قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / یادداشت فقهی و اصولی (صفحه 48)

یادداشت فقهی و اصولی

یادداشت فقهی و اصولی

«قائدان قاعد»، مطالعه‌ای در کم و کیف نسبت نهاد دین و حاکمیت/ محمد طلایی

«قائدان قاعد»، مطالعه‌ای در کم و کیف نسبت نهاد دین و حاکمیت/ محمد طلایی

شبکه اجتهاد: «اسلام از اول، وقتی زاییده شده است، آن روزی که اعلام شد به اینکه حالا دیگر باید قیام کرد در مقابل [طاغوت]، از آن روز برنامه‌اش این بود که بزند و بکشد و کشته بشود برای اصلاح حال جامعه. برای اینکه این دزدها و این خیانتکارها را قطع آیادیشان را بکند، قطع حیاتشان را بکند؛ اینها مضر به جامعه هستند. این باغدارها و این کارواندارهای قریش مضرِّ به جامعه هستند، اینها باید از بین بروند. اصلاً اول اسلام وضعش این بوده. وقتی دست من و شما رسیده، اسلام به این صورت در آمده که جز مطالعۀ کتاب، کاری …

توضیحات بیشتر »

عوامل سیاست‌زدگی در میان حوزویان و راه‌های برون‌ رفت از آن/ سید کاظم سیدباقری

قیام امام حسین(ع) را سیاست زده تحلیل نکنیم

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر سید کاظم سید باقری، استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «عوامل سیاست‌زدگی در میان حوزویان و راه‌های برون ‌رفت از آن» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، ازنظر شما می‌گذرد. جذابیت‌های سیاست، عاملی برای سیاست زدگی ما نباید فراموش کنیم که به ‌هر حال سیاست جذابیت‌های خاص خودش را دارد. سیاست، قدرت می‌آورد و کمتر کسی است که به دنبال آن نباشد. واقعیت این است که اگرچه امام …

توضیحات بیشتر »

علوم حوزوی در تراز حوزه‌ انقلابی/ سجاد ایزدهی

توجه به خواست مردم در جهت پایایی نظام است/ تمایزات وجه جمهوریت در نظام مردم‌سالاری دینی

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر سجاد ایزدهی، مدیر گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «علوم حوزوی در تراز حوزه‌ی انقلابی» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، ازنظر شما می‌گذرد.  احساس خطر مقام معظم رهبری از این‌که مقام معظم رهبری چرا در دو سال گذشته بحث حوزه انقلابی را مطرح کردند و آیا قبل از آن چنین مسئله‌ای نبود یا ویژگی خاصی داشت، به ذهن می‌آید حوزه از آغاز رویکرد انقلابی داشت، با …

توضیحات بیشتر »

چرا روحانیون در تحقق اهداف انقلاب ناموفق بودند؟/ رضا عیسی‌نیا

چرا روحانیون در تحقق اهداف انقلاب ناموفق بودند؟/ رضا عیسی‌نیا

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر رضا عیسی‌نیا، کارشناس ارشد علوم سیاسی و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «تحلیلی از تداوم انقلابی‌گری حوزه علمیه در بستر جامعه‌شناختی سیاسی» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، ازنظر شما می‌گذرد. تغییر و تحول در جوامع، امری گریزناپذی سؤال من این است که در این ۳۸ سال، آیا روحانیت انقلابی، در بحث تغییرات سیاسی و اجتماعی موفق بوده‌اند یا نه؟ به دیگر سخن، بر اساس الگوی انقلابی‌گری …

توضیحات بیشتر »

حوزه، علوم انسانی و نظام تحول/ قاسم ترخان

نهضت تولید علم در زندگانی امام صادق(ع)/ تلاش امام در سه محور

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر قاسم ترخان، استاد حوزه و دانشگاه و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «حوزه و علوم انسانی (ضرورت و گام‌های تحول)» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، از نظر شما می‌گذرد. تعلیم کتاب و حکمت، تحقق‌بخش اخراج از ظلمات به نور موضوع سخن بنده راجع به حوزه‌ انقلابی و علوم انسانی، ضرورت‌ها و گام‌های تحول است. در مقاله‌ای که به همین نام ارائه کرده‌ام، یک بحث مفهوم‌شناسی …

توضیحات بیشتر »

