آخرین اخبار

بسیاری از مراجع شیعی بر اساس مبانی فقهی خود روز جمعه را اول ماه شوال و عید سعید فطر اعلام کردند و برخی همانند حضرت آیات سیستانی و شبیری زنجانی جمعه را مکمل و آخرین روز ماه رمضان دانستند. به گزارش خبرنگار اجتهاد، دفتر رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌‌الله سیدعلی خامنه‌ای در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: فردا اول شوال و عید سعید فطر است. متن اطلاعیه به این شرح است: بسم‌الله الرحمن الرحیم. با آرزوی قبولی طاعات و عبادات ملت عزیز در ماه مبارک رمضان، به اطلاع عموم مردم شریف ایران می‌رساند، بر اساس گزارش‌های راصدان مورد وثوق و خبره …

هرچند سید احمد زنجانی را با کتاب فارسی «الکلام یجرّ الکلام» می‌شناسیم، اما اهتمام این مجتهد اخلاق‌محور به پژوهش‌های متفاوتی همچون تفاوت‌های میان زن و مرد در احکام شرعی، استخراج مستثنی‌ها در فقه شیعه، تنظیم موضوعاتی که حکم مشترکی در فقه دارند، تفاوت‌‌های مبنایی و فتوایی سید صاحب عروه و آیت‌الله‌ سید ابوالحسن اصفهانی (بین السیدین) و … حاکی از روحیه محققانه و دقت و دانش گسترده او در زمینه علوم مختلف است. شبکه اجتهاد: آیت‌الله ‌العظمی سید احمد زنجانی در ۲۹ رمضان ۱۳۹۳ قمری (۵ آبان ۱۳۵۲شمسی) پس از سالها تحصیل، تدریس و تحقیق در حوزه علمیه زنجان و …

رسانه‌های عربستان سعودی از رویت هلال ماه شوال در عصر روز پنج شنبه خبر دادند تا بدین ترتیب فردا جمعه اولین روزهای عید فطر در این کشور باشد. به گزارش شبکه اجتهاد، روزنامه سبق عربستان در این باره نوشت: رویت هلال ماه رمضان درعصر امروز(پنج شنبه) موفقت آمیز بود در نتیجه انتظار می رود حکم رسمی از سوی دادگاه عالی این کشور درباره اعلام فردا جمعه به عنوان اولین روز عید فطر صادر شود. شبکه خبری اسکای نیوز عربی نیز گزارش داد: امارات متحده عربی فردا را اولین روزهای عید فطر در این کشور اعلام کرد. از سوی دیگر رسانه …

عبدالهادی فقهی‌زاده، نویسنده کتاب «علامه مجلسی و فهم حدیث» گفت: مرحوم مجلسی به این موضوع توجه داشته که روایات باید در راستای قرآن اخذ و تلقی شده و مورد اعتنا قرار گیرند. مبانی نظری و علمی علامه مجلسی، تأثیر مهمی در نوع نگرش‌ها و برداشت‌های او از روایات داشته است. به گزارش شبکه اجتهاد، محمدباقر مجلسی، معروف به علامه مجلسی و مجلسی ثانی، فقیه شیعه در دوران شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی است. وی در ۱۳ سالگی از ملاصدرا اجازه روایت گرفت (مهدوی، سید مصلح‌الدین، زندگینامه علامه مجلسی، ج ۱، ص ۴۲۶)، سپس در حضور استادانی همچون علامه …

حجت‌الاسلام نظری اظهار کرد: اکنون تعداد فقرا بسیار بیشتر از میزان زکاتی است که پرداخت می‌شود و یکی از دلایل چنین وضعیتی این است که مکانیزم‌های رفع فقر از جمله حذف ربا را به خوبی به کار نگرفته‌ایم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن نظری، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و عضو کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار، به بیان نکاتی درباره اهمیت زکات و زکات فطره و نقش آن در فقرزدایی و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه اسلامی پرداخت و به ایکنا گفت: زکات فطره در حد خود تأثیر بسیاری بر رفع فقر و کمک به حل مشکلات …

