شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: در اعماق برنامه‌‌های دینی و رسوم اجتماعی اسلامی، رازهای ژرفی نهفته‌اند که توجه به آنها بسی سودمند و بسیار ضروری است. این برنامه‌‌ها از مرزهای ملموس ظاهری فراتر رفته و در جهان نمادهای پر راز و رمز جای گرفته‌اند.
عید قربان، یکی از بزرگترین این برنامه‌‌ها است؛ برنامه‌ای که با راز و رمزهایی بسیار از دالان‌های تاریخ عبور کرده و به ما رسیده است.
این عید بزرگ از یک سو مبتنی بر ریشه‌‌های تاریخی و برخاسته از داستان تکان دهنده حضرت ابراهیم علیه‌السلام است و از سوی دیگر هوش و توان از اندیشه توحیدی می‌ستاند و به ارزش‌ها، مفاهیم و کاربردهای آن وفادار است. عید قربان از سوی سوم، علاوه بر ابعاد فکری، معنوی و تاریخی، دارای جنبه‌‌های اجتماعی و کارکردهای جامعه شناختی است.
ذیلاً این سه بعد پر اهمیت عید قربان را مرور می‌کنیم:
عید برآمده از تاریخ
عید قربان از دل تاریخ برآمده است و خاستگاه پربسامدی در توحید ابراهیمى دارد. در مسیر حرکت رو به جلو، با فرهنگ‌های بسیاری تعامل داشته و میراث مهمی را آفریده است. دین مبین اسلام این حادثه کهنسال تاریخی را نهادینه کرده و چارچوب مهمی برای آن ترسیم و تعیین نموده است؛ شالوده‌ای برای آن که محتوا و پیامش را در این مرحله سرنوشت‌ساز حفظ کند و آن را قابل تداوم و مطابق با زمان‌ها و شرایط مختلف نماید.
“واقعه تاریخی قربانی” در این مرحله سرنوشت‌ساز، حیات تازه‌ای با توش و توانی سرشار از پویایی یافت و حرکت خود را در تاریخ (و این بار در تعاملی سازنده و افزاینده با فرهنگ‌های درون اسلام) آغاز کرد. این گونه بود که اسلام عیدی بزرگ و فراگیر را بر پایه اسلام بنیان نهاد؛ میراثی با مؤلفه‌هایی درخور یک تمدن و فرهنگی بزرگ. آری عید قربان یک میراث است؛ میراثی که معرف یک تاریخ است و در دل خود جشنی با معانی و مفاهیم بلند را عرضه می‌دارد. از این رو، عید قربان، علاوه بر این که عید ویژه ای است که مسلمانان آن را جشن می‌گیرند، میراثی انسانی به شمار می‌رود.
عید برآمده از اندیشه ناب توحید
اندیشه توحید در همه اعمال و مناسک دینی مشهود است. در عید قربان، توحید رنگی خاص و رایحه‌ای بی‌مانند از خود ارا‌‌یه می‌دهد. عید قربان یک منظومه فکری متمایز است؛ مکتبی برای رسیدن به خداوند.
در عید قربان به طرز شگفت انگیزی اعمال توحید در ابعاد و لایه‌‌های وجودی انسان نفوذ می‌کند. نفوذ اندیشه توحید فلسفه قربان است؛ فلسفه‌ای که در همه ابعاد “جشن”، “قربانی” و “ارتباط‌‌ها‌‌ی انسانی ناشی و منشعب از آن” تجسم و تجلی یافته است. به این ترتیب قربان جلوه‌گاه قدرت ایمن و پهنه بندگی واقعی خداوند است. در لحظات بزرگ عید قربان، انسان و عبادت به هم می‌رسند و تسلیم در برابر خدا در زندگی، حاصل این به هم رسیدن است.
حضور توحید در لابه‌لای وجود انسان این فرصت را به ما می‌دهد تا با خالق ارتباط برقرار کنیم و روح خود را تقویت و تزکیه کنیم.
عید قربان یادآوری این حقیقت است که ما بخشی از این جهان بزرگ هستیم و خداوند در تمام اجزاء و جزئیات زندگی ما حضور و بروز و ظهور دارد.
عید قربان فرصتی است تا از توحید عمیق در زندگی خود الهام بگیریم و هر لحظه قرب خود را به خدا تجربه کنیم.
در عید قربان اندیشه توحید فرصت تجسم پیدا می‌کند و ایمان در رسوم این عید تجسد می‌یابد.
عیدی با کارکردهای اجتماعى
عید قربان حایز ابعاد اجتماعی روشنی است. این عید ما را به سوی انسجام اجتماعی و همدلی سوق می‌دهد و روح وحدت را میان تمام امت می‌دمد. قربان، که معرف جشن‌هایی اجتماعی است، به ما فرصت می‌دهد تا در همکاری با یکدیگر دریچه‌ای به سوی کمک به نیازمندان بگشاییم و پیامی از جنس برابری را در جامعه برپاکنیم؛ پیامی که مطابق آن فقیر و ثروتمند هر دو در درگاه خداوندگار یکسان‌اند.