هویت حوزه‌ای و امر سیاسی/ علیرضا زهیری

هویت حوزه‌ای و امر سیاسی/ علیرضا زهیری

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر علیرضا زهیری، کارشناسی ارشد علوم سیاسی و عضو هیئت‌علمی گروه جامعه و سیاست دانشنامه امام خمینی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «هویت حوزه‌ای و امر سیاسی» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، از نظر شما می‌گذرد. پیوند وثیق اسلام شیعی با حاملان دین عنوان مقاله هویت حوزه‌ای و انقلابی بودن به ‌مثابه امر سیاسی است؛ در واقع نسبت میان امر دینی و امر سیاسی در موضوع خاص است. قاعدتاً انقلاب اسلامی و تأسیس جمهوری …

توضیحات بیشتر »

پدربزرگ دیروز، برادر بزرگ امروز!/ عبدالوهاب فراتی

ولایت تکثرپذیر مراجع و ولایت تکثرناپذیر فقیه

اختصاصی شبکه اجتهاد: چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، دکتر عبدالوهاب فراتی، دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مقاله‌ای را با عنوان «قدرت و اختلال در مدنیت سازمان روحانیت» ارائه داد. بخشهایی از سخنان ایشان، از نظر شما می‌گذرد. اقتدار مدنی روحانیت و چالش‌های نوین آن علت این‌که این موضوع را برای همایش حوزه‌ انقلابی انتخاب کردیم، مبتنی بر یک پیش‌فرض بود که ما در بحث‌های حوزه‌ انقلابی، نیازمند تأملی مجدد در بخش مدنی حوزه‌ یا سازمان روحانیت هستیم. در این وجه نظری، نهاد یا سازمان …

توضیحات بیشتر »

برچسب «حجاب اجباری»؟!/ حسین سوزنچی

«حجاب اجباری» یا «حجاب قانونی»؟

شبکه اجتهاد: مدتی است در جامعه ما بحث درباره قانون حجاب مطرح شده، و برخی با عنوان «حجاب اجباری» به مخالفت با «قانون حجاب» به عنوان یکی از قوانین مدنی این کشور می‌پردازند. نمونه‌ای از این مقالات، مقاله جناب آقای علی زمانیان است با عنوان «ایده حجاب اجباری، تاملی منتقدانه در استدلال موافقان و مخالفان حجابِ اجباری». ایشان در این مقاله افراد درگیر در این بحث را در دو گروه موافقان و مخالفان «حجابِ اجباری» قرار می‌دهند و ابتدا دلایل مخالفان را (که خودشان یکی از این افرادند) برمی‌شمرند؛ سپس از منظر خود، بازخوانی‌ای از دلایل طرفداران حجاب اجباری انجام …

توضیحات بیشتر »

حوزه‌های علمیه و ظرفیت‌های حقوق بین‌المللی ارتباطات/ کمال اکبری

اختصاصی شبکه اجتهاد: حوزه علمیه قم به عنوان محور تئوریک و نظریه‌پردازی نظام اسلامی و با توجه به رابطه تنگاتنگ آن با انقلاب اسلامی در ایران یکی از حساس‌ترین زمان‌های خود را می‌گذراند. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در راستای بیانات رهبری در رابطه با حوزه انقلابی، چندی پیش همایشی را با عنوان «حوزه انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» در شهر مقدس قم برگزار کرد. در یکی از سه پنل تخصصی برگزار شده در این همایش، دکتر کمال اکبری  رئیس سابق دانشکده صدا وسیما قم و عضو هیئت مدیره انجمن علمی ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه قم، به ارائه مقاله خود …

توضیحات بیشتر »

حوزه‌ انقلابی و صدور فرهنگ انقلاب اسلامی/ اسماعیل نباتیان

حوزه‌ انقلابی و صدور فرهنگ انقلاب اسلامی/ اسماعیل نباتیان

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر محمد اسماعیل نباتیان، استادیار دانشکده معارف و اندیشه‌ اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «حوزه‌ی انقلابی و صدور فرهنگ انقلاب اسلامی» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، از نظر شما می‌گذرد. انقلاب اسلامی ماهیتی دینی دارد بحثی که مطرح می‌کنم، نقص حوزه انقلابی در صدور فرهنگ انقلاب اسلامی است. این بحث را در قالب نظریه هاگل استون، تحت نظریه‌ پخش، ارائه خواهم کرد و ضمن مقدمه‌ای، چارچوب‌هایی را که در آن قالب ارائه ‌شده …