شبکه اجتهاد: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، احکام مناسبتی عید فطر را منتشر کرده است که شامل ۳۸ پرسش و پاسخ می‌باشد. راههای ثبوت اول ماه س۱. آیا کسی که مرجع تقلید دیگری دارد در ثبوت اول ماه‌ می‌تواند به مقام معظم رهبری رجوع کند؟ راههای ثبوت اول ماه چیست؟ ج. اصل ثبوت رؤیت هلال ماه، تقلیدی نیست، بلکه اگر شخص از گفته و اعلام نظر یک مرجع تقلید، اطمینان به رؤیت ماه پیدا کند، باید ترتیب اثر دهد؛ در هر صورت اول ماه به پنج چیز ثابت‌ می‌شود: اول: آنکه خود انسان ماه را ببیند. دوم: عده‌ای که …

تفاوت مبانی فقهی موجب اختلاف در اثبات رؤیت هلال ماه شود، مثلاً آیا رؤیت با چشم مسلح معتبر است یا نه؟ آیا هلال برای نقاطی که شب مشترک دارند واحد است یا نه؟، همانند مسائل دیگر رساله عملیه است که در آن کم و بیش تفاوت در فتاوا وجود دارد و اختلاف نظر در آن امری کاملاً معقول و اجتناب ناپذیر است. از آنجا که مجتهد، رأی و نظر مجتهد دیگر را در این مسأله مورد نقد قرار داده و آن را نپذیرفته و رأی دیگری اختیار نموده، بحث وحدت رویه فقهی، مطلبی ناصحیح است. به گزارش شبکه اجتهاد، هر …

حجت الاسلام احمد مروی رئیس ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری گفت: پیش بینی‌‌های ما این است که جمعه اول ماه شوال است؛ اما تا برای مقام معظم رهبری ثابت نشود اعلام‌ نمی‌کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مروی رئیس ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری در نشست خبری که (چهارشنبه ۲۳ خرداد ماه) برگزار شد، گفت: ۱۲۰ گروه روز پنج‌شنبه مصادف با روز ۲۹ ماه مبارک رمضان برای دیدن ماه هلال ماه شوال اقدام می‌کنند. وی افزود: پیش‌بینی‌ها این است که اگر شرایط مساعد باشد و نتیجه‌ای به دست آید، طبیعتاً جمعه ۲۵ خرداد ماه جاری اول …

‌‌ای مسلمان، اسلام از تو‌‌ می‌‏خواهد که شبِ تارِ همسایه‏‌ات را روشن کنی، پیش از آنکه خانه ‌ات را روشن کنی. از این رو، به تو‌‌ می‌گوید پیش از آنکه نماز عید بخوانی و به خانه بازگردی و عید را جشن بگیری، زکات بده.‌‌ می‌خواهد شادی را به خانۀ همسایه‏‌ات ببری، پیش از آنکه خودت شاد باشی؛ و این نماد اسلام و معنای عید است. شبکه اجتهاد: متنی که در پیش روی شماست، خطبۀ دوم نماز عید فطر امام موسی صدر است که در جلد یازدهم مجموعۀ گام به گام با امام و همچنین کتاب ادیان در خدمت انسان منتشر …

شبکه اجتهاد: «ما دستگاهی لازم داریم برای اینکه در همه‌ی ماه‌ها، آدم‌های متخصص، با دستگاه‌های فنی و چشم‌های مسلح، در مظان پیدا کردن هلال بروند جست‌وجو کنند و پیدا نمایند و به ما بگویند و ما هم به مردم بگوییم که اول ماه٬ کدام روز است؛ تکلیف شرعی، بر اساس ماه‌های قمری است.» این سخنان، بخش‌هایی از بیانات رهبر معظم انقلاب است در سال ۶۸ و در ابتدای عهده‌دار شدن رهبری نظام جمهوری اسلامی. به دلیل اهمیت بحث رؤیت هلال ماه‌های قمری و بنابر دستور ایشان در همان سال، ستادی برای استهلال ماه در دفتر رهبری آغاز به کار کرد. …

