شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
فقه آوا از آنچه مرتبط به صوت آدمی است بحث می‌کند، از این رهگذر به مباحثی از جمله آواز و آوای بانوان و مواردی چون دوبلاژ و صداگذاری و … می‌رسیم؛ بر این اساس این پژوهش در سه محور به طور جداگانه به آوای نسوان، آوای لهوی و آوای آهنگین یا همان غنا پرداخته است.
به گزارش شبکه اجتهاد، پایان نامه «بررسی فقهی آوا» تألیف حجت‌الاسلام سید اباذر علوی گنابادی و با حضور حجج اسلام مظاهری کرونی و حسینی به عنوان استاد راهنما و مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین خزائلی به عنوان داور، دفاع شد.
در ابتدای این جلسه حجت‌الاسلام علوی گنابادی گفت: این رساله در باب فقه هنر تدوین شده است؛ ورود بنده به عرصه پژوهش این موضوع نیز به دلیل احساس نیازی بود که حس کردم زیرا امروز با توجه به فراگیر شدن عرصه رسانه و موارد مبتلا به آن سوالات بسیاری در حوزه فقه ایجاد شده است که فقه هنر باید به آنها پاسخ دهد.
وی تصریح کرد: کتب فقهی ما مباحث کلانی را در فقه معاملات در باب مکاسب مطرح کرده اند ولی با توجه به توسعه مدنیت و لوازم جدید زندگی سوالات و موارد مستحدثه بسیاری ایجاد شده است که در گذشته محل وقوع نداشت و امروز باید به آن سوالات جواب داد.
این پژوهشگر حوزوی بیان کرد: در این بین مواردی چون فقه آوا به عنوان یکی از زیر شاخه‌های فقه هنر از جمله مسایل بسیار مهم در این زمینه است؛ فقه آوا از آنچه مرتبط به صوت آدمی است بحث می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: از این رهگذر به مباحثی از جمله آواز و آوای بانوان و مواردی چون دوبلاژ و صداگذاری و … می‌رسیم؛ بر این اساس این پژوهش در سه محور به طور جداگانه به آوای نسوان، آوای لهوی و آوای آهنگین یا همان غنا پرداخته است.
علوی گنابادی بیان کرد: در این پژوهش ابتدا اقوال و آراء قدماء و متأخرین نقل شده و در ادامه ادله و اجماعات مطرح در هر بخش بیان شده است.
وی گفت: در دو فصل جدی پس از مفاهیم و کلیات، ابتدا آواهای حرام در سه حوزه مورد بحث قرار گرفته و پس از آن به همین صورت به آوای حلال پرداخته شده است و به پیشنهاد استاد راهنما و جایگاه علمی رساله سطح سه از نتیجه گیری صرف نظر شد و ما حصل آن بسته‌ای کامل از انظار و ادله در حوزه احکام آوا یا فقه الاصوات گردید.
سخنان استاد داور
در ادامه این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین خزائلی به عنوان داور این رساله به صحبت پرداخت و گفت: در بخش‌هایی از تحقیق نقل به معنی بیان شده است ولی عبارات عربی بیان نشده است در حالی که مباحثی که مورد استشهاد است باید عبارت دقیق به متن عربی که زبان مرجع بوده است ذکر نشده است.
استاد داور این پژوهش بیان کرد: نام بزرگانی چون ائمه اطهار(ع) و بزرگان و علما باید در تحقیق برجسته باشد و سپس وارد بیان آنها شد.
وی گفت: در چکیده بخش‌ها و فصل‌ها بیان شده و بسنده می‌شود ولی چند مساله در چکیده باید بیان شود که اولین نکته، اشاره دقیق به بیان مساله است؛ نکته دوم اهداف اصلی از پژوهش است؛ روش و رویکرد تحقیق نیز باید در چکیده بیان شود؛ یافته‌ها و نوآوری‌های تحقیق نیز باید در چکیده بیان شود.
