شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
حجت‌الاسلام والمسلمین سید علیرضا صدر حسینی، مدیر مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، پنج مأموریت کلان حوزه علمیه را در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب تشریح کرد؛ مأموریت‌هایی که سه محور آن مستقیماً با فقه و فقاهت گره خورده است. حوزه در این چارچوب، هم جایگاه مرجعیت علمی با محوریت فقه را دارد، هم کانون تربیت نیروی کارآمد برای تبلیغ دین، و هم سنگر مقدم تقابل با تهدیدهای فرهنگی و سیاسی. در دو مأموریت دیگر، از حوزه انتظار می‌رود بار نظام‌سازی اجتماعی و پایه‌گذاری تمدن اسلامی را نیز بر دوش کشد. با این‌همه، حوزه هنوز به این عرصه‌های راهبردی وارد نشده و ساختار موجود آن، بیش از آن‌که به طراحی نظم اجتماعی بیندیشد، به پاسخ‌گویی به نیازهای فردی و عبادی مشغول مانده است. تحقق این مأموریت‌ها، بازنگری در نظام فقاهت و تعامل فعال با دیگر دانش‌ها را ضرورتی بی‌بدیل ساخته است.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علیرضا صدر حسینی، مدیر موسسه عالی فقه و علوم اسلامی، در تبیین ابعاد مختلف منشور مقام معظم رهبری درباره حوزه علمیه، پنج مأموریت اساسی را برشمرد و گفت: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این منشور خود پنج کارکرد و مأموریت مهم را برای حوزه علمیه ذکر کردند که از میان آن‌ها، سه مورد مستقیماً به فقه و حوزه فقاهت مربوط می‌شود.
استاد حوزه علمیه قم در ادامه افزود: نخست، معظم‌له حوزه را به‌عنوان یک مرکز علمی با تخصص‌های معین معرفی کردند که در این تخصص‌ها، محور، فقه و فقاهت است.
وی دومین مأموریت را مأموریت تبلیغ عام دانست و تصریح کرد: حوزه باید مرکزی برای تربیت نیروی مهذب و کارآمد جهت هدایت دینی و اخلاقی جامعه باشد.
صدر حسینی سومین مأموریت را اجتماعی دانست و خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب، حوزه را خط مقدم جبهه تقابل با تهدیدهای دشمنان در عرصه‌های گوناگون، به‌ویژه عرصه سیاسی و فرهنگی معرفی کردند.
رئیس مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی، چهارمین مأموریت را مرتبط با نظام‌سازی دانست و تأکید کرد: این مأموریت نیز به فقه و فقاهت مربوط می‌شود و حوزه باید به‌عنوان مرکز تولید و تبیین اندیشه اسلامی در باب نظامات اجتماعی ایفای نقش کند.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: پنجمین مورد، مأموریتی بلندمدت به حساب می‌آید که آغاز آن باید از امروز باشد اما نتایج آن در آینده دیده خواهد شد، یعنی تمدن‌سازی. طبیعی است که همان‌طور که رهبر معظم انقلاب اشاره فرمودند، حوزه باید از هم‌اکنون برای استقرار پایه‌های علمی و فکری این امر اقدام کند.
صدر حسینی با اشاره به ضرورت ورود حوزه به این عرصه‌ها گفت: این کاری است که ما باید انجام دهیم، اما تاکنون حوزه علمیه ما به آن ورود نکرده است، چراکه درگیر این مسئله نبوده‌ایم. ما همواره از حکومت برکنار بوده‌ایم و لذا به این مسائل نیندیشیده‌ایم. فعالیت حوزه بیشتر معطوف به رفع نیازهای فردی، عمدتاً در زمینه عبادات، بوده است؛ در حالی‌که فقه عبادی به چنین سازوکاری نیاز ندارد، زیرا مبتنی بر تعبد است.
استاد حوزه علمیه قم در ادامه سخنانش افزود: در اینجا به دو دسته علم نیاز داریم؛ نخست، نظام فقاهت باید بتواند مجموعه‌ای جامع و منسجم از معارف دین ارائه دهد که شامل اهداف کلی، اهداف حوزه‌ای و بخشی، و نیز ارزش‌ها باشد. دوم، حوزه باید با قوانینی که دانشمندان هر علم کشف کرده‌اند آشنا شود و بررسی کند که اقتصاددان یا دانشمند تعلیم و تربیت چه گفته‌اند؛ سپس به سراغ منابع دینی مرتبط با این مباحث برود.
صدر حسینی در پایان گفت: امروز این پرسش مطرح است که آیا حوزه‌های ما آماده چنین کاری هستند؟ آیا فقیه ما چنین مأموریتی را انجام می‌دهد؟ پاسخ منفی است، چراکه فقیه ما تنها برای مرحله اول آماده شده و برای مراحل بعدی آمادگی ندارد.
رئیس مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی سپس تصریح کرد: به همین دلیل است که وقتی مجلس قانونی تصویب می‌کند و آن را به شورای نگهبان می‌فرستد، شورای نگهبان تنها اعلام می‌کند این مصوبه مخالف اسلام نیست، اما حتی نمی‌تواند تصریح کند که موافق اسلام است؛ چراکه چنین تصریحی مستلزم آگاهی عمیق از مبانی است و چون این آگاهی وجود ندارد، نمی‌توان با قاطعیت اظهار داشت که این، همان نظام اسلامی طراحی‌شده از سوی اسلام است.