به نظر می‌رسد، این روش، از انگیزه‌های دیگری که در این سال‌ها برای ترویج پژوهش به کار می‌رفته است مثل تشویق‌های مالی یا اجبارهای مدیریتی، روش بهتری باشد؛ یعنی کسانی که تابه‌حال وارد عرصه پژوهش شدند کمتر به دلیل جهات مالی یا اجبارهای مدیریتی بوده است. بلکه خودشان، علاقه پیدا کردند. ما هم در این کارگاه‌ها به دنبال علاقه‌مند کردن طلاب و ایجاد دغدغه و انگیزه در آن‌ها هستیم که این مسیر را ادامه دهند و اگر کسی نخواهد این کار را انجام بدهد، ما اهرم فشاری برای اجبار طلاب نداریم. اختصاصی شبکه اجتهاد: مدیر طرح ملی «روشمندسازی علوم اسلامی» …

شبکه اجتهاد: متن پیشرو بازخوانی یک پژوهش کیفی، در استخراج و دسته بندی روایات طبی کتاب «الکافی» است. این پژوهش توسط رضا ایلخانی و زهره قاضی مرادی نگارش شده است و اصل این مقاله در پایگاه‌‌های علمی نشریات معتبر قابل دانلود‌ می‌باشد. بسم الله الرحمن الرحیم… بر اساس نظریه‌ای رایج، علم طب از جانب خداوند ایجاد شده است. اینکه چگونه عقل انسان با امکانات ابتدایی و نیز نبودن آزمایشگاه توانسته بسیاری از افعال و خواص جمادات و نباتات و حیوانات را در بیش از هزار سال قبل توضیح داده و این منابع را طی صدها سال برای حفظ سلامتی و …

شبکه اجتهاد: انتشارات شهیدکاظمی کتاب ولایت فقیه را در ۵ جلد به قلم محمود زارعی منتشر کرده است. جلد اول: دین و سیاست سیاست به معنای حقیقی آن عبارت است از مدیریت و توجیه و تنظیم زندگی اجتماعی انسان‌ها در مسیر حیات معقول. سیاست با نظر به این تعریف، همان پدیده مقدس است که اگر به طور صحیح انجام بگیرد، با ارزش‌ترین (یا حداقل) یکی از با ارزش‌ترین تکاپوهای انسانی است که در هدف بعثت پیامبران الهی منظور شده است و عالی‌ترین کار و تلاشی است که یک انسان دارای شرایط می‌تواند انجام بدهد؛ این همان عبادت با‌ارزش است که …

مدیر هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد و الگوی پیشرفت اسلامی حوزه علمیه خراسان بیان کرد: حضور نخبگان و استعداهای برتر در فقه الاقتصاد، زمینه تحول در نظام اقتصاد اسلامی است. به گزارش شبکه اجتهاد، دکتر سیداحمد عاملی در افتتاحیه دوره پودمانی «فقه اقتصاد» که توسط هیئت اندیشه ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان در مدرسه علمیه سلیمانیه مشهد برگزار شد، گفت: کار کردن با نخبگان، سیستم مدیریتی را ارتقا خواهد داد. وی با بیان اینکه هیئت‌‌های اندیشه ورز باید یک پیشرانه از خلاقیت و ابتکار باشند، ابرازکرد: آموزش، پژوهش و ترویج باید به عنوان بازوهای اجرایی در کنار آن کار کنند. مدیر هیئت …

