شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مراسم رونمایی از شماره نخست فصلنامه «اندیشه مردم‌سالاری اسلامی» با حضور حضور حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، سیدمحمدرضا مرندی سردبیر فصلنامه، علی‌اکبر اشرفی رئیس دانشکده علوم سیاسی تهران مرکز، فرزاد جهان‌بین عضو هیأت علمی دانشگاه شاهد و پرویز امینی جامعه‌شناس سیاسی، عصر دیروز (دوشنبه ۱۵ مرداد ماه) برگزار شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین شماره این فصلنامه با مقالاتی مانند «آفاق مشروعیت، در سپهر معنا: دیالکتیک دین سالاری و مردم سالاری» به قلم جهانگیر مسعودی، محمدرضا فتحی مهر و محمد آقائی، «چالش‌های مردم سالاری اسلامی در ایران» اثر علیرضا زرگر و حدیث اقبال، «مردم سالاری دینی؛ حق نظارت مطلق مردم و حق فرمان مشروط رهبری» نوشته مجتبی عطارزاده، «جدال اسلام و دموکراسی در تجربه معاصر شیعه» به قلم عبدالوهاب فراتی، «نظام مردم سالاری دینی و نوع مسئولیت حاکم اسلامی بر اساس نظریه ولایت مطلقه فقیه» اثر مهدی ابراهیمی و «جایگاه رأی مردم در مشروعیت نظام اسلامی با توجه به نامه شش نهج البلاغه » به قلم حمید حسنی، به زیور طبع آراسته شده است.
اعضای هیئت تحریریه این فصلنامه عبارتند از: جلال درخشه، استاد دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، حسین میرمحمدصادقی، استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، ابراهیم متقی، استاددانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، نجف لکزایی، استاد پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، محمدمهدی باباپور گل افشانی، دانشیار دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی، شریف لکزایی، دانشیار علوم سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سیدمحمدرضا احمدی طباطبایی، دانشیار دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، عباسعلی رهبر، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی، محمدرضا دهشیری، دانشیار دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه، ناصر جمال زاده، دانشیار دانشکده معارف و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع) و سیدمحمدرضا مرندی، استادیار دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی.
مراسم رونمایی از شماره نخست فصلنامه «اندیشه مردم سالاری اسلامی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی، رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا، دکتر سیدمحمدرضا مرندی، استادیار دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی و مدیرمسئول و سردبیر این فصلنامه و دکتر پرویز امینی، جامعه شناس سیاسی، روز گذشته در سالن اجتماعات خبرگزاری فارس برپا شد.
غلامی: اگر مردم‌سالاری دینی بروز حداکثری داشت، امروز شرایط متفاوتی در کشور داشتیم
در ابتدای این مراسم، حجت‌الاسلام غلامی با تأکید بر اینکه مردم‌سالاری دینی مبنایی‌ترین و در عین حال اصیل‌ترین نظریه سیاسی در جمهوری اسلامی است، گفت: این نظریه پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا حدی مجال ظهور و بروز پیدا کرده است.
وی افزود: امر سیاسی در جامعه ما، بسیاری از ابعاد حیات مدنی را در بر می‌گیرد که البته دولت یکی از مهم‌ترین ابعاد به شمار می‌رود، خود دولت هم دایره بسیار وسیعی دارد و از صدها حلقه به هم متصل شده تشکیل میشود که چتر مردم‌سالاری دینی باید بالای سر همه این حلقات باشد.
رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا با بیان اینکه نظریه مردم‌سالاری دینی یک نظریه بسط‌نیافته است، خاطرنشان کرد: بخشی از دوگانگی امروز جامعه ما یا عامل خیلی از خنثی‌سازی‌ها به همین امر بر می‌گردد، به بیان دیگر جمهوری اسلامی هنوز موفق نشده است بخش مهمی از ابعاد حیات مدنی را از ذیل نظریه‌های سیاسی سکولار خارج و ضمن یک مرزبندی روشن بین خود و سیستم‌های سیاسی سکولار ابعاد گوناگون حیات مدنی را تحت نظریه مردم‌سالاری دینی معنادار کند.
وی ادامه داد: امروز گسترش پژوهش در موضوع مردم‌سالاری دینی و پاسخگویی به صدها پرسش و مسأله‌ای که در زمینه‌های گوناگون پیش‌روی نظریه مردم‌سالاری دینی هست، اجتناب‌ناپذیر تلقی میشود، برای مثال پرسش‌های فراوانی حول مشارکت و نظارت عمومی، منطق تحزب و رقابت، چرخش قدرت، رسانه و افکار عمومی، حدود آزادی، نخبگان و غیره وجود دارد که هنوز در متن نظریه مردم‌سالاری دینی پاسخ‌های قوی برای آن تولید نشده است.
غلامی اظهار داشت: حتی موضوع مهمی مانند امر به معروف و نهی از منکر که مسلماً از حیاتبخش‌ترین عناصر در جامعه اسلامی محسوب میشود یا موضوع عدالت سیاسی که ستون فقرات نظریه مردم‌سالاری دینی است، به شدت از فقدان مدل‌سازی رنج می‌برد و به رغم تأکید خاصی که روی این دو وجود دارد، امروز عقلانیت و روشی برای پیاده‌سازی جامع و کارساز آن شکل نگرفته است.