توضیحات بیشتر »

آیا حوزه‌ای که هم‌اکنون وجود دارد، انقلابی است؟/ محسن مهاجرنیا

تفکر اخباری‌ و سلفی در انطباق سازی گزاره‌های دینی بر مصادیق عصری دچار جمود است

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر محسن مهاجر نیا، عضو هیئت‌علمی گروه سیاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «آسیب‌شناسی حوزه انقلابی» را ارائه کرد. او تصریح می‌کند انقلابی‌گری، مقول به تشکیک است و مشکلات نظام، ناشی از کم‌کاری حوزه است و حوزه ‌آینده‌نگری ندارد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، از نظر شما می‌گذرد. آسیب‌شناسی حوزه‌ی انقلابی آسیب‌شناسی فرع بر داشتن مزیت‌های مثبت است و اگر آسیب‌شناسی را به بدن آدم، تشبیه بکنیم، یک بدن سالم باید …

توضیحات بیشتر »

انقلابی‌گری، هویت‌ساز حوزه و روحانیت/ علیرضا پیروزمند

مهمترین بایسته‌های شکل‌گیری فقه مقاومت

اختصاصی شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام دکتر علیرضا پیروزمند، استاد حوزه و قائم‌مقام فرهنگستان علوم اسلامی، چندی پیش در همایش «حوزه‌ انقلابی، مسئولیت‌های ملی و فراملی» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، مقاله خود تحت عنوان «انقلابی‌گری، هویت‌ساز حوزه و روحانیت» را ارائه کرد. بخش‌هایی از ارائه ایشان از این مقاله، از نظر شما می‌گذرد. مسئله اصلی این است که بررسی کنیم که هویت روحانیت در بحث انقلابی‌گری چیست؟ می‌خواهیم بگوییم، حوزه‌ امروز، به‌عنوان یک حوزه‌ انقلابی، مأموریت اقامه‌ دین در امورات ملی و بین‌المللی را پذیرفته است. فرضیه‌ ما این است که انقلابی‌گری، عامل محوری هویت‌سازی است. طبیعتاً …

توضیحات بیشتر »

عدالت اجتماعی، بخش مهمی از اخلاق است/ محمد جداری عالی

عدالت اجتماعی، بخش مهمی از اخلاق است/ محمد جداری عالی

اختصاصی شبکه اجتهاد: دکتر محمد جداری عالی، در کرسی ترویجی با عنوان «کارکردهای عدالت در حکمرانی اخلاقی» که روز سه شنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۶، به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه برگزار شد، به بیان بایسته‌های حکمرانی اخلاق مدارانه و نقش عدالت در این نوع حکمرانی پرداخت. گزیده‌ای از سخنان عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، به قرار زیر است. تعریف‌های صورت گرفته از اخلاق، سنتی است تعریف‌هایی که غالبا از اخلاق می‌شود تعریفهای سنتی است. یک تعریفی از اخلاق وجود دارد که کمتر در نوشتجات مورد تصریح قرار گرفته است و آن تعریفی است که در اخلاق حرفه‌ای و …

توضیحات بیشتر »

فقه پویا؛ روایت حداقلی و حداکثری/ داود مهدوی‌زادگان

اصل امامت و مساله صلح امام حسن(ع)/ داود مهدوی زادگان

شبکه اجتهاد: این گفتار به مناسبت سالگرد نامه تاریخی امام خمینی (ره) خطاب به علما و طلاب حوزه‌های علمیه در سال ۶۷ ارایه می‌شود. این نامه در همان سال به “منشور روحانیت” شهرت پیدا کرد و بخشی از آن درباره فقه پویا است. مباحثی که خواهد آمد ادامه بحث نظریه “دولت مکلف” است که در کرسی‌های نقد نظریه پردازی طرح کرده‌ایم. دستاورد سخن پاسخ به دو پرسش است: ۱- آیا فقه پویا به تحول رویکردی نیاز دارد؟ ۲- دلیل عدول برخی از پیروان فقه پویا از ادامه راه چیست؟ فقه پویا منتظر طرح مساله نمی‌ماند بلکه خود در پی یافتن …

