آقایانی که در رساله ها می گویند شب مشترک ،همه قائل به کفایت برای کل زمین هستند و شب مشترک را برای فهم بیشتر بیان کرده اند.
اگر ماه در محلی دیده شود ،تا جاهایی که در شرق منطقه رویت هستند و هنوز شب است فردا اول ماه است.طبیعتا کسانی که بعد منطقا رویت به سمت غرب هستند به راحتی رویت می کنند و برای آنها هم فردا اول ماه است.آنهایی هم که در روز هستند ،یا در روز ۲۹ ماه هستند که باید تا شب صبر کنند و آنهایی هم که در روز ۳۰ ام ماه هستند تا شب باید صبر کنند.
خواهش می کنم مساله را حتما از دفاتر دقیق بپرسید تا خدای ناکرده از روی رساله برداشت اشتباه نشود .
التماس دعا
مراجع تقلید،تاکید بر رویت و دیدن هلال ماه دارند و ظن و گمان منجمین تا یقین و اطمینان به رویت و وجود هلال در محل نکند ،معتبر نیست.در تماسی که با دفتر آیت الله نوری همدانی در این باره داشتم،نقشه رویت پذیری را حدس و گمان خواندند و گفتند باید ماه یقینا دیده شود و بعد توسط افراد عادل که در محل حضور دارند تایید شود و بعد محاسبه اشتراک در شب انجام شود.حتی مثال زدند و گفتند آیت الله نوری با یکی از مراجع عربستان رابطه داشتند و در این مواقع با او تماس گرفته و وضعیت رویت ماه را جویا می شدند و پس از آن چون ایران با عربستان در شب مشترک بود اول ماه ثابت می شد.
سوال اینجاست که در مناطق خشکی رویت هلال باید توسط افراد عادل تایید بشود حالا در روی اقیانوس اطلس و آرام چه کسی رویت ماه را تایید می کند که بدانیم محاسبه یالوپ درست است یا نه!
حتی آیت الله بشیر حسین نجفی هم در بخش استفتائات ،به قول منجمان اکتفا نمی کنند و در صورت یقین و اطمینان به رویت می پذیرند.
آیت الله جوادی آملی قائل به اشتراک در شب هستند.در سالهای ۹۹ و ۱۴۰۰ ماه مبارک رمضان را ۳۰ روزه اعلام کردند.در حالی که در کشور هلال با چشم مسلح دیده شد و طبق نقشه در آفریقا هلال با چشم عادی دیده می شد و ایران با آفریقا شب مشترک داشت ولی دفتر ایشان ماه را ۳۰ روزه اعلام کرد.
همچنین حضرات آیات صافی گلپایگانی و صانعی ماه را ۳۰ روزه اعلام کردند درحالی که طبق رساله این مراجع و نقشه رویت پذیری ماه ۲۹ روزه می شد.
ملاک رویت و دیدن ماه است.محاسبات لزوما حجت شرعی نیستند.
همینکه به بخش راه های اثبات که رویت با چشم عادی یا مسلح یا حکم حاکم اکتفا کنید کافی است.
استهلال مستحب است .لزومی ندارد اینقدر حساب و کتاب پیچیده انجام شود.
در مورد حکم حاکم هم لازم به ذکر است که بعضی مراجع مثل جوادی آملی .فیاض.سبحانی و …..قائل به حکم حاکم شرع هستند ولی چون رویت با چشم عادی را لازم می دانند،حکم حاکمی که با چشم مسلح ماه را دیده ،نمی پذیرند
سلام
در بخش مبنای ششم،هر ۳ مرجع تقلید ،حکم حاکم شرعی را که رویت با چشم مسلح را کافی می داند را برای خود و مقلدانشان حجت دانسته اند.
حکم حاکم شرع را به عنوان راه مستقل در رساله هایشان ذکر کرده اند .با وجود راه حکم حاکم شرع نیازی به محاسبه اشتراک در شب نیست.اشتراک در شب ،خود زیر مجموعه شهود عادل است.حکم حاکم ارجحیت دارد.
می توانید در مبنای ششم ،قید کنید که این مراجع ،حکم حاکم شرعی که رویت با چشم مسلح را کافی می داند را حجت می دانند و مقلدانشان به نظر رهبری رجوع کنند.
سلام
لطفا نام آیت الله صافی گلپایگانی را از مبنای سوم برداشته و در مبنای چهارم قرار دهید.
طبق متن رساله آیت الله صافی گلپایگانی،مساله ۱۷۴۴ رساله که نوشته :بعید نیست کفایت رویت ماه در هر محلی برای سایر نقاط.
ایشان مثل آیت الله بشیر حسین نجفی،رویت هلال ماه را با چشم عادی می دانند و کافی برای همه جای دنیا.
ممنون از شما