شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
یازدهمین شماره مجله تقریرات با پرونده ویژه درگذشت آیت‌الله صافی گلپایگانی، پرونده «ارسطو در فیضیه» درباره تأثیرات منطق ارسطویی بر دانش‌های اسلامی و پرونده ویژه ظهور مجدد طالبان در افغانستان و فعالیت بنیادگرایان اسلامی در کردستان ایران و نیز پرونده‌ای از دیروز و امروز زیدی‌گری، با آثار و گفتاری از اندیشوران حوزه و دانشگاه چاپ و در پیشخوان مطبوعات قرار گرفت.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، جدیدترین شماره مجله فرهنگی «تقریرات» به صاحب امتیازی و مدیر مسئولی علی اشرف فتحی، در ایام نوروز ۱۴۰۱ در ۵۲ صفحه و با قیمت ۳۰ هزار تومان روانه بازار مطبوعات شد.
این شماره موضوعات ذیل را مورد بررسی قرار داده است. تقریر اول: «نجف و قم؛ تداوم و تکامل پروژه نائینی». تقریرات حوزوی؛ پیر بی‌پروا: «شهید آگاه، ضد روایت شهید جاوید»، «گفتگو با حجت‌الاسلام معراجی». تقریرات فکری؛ ارسطو در فیضیه: «گفتگو با سید ضیاء موحد»، «جدل با برهان/ دکتر سعید رضوی فقیه»، «گفتگو با دکتر غلامرضا زکیائی»، «آن سوی ذهنیت ارسطویی». تقریرات سیاسی؛ اوج‌گیری اسلام سیاسی: «جهاد علیه ملیت‌ناپذیری»، «خوارج جدید»، «آیا طالبان تغییر کرده‌اند؟»، «زنان در افغانستان پسا جمهوریت»، «بنیادگرایی در کردستان ایران». تقریرات تاریخی؛ از دیروز و امروز زیدی‌گری: «شمشیر یا نصیحت؟ رسول جعفریان»، «زیدی‌گری کسروی». تقریرات حوزوی؛ جنسیت و فقه: «گفتگو با دکتر رحیم نوبهار».
تقریرات حوزوی: تقریرات در پرونده‌ای به‌مناسبت ارتحال آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی؛ ماهیت استقلال‌طلبی ایشان را بررسی کرده است. حجت‌الاسلام والمسلمین معراجی در گفتگویی به دیدار آیت‌الله صافی با مرحوم استاد محمدتقی جعفری پرداخته و تصریح دارد با وجود علاقه آقای جعفری به مثنوی و فلسفه اسلامی، آیت‌الله صافی هیچ مخالفتی با سخنرانی او در مراسم سالگرد آیت‌الله الظمی گلپایگانی نکرد و دیدار صمیمانه‌ای با وی داشت. استاد معراجی همچنین می‌گوید با وجود رویکردهای سلفی برخی مسلمانان، آیت‌الله صافی در محکومیت ظلم علیه آنان هیچ‌گاه تعلل نمی‌کرد.
تقریرات فکری: تقریرات در نخستین شماره بود که گفتگویی با دکتر بیژن عبدالکریمی انجام داده بود. عبدالکریمی بحث از منطقِ ارسطویی را به میان کشیده و گفته بود که ذات‌گراییِ ارسطویی بر فقه و اصول سایه انداخته و فهمِ دینی هم از آن اثر پذیرفته است. سپس اینگونه حکم داده بود: «مجسمه‌ی بزرگِ ارسطو در حوزه باید ویران شود».