توضیحات بیشتر »

چه خبر است در این شهر وارونه؟!/ علیرضا عابدی سرآسیا

نقد روش‌شناسانه یا مبناسازی سلیقه‌ای/ احمد احسانی‌فر

اختصاصی شبکه اجتهاد: سهل انگاری و کوتاهی در مواجهه درست و منطقی با بی‌حجابی(۱)، کار را به جایی رساند که برخی گفتند: «کاش همه گناهان، بی حجابی بود!»؛ «بی حجابی گناه بزرگی نیست؟! بروید جلوی گناهان بزرگتر را بگیرید!» (که اگر این استدلال درست باشد هیچ جرمی قابل پی جویی نخواهد بود و تمامی مراکز تربیتی و قضایی را باید تعطیل کرد!) البته باید خدا را شکر کرد که هنوز بی‌حجابی را گناه می‌دانند هر چند گناه کوچک. در حال حاضر، روی سخن با افرادی که دانسته یا ندانسته تن به این گناه الهی می‌دهند نیست. مخاطب، کسانی اند که …

توضیحات بیشتر »

داوری اردکانی؛ سروش و شبستری یا میرزای نائینی؟/ عباسعلی مشکانی سبزواری

داوری اردکانی؛ سروش و شبستری یا میرزای نائینی؟/ عباسعلی مشکانی سبزواری

شبکه اجتهاد: در روزهای اخیر نامه‏ای منتسب به استاد داوری اردکانی در فضای مجازی و رسانه‏‏‌ها منتشر گردید که موضوع آن “علم دینی” و”علوم انسانی اسلامی” بود. با توجه به اهمیت موضوع و نسبت بنیادین و وثیق آن با نیازهای امروزین انقلاب اسلامی، برخوردها و برداشت‏های متفاوتی پیرامون آن رخ داد. این نامه بهانه‏ای شد تا بار دیگر، مدافعان و مخالفان علم دینی و علوم انسانی اسلامی در مقابل یکدیگر صف‏آرایی کنند و از طریق فضای مجازی، روزنامه‏ها و حتی رسانه ملی به ردّ و دفاع از محتوای نامه اقدام کنند. جریان مخالف علم دینی که عمدتاً در جبهه اصلاح‏طلبان …

توضیحات بیشتر »

۱۲ پیشنهاد برای اسلامی شدن دانشگاه‌ها/ ابراهیم امینی

آیت‌الله امینی و احیای «اندیشه و فقه سیاسی»/ سیدجواد ورعی

آیت‌الله ابراهیم امینی در پایگاه اطلاع رسانی خود پیشنهاداتی در خصوص اسلامی شدن دانشگاهها به اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نموده و تصریح می‌کند درس معارف اسلامی دانشگاهها نیازمند بازنگری است. شبکه اجتهاد: در متن نامه این استاد حوزه آمده است: با توجه به اینکه انقلاب ایران یک انقلاب اسلامی و به منظور تحقق بخشیدن به آرمانها و ارزشهای اصیل اسلام در سطوح مختلف جامعه می‌باشد، مسلما حوزه‌های علوم دینی و دانشگاهها بزرگترین نقش را در این مسیر خواهند داشت. و به همین جهت بنیانگذار جمهوری اسلامی امام راحل قدس سره الشریف همواره در تکمیل این دو نهاد مقدس …

توضیحات بیشتر »

یک یادداشت و غبار و غوغای برخاسته آن/ علی‌اکبر رشاد

هشت نکته پیرامون اقامه عزای سیدالشهداءِ در ایام کرونا/ علی‌اکبر رشاد

شبکه اجتهاد: آنچه در ذیل می‌خوانید یادداشتی از آیت‌الله علی‌اکبر رشاد درباره امکان و امتناع علم دینی است. این نوشته که در پی انتشار یادداشتی از سوی دکتر رضا داوری اردکانی و عکس العمل‌های گوناگونی که از سوی اشخاص و جریان‌ها در قبال آن صورت گرفت، رقم خورده است، ضمن اشاره به انواع واکنش‌های درست و نادرست، روا و ناروا راجع به مطلب و موضع آقای داوری، در صدد است به برخی از پرسش‌ها و اشکالات مطرح شده درباره «امکان و امتناع علم دینی» پاسخ دهد. متن یادداشت در پی‌ می‌آید: مسوَّده‌‌ی منتشر شده از سوی دوست دیرینم، استاد نام …