به علاقه‌مندانى که گمان‌ می‌کنند بر کرسى نوآورى نشسته‌اند یادآور‌ می‌شوم، اجتهاد و استنباط کار آسانى نیست. مرحوم شیخ انصارى در باب انسداد باب علم‌ می‌گوید: رزقنا الله الاجتهاد فانّه أشدّ من طول الجهاد، بنابراین نباید با یک سطحى نگرى و مجرد وجود «أقرّ» یا «فرض» یک چنین فرضیه‌اى را مطرح کرد و ذهن جوانان را نسبت به احکام نورانى اسلام متزلزل ساخت. به گزارش شبکه اجتهاد، اخیراً در نشستى پیرامون مقادیر دیه در اسلام «فرضیه»‌‌ای مطرح شد و حاصل آن این که، این مقادیر احتمالاً حکم موقت بوده و‌ می‌توان مقدار دیه را به صورت دیگر نیز تعیین کرد. …

در اسلام آزادی عقیده و مذهب، آزادی اندیشه، آزادی بیان، آزادی فعالیتهای اقتصادی و مالکیت خصوصی، آزادی اختیار وطن و محل زندگی و امثالهم کاملاً وجود دارد ولی همگی دارای حدود و شرایطی است که باید برای رعایت حقوق دیگران و رعایت مصالح جامعه در نظر گرفته شود. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست حقوق بشر آمریکایی از دیدگاه رهبر انقلاب با پیام آیت‌الله نوری همدانی در مرکز مدیریت حوزهای علمیه قم برگزار شد. متن کامل پیام آیت‌الله حسین نوری همدانی به شرح زیر است: بسم الله الرحمن الرحیم مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ …

بخش عربی وبسایت دفتر حضرت آیت‌الله سیدعلی سیستانی در اطلاعیه‌ای از جمیع مومنین دعوت به عمل آورد تا در جستجوی هلال ماه شوال و اظهار گواهی نزد دفاتر مرجعیت همیاری کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، متن این اطلاعیه بدین شرح است: بسم الله الرحمن الرحیم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «با رویت ماه روزه بگیرید و با رویت ماه روزه بشکنید». دفتر حضرت آیت‌الله سیستانی (دام ظله) در نجف اشرف، از مومنین گرامی در عراق و کشورهای همسایه‌ی عراق دعوت می‌کند پس از غروب خورشید در روز پنج‌شنبه (۲۹ رمضان المبارک) به جستجوی هلال ماه …

عضو خبرگان رهبری گفت: نقطه مشترک حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر آمریکایی و غربی مسئله کرامت انسانی است و به نظر می‌رسد باید در این زمینه فعالیت کنیم. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نشست تخصصی حقوق بشر آمریکایی از دیدگاه مقام معظم رهبری که در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه قم برگزار شد، اظهار داشت: در حال حاضر چالش‌های زیادی ادیان مختلف به ویژه دین اسلام را تهدید می‌کند و به نظر می‌رسد قصور مطالعاتی و پژوهشی در این زمینه یکی از دلایل این چالش‌ها است. ضروت عرضه تولیدات علمی حوزه‌های علمیه استاد خارج فقه حوزه …

شبکه اجتهاد: فطریه نوعی زکات است که به میزان حدود سه کیلو -مواد غذایی متعارف- در سال پرداخت می‌شود و بمصرف فقرا می‌رسد. ولی با توجه به گستردگی فقر و فراوانی نیازمندان، این بودجه چه تاثیر قابل توجهی در رفع نیازهای آنان دارد؟ و آیا میتوان آن را روشی کافی و کارآمد برای فقرزدایی دانست؟ روشن است که پاسخ این سوال منفی است. البته در گذشته، چنین بودجه ای تاثیر بیشتری در بهبود وضع آنان داشته است ولی امروز بالنسبه این تاثیر کاهش یافته است زیرا در آن اعصار عمدهُ هزینه خانوار هزینه خوراک بوده و در خوراک هم هزینه …