خزائلی بیان کرد: مفاهیم و کلیات باید در ابتدای تحقیق بیان شود؛ کلیات در کنار مفاهیم ذکر نشده است زیرا در کنار مفاهیمی که در ابتدای تحقیقات به شکل واژگانی ذکر می‌شود کلیات تحقیقات بیان می‌شود که در این تحقیق بیان نشده است.
وی همچنین به موارد دیگری از جمله اهمیت پیشینه تحقیق اشاره کرد و گفت: پشینه تحقیق در این رساله ذکر نشده است؛ هر تحقیق باید امتیازات خود را بیان کند و برتری خود نسبت به تحقیقات دیگر را نیز بیان کند.
این استاد حوزه گفت: تفکیک اقوال در تحقیق از نکات کلیدی است؛ درست است که ممکن است محقق پاسخی به اقوال ندهد و نتیجه نگیرد ولی می‌تواند تفاوت دیدگاه علما را بیان کند.
وی اظهارکرد: یکی از اشکالات این تحقیق آن است که گاهی اوقات بیش از ۷ یا ۸ صفحه از یک نویسنده و یا عالم نقل شده است که این کار اگر با تلخیص و بیان محتوا در دو صفحه انجام می‌شد بهتر بود.
دفاعیه
در ادامه حجت‌الاسلام علوی در مقام دفاع گفت: دقت نظر داور نشان دهنده نگاه عمیق اساتید حوزه است که این چنین روی تحقیقات طلاب جوان وقت می‌گذارند و تحقیقات آنها را با این دقت مطالعه می‌کنند که درس بسیار بزرگی برای ما است.
وی خاطرنشان کرد: برخی از اشکالات تحقیق، اشکالات نگارشی و نرم افزاری است که کل تحقیق توسط خود بنده تایب شده است ولی برای چاپ اثر قطعا این اشکالات رفع خواهد شد.
وی اظهارکرد: تمام تلاش ما در این تحقیق آن بود که اصلا بحث موسیقی به معنای آوای ساز مطرح نشود و مراد از غنا خصوص آواز است.
سخنان استاد راهنما
حجت‌الاسلام مظاهری به عنوان استاد راهنما در دفاع از این رساله با رد برخی از نقدهای داور، برخی از این موارد را مسایل عادی و عرفی تحقیقی ذکر کرد.
وی گفت: نویسنده این تحقیق از طلاب خوش فهم مرکز فقهی (ائمه اطهار علیهم السلام) است و به دنبال کپی کردن مطالب نیست بلکه به دنبال بحث و مباحثات علمی بود و زمانی که به تحقیق وی ملاحظه شد اشکال اساسی در این تحقیق بیان نشد.
وی خاطرنشان کرد: در بحث مفاهیم و کلیات، مبحث مفاهیم در ابتدای این اثر بیان شده است و در ادامه به عنوان مبحث دوم به کلیات پرداخته شده.
داور این پایان نامه علمی اظهارکرد: چکیده تحقیق چکیده خود رساله است؛ قرار نیست همه تحقیق و راه‌های تحقیق در چکیده بیان شود و این چکیده بیشتر کلیات تحقیق را مد نظر قرار می‌دهد.
وی گفت: تمام معیارهای رساله سطح سه در این رساله رعایت شده است ولی نویسنده به دنبال مراحل علمی بیشتری بود که به دلیل شان رسالات سطح سه و موازین خاص آن تلاش شد که در این تحقیق این موازین رعایت شود.
سخنان استاد مشاور
در پایان حجت‌الاسلام حسینی استاد مشاور این پایان نامه نیز گفت: اشکال جدی در این تحقیق بیان نشد؛ توقع این بود که اشکالات قوی‌تر باشد؛ در این تحقیق نویسنده وارد مباحث علمی دقیق شده است؛ نویسنده مباحث عالمانه بسیاری بیان شده است که باید توسط نویسنده توضیح داده شود.