توضیحات بیشتر »

علومِ انسانیِ اسلامی؛ هم ممکن، هم مطلوب/ مهدی جمشیدی

شبکه اجتهاد: در نوشتنِ این یادداشت، تردیدِ فراوان داشتم، از این جهت که اولاً، آنچه که حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی در زمینۀ ارتباطِ علم و دین و ماهیّتِ علمِ دینی گفته است، کمترین اثری از تازگی و طراوات نداشت، بلکه حاصلِ گرته‌برداری‌های ناشیانه و ناپخته‌ای بود که وی از نوشته‌های بیست سالِ پیشِ عبدالکریم سروش کرده بود، و ثانیاً پرداختن به این قبیلِ مسأله‌های نظریِ محض، هیچ تناسبی با وظایفِ وی که رئیسِ قوّه‌ی مجریّه است و باید برای گشودنِ گِره از معضلات و مشکلاتِ انباشته‌ی مردم، شب از روز نشناسد و لحظه‌ای از تدبیرِ اجراییاتِ معوق و معطلِ کشور، …

توضیحات بیشتر »

کار علم را خود علم باید حل کند/ رسول جعفریان

یک کسی عاشورا را از دست ما نجات دهد!/رسول جعفریان

شبکه اجتهاد: چرا این روزها بحث از اسلامی کردن علوم بیش از گذشته مطرح شده است؟ در واقع چه نیازی یا احساسی سبب شده است تا این بحث این قدر داغ مطرح شود و مساله روز شود؟ داستان اسلامی کردن علوم یا اسلامی نشدن آن، در میان خواسته‌های دو گروه سیاسی مهم جامعه، وارد شده، یک گروه سیاسی با آن موافق و گروه یا جناح دیگر با آن مخالف است. بنابرین باید پرسید این مسأله تا چه‌اندازه سیاسی است؟ البته سیاسی بودن در اینجا، به معنای سیاست روز نیست که آن هم تأثیر جدی دارد، بلکه به معنای درگیر شدن …

توضیحات بیشتر »

حکم ولی فقیه اعمال سلیقه نیست/ مهدی مسائلی

ادعای طرفداری از وحدت با روش تنش مذهبی/ مهدی مسائلی

شبکه اجتهاد: چند روز پیش دوست و برادر عزیزم آقای محسن حسام مظاهری در یادداشتی اجباری بودن حجاب و ممنوعیت قمه‌زنی را تحمیل یک سلیقه‌ی مذهبی خاص بر دیگران، اعم از مذهبی و غیرمذهبی، دانست. ایشان دراین‌باره تحلیل‌های جامعه‌شناسانه‌ای داشتند که درباره آنها اظهارنظر نمی‌کنم، ولی به نظرم در آن یادداشت پیش‌فرض‌های اشتباهی نیز وجود داشت. ۱- اگر کسی به نظام ولایت فقیه اعتقاد داشته باشد، مسلماً این حق را برای ولی‌فقیه در نظر می‌گیرد که در مسائل اجتماعی و عمومی همچون حجاب یک حکم فراگیر داشته باشد و این موضوع هیچ‌گاه تحمیل سلقیه و یا به تعبیری که ایشان …

توضیحات بیشتر »

ترفند استعمار در مبارزه با حجاب/ علی ابوالحسنی مُنذِر

ترفند استعمار در مبارزه با حجاب/ علی ابوالحسنی مُنذِر

شبکه اجتهاد: معمولاً ابرقدرت‌ها و دولت‌هاى مخالف دین، کار مبارزه با شعائر را، به طور پلّه پلّه شروع مى‌‏کنند. به عبارت روشن‏تر، نخست پاره‏اى از شعائر را مورد هجمه قرار مى‏‌دهند و آنگاه پس از موفقیت در مبارزه با آنها، به مبارزه با بقیه مى‌‏پردازند. یعنی در میان شعائر مذهبى، آن دسته که چشمگیرتر یا شورانگیرتر از دیگر شعائرند، همواره سپرِ بلاىِ شعائر دیگرند؛ و دشمن، براى نابودى کلّ شعائر، نخست از مبارزه با این گونه شعائر آغاز مى‏‌کند. مثلاً در امر پوشش بانوان، «چادر» (به عنوان «حجاب برتر»)، حصن و حفاظِ «روسرى» و «مانتو» است و یا در امر …