وی گفت: به نظر می‌رسد در برداشتن گام‌های عملی برای تحقق همان حد از نظریه مردم‌سالاری دینی که نسبت به آن بین متفکران اسلامی اتفاق نظر وجود دارد، توفیق نداشته‌ایم که من از آن به حداقلی کردن نظریه مردم سالاری دینی در عمل تعبیر می‌کنم، واقعاً اگر مردم‌سالاری دینی در کشور ما فرصت ظهور و بروز حداکثری پیدا می‌کرد و لوازم آن مهیا می‌شد، امروز شرایط متفاوتی از کارآمدی را در کشور تجربه می‌کردیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا ابراز داشت: عینیت بخشی به نظریه مردم‌سالاری دینی در قامت یک نظام و سیستم پویا چیزی نیست که با حرف و شعار انجام شود بلکه بیش از هر چیزی نیازمند مدل‌سازی است.
مرندی: دین اسلام در ذات خودش مردم‌سالار است
در ادامه سیدمحمدرضا مرندی سردبیر فصلنامه «اندیشه مردم‌سالاری اسلامی» با بیان اینکه بیشترین حمایت را مؤسسه صدرا برای انتشار این فصلنامه انجام داده است، خاطرنشان کرد: مردم‌سالاری اسلامی اصلی‌ترین نظریه جمهوری اسلامی ایران است، آنچه که در اندیشه امام خمینی(ره) و رهبر انقلاب بروز و ظهور داشته است.
وی با اشاره به دو پایه مبنا و روش در مردم‌سالاری افزود: مبنا و روش هم در غرب و هم در اسلام مطرح است، آنچه که در دیدگاه مقام معظم رهبری به عنوان مردم‌سالاری اسلامی مطرح میشود دارای یک مبنا و یک مفهوم بسیط است که دین اسلام در ذات خودش مردم‌سالار است.
مرندی با تأکید بر اینکه در مردم‌سالاری اسلامی یک رکن الهی و یک رکن مردمی است، اظهار داشت: در واقع مردم‌سالاری دینی یک مفهوم سیاسی، دینی، اعتقادی، مدیریتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است.
امینی: گسست تاریخی در تاریخ اندیشه و اندیشه‌ورزی ایران وجود دارد
پرویز امینی جامعه‌شناس سیاسی نیز محور سخنانش را نقد تاریخ اندیشه ایران قرار داد و گفت: به لحاظ تاریخی سنت اندیشه‌ورزی در ایران ضعیف بوده است؛ به خصوص اندیشه سیاسی. هر چند کارهایی در این رابطه انجام شده اما نوع برخورد ما با مسامحه همراه بوده است.
وی با اشاره به برخی کتاب‌های مرحوم علامه نائینی از جمله «تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله» افزود: از ۱۱۰ سال پیش تا کنون یک کار آکادمیک تئوری درباره سنت اندیشه‌ورزی در ایران نداریم، از زمان مشروطه و قبل از آن رساله‌هایی نوشته شد که شروع اولیه برای چالش‌های جامعه ایران بوده است.
امینی با بیان اینکه این رساله‌ها و مکتوبات به صورت دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است، تصریح کرد: گسست تاریخی در تاریخ اندیشه و اندیشه‌ورزی در ایران وجود دارد، بنابراین توجه به تاریخ اندیشه و تأمل فلسفی در آن ضروری است.
جهان‌بین: متناسب با نظریه مردم‌سالاری دینی محتوا تولید نشده است
فرزاد جهان‌بین عضو هیأت علمی دانشگاه شاهد نیز به عنوان آخرین سخنران به بیان اینکه نظریه مردم‌سالاری اسلامی به عنوان یک نظریه جدید در جهان مطرح شده است، خاطرنشان کرد: از اوایل وقوع انقلاب اسلامی متناسب با این نظریه جدید، تولید ادبیات و محتوا نشده است، از همان ابتدا شاهد بروز بحران‌های مختلفی در کشور بودیم که جمهوری اسلامی به خوبی توانست این بحران‌ها را پشت سر بگذارد.
وی افزود: اما متناسب با این بحران‌ها نظریه نداریم، هر چند در بحث امنیت کارهایی شده است، کشوری که از هر چهار طرف ناامنی او را احاطه کرده است، در این خصوص قابل دفاع است، درباره مفاهیمی مانند جمهوریت، اسلامیت، ولایت فقیه، توزیع قدرت و غیره ورود نکردیم.
جهان‌بین با بیان اینکه مرحوم علامه نائینی درک درستی از مشروطیت نداشته است، اظهار داشت: مرحوم نائینی نگاه عمیقی نسبت به مشروطیت نداشته است و در واقع فهم عمیقی از مشروطه ندارد، در مقابل شیخ فضل‌الله نوری در این رابطه کار قوی کرده بود و از نوشته‌های ایشان می‌توان نظریه عمیق دینی را برداشت کرد.
یادآوری میشود، شماره اول فصلنامه «اندیشه مردم سالاری اسلامی» به مدیرمسئولی و سردبیری سیدمحمدرضا مرندی و با قیمت ۱۰هزار تومان منتشر میشود.
