شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
رسالت اصلی حوزه‌های علمیه تنها تعلیم و جهل‌زدایی نیست، بلکه فراتر از آن، مبارزه با جاهلیت است. در نظام امامت و امت، صرف علم‌آموزی و رفع جهل کافی نیست؛ باید ریشه‌های جاهلیت شناخته و زدوده شود.
به گزارش شبکه اجتهاد، در اجلاسیه اساتید حوزه علمیه قم که با موضوع «حوزه پیشرو و سرآمد» در مدرسه علمیه امام کاظم علیه‌السلام برگزار شد، حضرت آیت‌الله جوادی آملی ضمن تقدیر از تلاش‌های علمی و پژوهشی اساتید و دانش‌پژوهان حوزه، بر ضرورت تعمیق اندیشه دینی و تقویت بنیه علمی و عقلی حوزه‌های علمیه تأکید کرد.
ایشان در آغاز سخنان خود با تجلیل از عالمان و پژوهشگران حاضر در اجلاس بیان داشت: از کوشش و تلاش کسانی که با ایراد سخن یا ارائه مقاله بر وزن علمی این نشست افزودند، حق‌شناسی می‌کنیم و از ذات اقدس اله مسئلت داریم نظام پایدار امامت و امت ایران اسلامی را در سایه لطف ولی‌عصر عجل‌الله تعالی فرجه الشریف حفظ فرماید.
معظم له در ادامه بیان داشت: رسالت اصلی حوزه‌های علمیه تنها تعلیم و جهل‌زدایی نیست، بلکه فراتر از آن، مبارزه با جاهلیت است. در نظام امامت و امت، صرف علم‌آموزی و رفع جهل کافی نیست؛ باید ریشه‌های جاهلیت شناخته و زدوده شود. آنچه صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها در خطبه فدکیه فرمودند، نمونه‌ای از همین بیداری در برابر جاهلیت بود چرا که وقتی افرادی در مقابل امامت قرار می گیرند، این دیگر جهل نیست، بلکه جاهلیت است.
ایشان تأکید کرد: حوزه‌ها و دانشگاه‌ها باید در کنار تعلیم و تربیت، با همه اشکال جاهلیت در عرصه‌های فکری، اخلاقی و اجتماعی مبارزه کنند.
معظم له گفت: در نظام امامت و امت، معصیت و انحراف صرفاً خطا نیست، بلکه بازگشت به جاهلیت است. عالم دینی باید بتواند جاهلیت زمان خود را بشناسد و برای زدودن آن قیام کند.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی با تأکید بر تفاوت میان «جهل» و «جاهلیت» بیان داشت: اگر در یک نظام، معصیت و مفاسدی مانند اختلاس و تبعیض رخ دهد، مردم احساس بی اعتمادی و فاصله می کنند و آن نظام بی پناه می شود؛ زیرا این دیگر جهل نیست، بلکه جاهلیت است. کسی که می‌خواهد نظامش، نظام امامت و امت باشد، چه به‌صورت مستقیم و چه به‌صورت نیابت، باید بداند که جاهلیت غیر از جهل است. جاهلیت تنها ناآگاهی علمی نیست؛ جاهلیت پدیده‌ای فراتر از جهل فردی است و ریشه در ساختارهای نادرست دارد. حوزه و دانشگاه، مسجد و حسینیه، هرکدام رسالت ویژه‌ای دارند، اما همه باید در مسیر زدودن جاهلیت حرکت کنند؛ زیرا جاهلیت، ضد نظام امامت و امت است.
ایشان تأکید کرد: در نظام امامت و امت، صرف علم‌آموزی و تبلیغ کافی نیست، بلکه شناخت و مبارزه با جاهلیت، وظیفه اصلی حوزه‌ها و مراکز علمی و دینی است.
آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به نقش عقل در منظومه فکری اسلام افزود: مرحوم کلینی در مقدمه کتاب کافی می گوید که قطب فرهنگی یک ملت، عقل است؛ اگر حوزه بخواهد در مسیر امامت حرکت کند، باید عقلانیت را تقویت کند و در کنار فقه و اصول، منطق و فلسفه‌ای قوی و غنی داشته باشد تا بتواند به نیازهای فکری جامعه پاسخ دهد.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود با یاد از فقهای نامدار شیعه، از جمله مرحوم کلینی، صدرالمتألهین، نائینی و دیگر بزرگان حوزه، بر ضرورت بازخوانی عمیق مباحث منطقی و اصولی تأکید کرد و بیان داشت: اصول ما غنی و پرمایه است، اما جای برخی مباحث عمیق در آن خالی است و باید این خلأها را پر کرد تا حوزه بتواند پاسخ‌گوی مسائل نوپدید باشد.
معظم له در ادامه با اشاره به جایگاه فقه در نظام امامت و امت بیان داشت: در جامعه اسلامی باید نظام فقهی و قضایی به گونه‌ای باشد که با مبانی امامت هماهنگ شود. همچنین فقه و اصول باید پاسخ‌گوی نیازهای زمان باشد و با منطق قوی و بینش دقیق به میدان بیاید. اگر برخی از مسائل در جامعه امروز کارآمدی ندارد، باید با اجتهاد عمیق و بازخوانی مبانی اصلاح شود.
آیت‌الله جوادی آملی در پایان سخنان خود ضمن دعا برای موفقیت اساتید و فضلای حوزه علمیه قم فرمود: اگر کسی استعداد دارد، موظف است با جدیت در مسیر علم، عقل و ایمان گام بردارد. حوزه باید عالمان آگاه، خردمند و شجاع تربیت کند تا در برابر جاهلیت‌های نوین، نظام امامت و امت را پاسداری نمایند. امیدواریم تلاش‌های همه شما مقبول درگاه الهی و مورد رضایت ولی‌عصر ارواحنا فداه قرار گیرد.