توضیحات بیشتر »

التفات سیاسی فقیهان/ داود مهدوی‌زادگان

تدبیر حکمرانی ولی فقیه در غائله بنزین

شبکه اجتهاد: فقه اسلامی خاستگاه کاملاً وحیانی دارد. قرآن کریم امر کرده است که برای پند و انذار مردم به تفقه در دین بپردازید: «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّه فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَه مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ» [سوره التوبه : ۱۲۲]. این تفقه در دین از همان زمان حیات رسول‌الله؟ص؟ آغاز شد و به تدریج به‌دلیل گستردگی معارف وحیانی، تفقه در دین تخصصی شد. بخشی از این معارف که مربوط به تکلیف و عمل مسلمانان است و به آن شریعت اسلامی گفته می‌شود، بر عهده دانشی به‌نام فقه نهاده شد. پس، …

توضیحات بیشتر »

نکاتی فقهی، حقوقی و جرم شناختی درباره «دختران خیابان انقلاب»/ جلیل محبی

نکاتی فقهی، حقوقی و جرم شناختی درباره «دختران خیابان انقلاب»/ جلیل محبی

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر جلیل محبی مدیر دفتر حقوقی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، طی یادداشتی درباره دختران خیابان انقلاب به تبیین نکات فقهی، حقوقی و جرم شناختی در این باره پرداخته است. نکته اول: حقوقی تردد و حاضر شدن در معابر و انظار عمومی بدون حجاب شرعی مشمول تبصره ماده ۶۳۸ قانون تعزیرات است که تا دو ماه حبس داشته و قابل تبدیل به مجازات جایگزین حبس بوده و حبس اعمل نمی‌گردد. لکن تشویق مردم به نداشتن حجاب مشمول بند دوم ماده ۶۳۹ خواهد بود که یک تا ده سال حبس دارد و قابل تبدیل به مجازات جایگزین …

توضیحات بیشتر »

تقریر نگرش متفاوت آیت‌الله سبحانى و دکتر داورى در باب علوم انسانى اسلامى/ محمد محمدرضایی

دیدگاه آیت‌الله سبحانی در خصوص عزاداری سیدالشهدا (ع) در دوران کرونا

آیت‌الله سبحانی در پاسخی به دکتر رضا داوری اردکانی گفت: مقصود مدافعان علوم انسانی اسلامی پالایش علوم انسانی است نه ایجاد علم جدید. علم عوض نمی‌شود، امّا دگرگونی در آن امکان پذیر است. شبکه اجتهاد: دکتر محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران و رئیس کارگروه تخصصی فلسفه دین و کلام جدید شورای تحول علوم انسانی در یادداشتی پاسخ آیت‌الله شیخ جعفر سبحانی به نامه اخیر دکتر رضا داوری اردکانی درباره علم دینی را تحریر کرده که در ادامه می‌خوانید. اشاره: محضر استاد محترم و مرجع عالی قدر حضرت آیت‌الله جعفر سبحانی(دامت برکاته)، طبق معمول مشرف شدم و از نامه …

توضیحات بیشتر »

«علوم انسانی و جامعه اسلامی»؛ پاسخی بر مدعای مخالفان علم دینی/ عبدالحسین خسروپناه

دریافت مالیات از خانه‌های خالی با بحث مالکیت خصوصی در اسلام تعارض ندارد/مصلحت جامعه اسلامی اولی بر منافع شخصی است

شبکه اجتهاد: اگر علوم انسانی مدرن به جامعه مدرن نظر دارد پس علوم انسانی اسلامی نیز به جامعه اسلامی ناظر است. اگر علوم انسانی مدرن اولا سازنده و ثانیا حاکی از جامعه مدرن است پس علوم انسانی اسلامی نیز سازنده و حکایت گر جامعه مدرن خواهد بود حال چگونه برخی گمان می‌کنند که علم مدرن، ممکن و علم اسلامی، غیرممکن است؟ وقتی از علوم انسانی اسلامی سخن گفته می‌شود به معنای تعارض کلی با علوم انسانی مدرن نیست چون جامعه مدرن، تعارض کلی با جامعه اسلامی ندارد و مشترکات و افتراقاتی بین آنها برقرار است. مخالفان علم دینی گمان می‌کنند …