در زمان طاغوت حج مربوط به اوقاف می‌شد. در اواخر نظام شاهنشاهی وضعیت خاصی پیدا کرد، جای داشت که علما و مردم حج را تحریم کنند؛ اما علما و امام که رژیم از آن استفاده مادی، سیاسی می‌کرد، در عین حال هیچ گاه این حج را تحریم نکردند زیرا رفتن مردم به نظام شاهنشاهی کمک می‌کرد؛ ولی باز هم مراجع و علما، حج را تعطیل نکردند. به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد غروی عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه یکی از واجبات موکد در اسلام و عبادات مهم در اسلام حج است، اظهار داشت: حج در اسلام …

مبنا قراردادن مقارنه ماه و خورشید از جمله مباحث مهم فقهی است؛ غروب کردن خورشید و ماه باعث‌ می‌‌‌‌‌‌شود که برخی حکم به رؤیت هلال بدهند؛ شهادت شهود و محاسبات نجومی نیز در این عرصه بسیار مهم است؛ امروز بحث شهادت دو نفر عادل کم‌رنگ شده و فناوری‌های جدید جای این مسئله را گرفته‌اند. به گزارش شبکه اجتهاد، نشست بررسی رؤیت پذیری هلال ماه شوال، امروز با حضور مسئول ستاد استهلال استان قم و مدیر خانه قرآن و نجوم و فعالان حوزوی و دانشگاهی، به همت خبرگزاری حوزه و با همکاری موسسه نجوم کبریا در ساختمان مدیریت اطلاع رسانی و …

شبکه اجتهاد: عالم نامدار زنده‌یاد آیت‌الله حاج حسین راستی کاشانی، از شاگردان مبرز حضرت امام خمینی در نجف بود. ایشان در گفت‌وشنودی که پیش روی شماست، به شمه‌ای از خاطرات خویش از سالیان حضور امام خمینی درنجف اشاره کرده است. شایان ذکر است که این گفت وشنود در دهه ۷۰ انجام شده وهم اینک به شما تقدیم‌ می‌شود. ‌‌به عنوان سوال اول، لطفا بفرمایید از چه دوره‌ای و چگونه با حضرت امام خمینی (ره) آشنا شدید؟ راستی کاشانی: بسم الله الرحمن الرحیم. زمانی که در قم مشغول تحصیل بودم، به شکلی اجمالی و کلی، از دور ایشان را می‌شناختم. بعد …

آیت‌الله مدرسی ضمن انتقاد از روحیه درون‌گرایی تاریخی و رواج روحیه خودبینی در جامعه اسلامی، بر این معنا تأکید کرد که مسلمانان با جذب حداکثری پیروان سایر ادیان به دین اسلام در جهت صلح پایدار جهانی گام بردارند؛ اولین گام برای دستیابی به این هدف، تدوین منشور فرهنگی در جامعه ایران و ارائه آن به عنوان الگوی هم‌زیستی اجتماعی است. به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله سید محمدتقی مدرسی در جلسه تفسیر سوره حدید، بیانات خود را با قرائت آیات ۲۸ و ۲۹ سوره حدید شروع کرد: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِکُمْ کِفْلَیْنِ مِنْ رَحْمَتِهِ وَیَجْعَلْ لَکُمْ …

شبکه اجتهاد: یادداشت پیش‌روی در تحلیل فتوای حرمت ورزش‌‌های حرفه‌ای که چندی پیش توسط برخی از علما و بزرگان اهل سنت صادر شد، نگارش شده است. نگارنده بعد از تحلیل این فتوا، نقدی بر ساختار پاسخ گویی به استفتائات حوزه سلامت در درون مکتب تشیع داشته است تا با بیان نقاط ضعف این نحوه پاسخ گویی مسیری روشن را پیش روی مخاطبان باز کند. توجه شما را به این یادداشت جلب‌ می‌نماییم: چندی پیش در پایگاه خبری «الیوم السابع»، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه «شوقی علام» مفتی مشهور مصر، در فتوایی گفته بود: «ورزش حرفه‌ای، مانند بوکس که مستلزم …

