شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
حجت‌الاسلام اسلامی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ ممیزه مکتب محقق اصفهانی در مباحث اصول فقه را تدقیق فوق العاده و عقلگرایی شدید ایشان دانست.
به گزارش شبکه اجتهاد، سمینار پروژه «مکتب شناسی اصول فقه در عصر اخیر» به همت گروه دانش‌های وابسته به فقه پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد. در این سمینار مجری تحقیق، اعضای هیئت علمی پژوهشکده فقه و حقوق، نماینده حوزه ریاست و نماینده محترم معاونت پژوهش شرکت کردند.
در ابتدا مجری پروژه حجت‌الاسلام والمسلمین رضا اسلامی به ارائه بحث پرداخت و اظهار کرد: شیخ محمد غروی اصفهانی صاحب حاشیه مفصل بر کفایه الأصول موسوم به نهایه الدرایه و دیگر رسائل اصولی است و شاخصه‌های تفکر اصولی ایشان را در طی چند محور می‌توان بررسی کرد: محور اول مبانی کلامی و فلسفی است؛ توجه به مبانی عقلی اعم از مبانی فلسفی و کلامی و ابتنای مسائل اصولی بر این مبانی در کار محقق اصفهانی چشمگیر است و شاید بتوان گفت که با تسلطی که بر فلسفه داشته است، تلاش کرده تا ضعف صاحب کفایه در ورود نامناسب به پیش‌فرض‌های فلسفی علم اصول را جبران کند.
وی ادامه داد: ازجمله این مبانی که مورد توجه در کلام محقق اصفهانی است می‌توان مباحث زیر را نام برد: شئوون امام معصوم در ارتباط با بیان حکم ظاهری و واقعی، وجوب معرفت امام در ارتباط با تحصیل حجت در امر دین، تفسیر ثواب و عقاب در ارتباط با حجیت حکم شرعی و آثار آن، تفسیر مدرکات عقل نظری و عقل عملی در ارتباط با ملازمات عقلیه و تفسیر احکام عقلائی و وجه حجیت آن در همان بحث، مفاد قاعده قبح عقاب بلابیان در ارتباط با اصل اولی عقلی، وجوب شکر منعم در ارتباط با بحث حجیت، قاعده دفع ضرر محتمل در ارتباط با چند بحث مهم و ازجمله در بحث از دلیل انسداد، جبر و اختیار در ارتباط با نحوه تکلیف و اصل امکان تکلیف.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، افزود: محور دوم ساختارپردازی برای علم اصول است؛ پیشنهاد عجیب ایشان در اخراج مباحثی از علم اصول و طرح آن‌ها به عنوان مبادی تصوری و تصدیقی و نیز جابجایی برخی مباحث در درون علم اصول قابل توجه است.
این استاد حوزه با بیان اینکه محور سوم مباحث حکم‌شناسی و تحلیلی است؛ اظهارکرد: نمونه این گونه مباحث را می‌توان در بیان مراتب حکم، تفسیر احکام تکلیفی و وضعی و خصوصا بحث از ماهیت طهارت و نجاست و تفسیر قاعده عدم خلو واقعه از حکم دید.
وی محور چهارم را دیدگاه‌های خاص اصولی ایشان دانشت و گفت: این دیدگاه‌ها را می‌توان در ضمن مباحث زیر دید: تعریف و موضوع علم اصول، تفسیر وضع، تفسیر معانی حرفی، تصویر جامع میان مراتب صحیحی و اعمی، امکان ترتب، اقسام اراده جدی حرمت تجری.
عضو هیئت علمی گروه دانش‌های وابسته به فقه؛ ممیزه محقق اصفهانی در همه این مباحث را تدقیق فوق العاده و عقلگرایی شدید ایشان دانست و در ادامه حضار نکات خود را درباره مطالب ارائه شده بیان کردند و سپس محقق به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.