توضیحات بیشتر »

نماز حکومت، عدالت است!/ محمدرضا زائری

آینده‌ٔ مرجعیت!/ محمدرضا زائری

شبکه اجتهاد: سخنان اخیر رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی در اعتراف صریح به ناکامی جمهوری اسلامی برای تحقق اهداف بلند و اساسی در حوزه عدالت اجتماعی بر این حقیقت صحه گذاشت که باید در آستانه چهل سالگی انقلاب، این کارنامه را به صورت کامل و از جوانب گوناگون بررسی کرد و در کنار قدردانی توفیقات و توجه به نقاط درخشان این پرونده لازم است این نقص به طور جدی مورد توجه قرار گیرد. همان طور که توحید مهمترین هدف دین در حوزه فردی است و همه مسایل دیگر در سایه باور توحیدی ارزش پیدا می‌کنند، در حوزه اجتماعی نیز مهمترین هدف …

توضیحات بیشتر »

آیت‌الله فاضل، طلایه‌دار مکتب فقهی قم/ سید مصطفی محقق داماد

مجازات‌ پدر در برابر کشتن‌ فرزند/ سیدمصطفی محقق‌داماد

شبکه اجتهاد: آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد عضو فرهنگستان علوم و استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی در نوشتار زیر با تشریح مکاتب فقهی، به تبیین شخصیت علمی مرحوم آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی می‌پردازد و او را از فارغ‌التحصیلان حوزه‌ علمیه قم می‌داند که آثارش نمونه‌ای از مکتب فقهی قم می‌باشد. فقه شیعه از نظر روش، تحولات و مکاتب مختلفی را طی کرده است. در این مقوله فرصتی نیست که از آغاز اشاره به تاریخ فقه شیعه کنم فقط از زمان شیخ انصاری به بعد عرض می‌کنم. بعد از شیخ انصاری مکتب فقهی شیعه به نظر می‌رسد که به تدریج سه مکتب …

توضیحات بیشتر »

نکاتی در باب رویکرد اصولى میرزاى اصفهانى/ محمدتقی سبحانی

پدیده افراطی‌گری و مسئولیت‌ناپذیری در حوزه/ محمدتقی سبحانی

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام محمدتقی سبحانی، استاد حوزه علمیه قم و مدیر بنیاد فرهنگی امامت طی یادداشتی به ایرادات و شبهات حسن انصاری، عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات عالی پرینستون آمریکا در مقام تعرض به مبانى اصولى میرزاى اصفهانى، پاسخ داده است. یکى از نویسندگان اخیرا در مقام تعرض به مبانى اصولى میرزاى اصفهانى برآمده و ضمن بیان ملازمه میان علم اصول و فلسفه، از کسانى که فلسفه خوانى را منع می‌کنند، شکوه سرداده است. از نگاشته نویسنده محترم نیک پیداست که اطلاع چندانى از دروس و آثار اصولى میرزاى اصفهانى ندارد و با حدس و خرص و با تلفیق عباراتى …

توضیحات بیشتر »

حاشیه‌ای برنوشته داوری اردکانی درباره علوم انسانی اسلامی/ مهدی نصیری

دین را به مثابه گوهر گران‌بهایی عرضه کنیم/ از شیوه اکراه و اجبار در دینی کردن جامعه دست برداریم

شبکه اجتهاد: اخیراً یادداشتی از استاد ارجمند و متخلق دکتر رضا داوری اردکانی درباره عدم امکان علوم انسانی اسلامی و عدم صلاحیت ورود دین به این عرصه منتشر شد که درباره آن نکاتی را عرضه می‌دارم: اگر دست دین و وحی را از ارائه و تعلیم علومی که مربوط به ساحت هدایت انسان و مدیریت جامعه انسانی است کوتاه بدانیم دیگر جایی برای حضور و مداخله دین نمی‌ماند. در حالی که منشأ و مولد همه علوم مثبت و مفید ماقبل دوران مدرن، حتی علوم مربوط به ساحت مادی و معیشتی بشر، وحی و تعالیم انبیای الهی بوده است و برخلاف …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics Clicky