تقریرات سخن او را پی گرفت و حالا در یازدهمین شماره، دوباره به سر وقتِ آن سخن رفته و با دکتر ضیاء موحد این ادعا را در میان گذاشته است. این استاد برجسته منطق، با انتقاد از کم‌توجهی به دانش‌های منطق قدیم و جدید در حوزه‌های علمیه از نگاهِ ارسطویی در حوزه گفته و ادعا کرده: «بی اغراق باید بگویم که بسیاری از پارادوکس‌های مهم فقها ریشه در منطق دارد» و سپس خُرده گرفته: «متأسفم که در حوزه علمیه به منطق قدیم و جدید آنچنان که باید، پرداخته نمی‌شود… بلکه با منطق جدید می‌توان نادرست بودن برخی استدلال‌های مرسوم در کتب حوزوی را نشان داد.»
دکتر غلامرضا زکیانی، رییس پیشین موسسه حکمت و فلسفه ایران هم با این سخن همدل است. او معتقد است منطق ارسطویی مانع از فهم درست قرآن شده و به تقریرات گفته است: گفتمانِ دینیمان ناشی از نگاه ارسطویی است. تفکیک نظر و عمل، یکی از نتایج آن است. گویی تفکیکِ این دو به عنوان امری مسلّم و بدیهی پذیرفته شده؛ گفته می‌شود که «فلسفه» و «کلام» به حیطه‌ی نظر مربوط است و «فقه» به عمل. در «عرفان» هم میان نظر و عمل تفکیک می‌نهیم. اینها اما از نتایجِ سیطره‌ی گفتمان ارسطویی است. گفتمانی که به تعبیر زکیانی، منطبق با آموزه‌های قرآنی نیست.
البته این پرونده فقط به نقد منطق ارسطویی نپرداخته و دکتر سعید رضوی فقیه نیز در مقاله‌ای مفصل، از جایگاه منطق ارسطویی در دنیای جدید دفاع کرده است.
تقریرات سیاسی: در این پرونده به موضوع افغانستان اختصاص یافته است و یادداشت‌هایی از چند پژوهشگر جوان افغان درباره اوج‌گیری دوباره طالبان را در این پرونده می‌بینیم. همچنین گزارشی از پژوهش فرهاد بیانی درباره اوج‌گیری بنیادگرایی اسلامی در کردستان ایران در این پرونده آورده شده است.
تقریرات تاریخی: این پرونده به نقش شیعیان زیدی در پررنگ شدن وجه انقلابی و مسلحانه از دین و مذهب پرداخته است و حجت‌الاسلام دکتر رسول جعفریان در مقاله مبسوطی به ضرورت مرزبندی تاریخی و اعتقادی میان زیدیه و امامیه تأکید کرده است. به باور این استاد تاریخ، شیعه زیدیه بنا به آنچه از بزرگانش نقل شده، به دنبال جنگ و مرگ بود و جریان اصلی شیعه که امامیه بودند، به زندگی بهای بیشتری می‌دادند و از همین رو مورد توجه بیشتر مردم قرار می‌گرفتند.
تقریرات حوزوی؛ جنسیت و فقه: حجت‌الاسلام دکتر رحیم نوبهار؛ استاد حقوق دانشگاه بهشتی در گفتگویی که به بهانه انتشار کتاب جدیدش «برابری دیه مرد و زن در آموزه‌های اسلامی» داشته، از ضرورت حرکت به سوی یک فقه پیامدگرا سخن گفته که فقها پیامدهای آشکار فتوای خود را در نظر بگیرند.
علاقه‌مندان برای تهیه «مجله تقریرات» در تهران: دکه روزنامه‌فروشی روبه‌روی در اصلی دانشگاه تهران (جنب انتشارات خوارزمی)؛ قم: چهارراه بیمارستان (شهدا)، کتاب‌فروشی‌های «کتاب شهر» و «خانه کتاب»؛ مشهد: چهارراه دکترا، کتابفروشی امام. و نیز پردیس کتاب واقع در مقابل سه‌راه ادبیات، بین ابن‌سینای ۴ و ۶؛ زنجان: پاتوق کتاب، جنب امامزاده ابراهیم مراجعه کنند. همچنین برای خرید آنلاین (اینجا) کلیک نمایند.