کتاب «بررسی فقهی و حقوقی حاکمیت، حجاب و عفاف» دومین کتاب حلقه مطالعات زن و خانواده مرکز فرارشته‌ای و بینارشته‌ای وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اثر فاطمه فلاح تفتی به چاپ رسید. به گزارش شبکه اجتهاد، این کتاب در سه فصل ساماندهی شده است که بدین شرح است: فصل اول تلاش می‌کند با مفهوم شناسی اصطلاحات در این پژوهش، جایگاه هر اصطلاح را در نظام فقهی ـ حقوقی اسلام و ارتباط آن با حکومت اسلامی را مشخص نماید. همچنین در این بخش با موضوع شناسی مسأله، به این امر توجه شده است که حیطه مسؤولیت حکومت در حوزه …

زکات فطره امسال طبق نظر اکثر مراجع، برابر با ۸ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم گندم یا ۲۰ هزار تومان معادل ۳ کیلوگرم برنج اعلام شده است که خانواده‌ها بر اساس قوت غالب خود آن را پرداخت می‌کنند. به گزارش شبکه اجتهاد، زمان وجوب زکات فطره از غروب شب عید فطر است و مراجع تقلید، تأخیر پرداخت آن را بعد از نماز عید جایز نمی‌دانند، اما اگر کسی نماز عید را نخواند، باید فطریه را تا ظهر عید پرداخت کند.(۱) ولی اگر دسترسى به فقیر ندارد، مى‌تواند مقدارى از مال خود را به نیت فطره جدا کرده و براى مستحقى …

شبکه اجتهاد: اساس دین‌داری و بنیان نظام اجتماعی مذهب در موقعیت‌های دور از خاندان پیامبر(ص)، بر حضور فعال و نقش‌آفرین مراجع تقلید است که حلقه‌ٔ ارتباط فکری و معنوی مردم با اولیای معصوم هستند. گاه این فاصله مکانی و جغرافیایی است، همچون عصر حضور مادی خاندان رسالت که مردم در مناطق دور به نمایندگان امامِ خود مراجعه می‌کردند و گاه، فاصله‌ٔ زمانی و تاریخی است مانند روزگار ما که مردم به عالمان و فقیهان مراجعه می‌کنند. این رجوع و مراجعه‌ٔ مردم به فقیه او را مرجعیت می‌دهد و چون رجوع مردم برای شناخت حکم دینی و تکلیف شرعی است آنان …

یوسف نورائی نویسنده کتاب «جرم ربا از منظر فقه و حقوق» یکی از ایرادات مهم وارد بر ماده ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی را در آن می‌داند که عملا شامل رباخواری اشخاص حقوقی نمی‌شود و عرفا ظهور در شخص حقیقی دارد. به گزارش شبکه اجتهاد، بر اساس آیات و رویات، کمتر گناهی را می‌توان به زشتی رباخواری و ربادهی یافت. به همین دلیل، وعده آتش دوزخ به ربادهنده، رباخوار و واسطه بین آن دو و وعده پیکار با خدا و رسول او با رباخوار و نیز وعده نابود شدن ربا از سوی خداوند داده شده است. از همین رو، اصل ۴۹ …

شبکه اجتهاد: چند روز پیش مقاله‌ای در برخی جراید تحت عنوان «صدای جمهور، صدای معصوم»(۱) انتشار یافت که در آن نویسنده با مقدماتی از فقه شیعه و فقه اهل سنت و بحث ولایت مطلقه فقیه توسط حضرت امام به این جمع‌بندی‌ می‌رسد که صدای جمهور همان صدای معصوم است و اهل تسنن قرن‌‌ها‌ پیش از شیعه به این نتیجه رسیدند که باید امام زمان را در جمهور مردم متجسد دید. این مقاله درصدد است تا نقدی به آراء نویسنده و مقدمات ایشان که به چنین نتیجه‌ای انجامیده است داشته باشد. اول: نویسنده سعی بلیغی نموده تا نظریه ولایت فقیه را …

شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشأت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهایی، این عوامل را برای نقاط مختلف زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. به تصاویر زیر بنگرید: یک) نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه …