شبکه اجتهاد: ایام ارتحال معمار کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (ره)، فرصت مناسبی است تا ابعاد شخصیتی، فکری و آراء و اندیشه ایشان مورد واکاوی قرار گیرد تا از رهگذر آن نسل جوان کشور با سیره و افکار امام (ره) بیشتر آشنا شوند و نظام تصمیمگیری، سیاستگذاری، برنامهریزی و کارگزاران اجرایی نسبت «اقدام و عمل» …
Read More »یادداشت فقهی و اصولی
تئوری عدالت در حکومت اسلامی و ولایت فقیه/ محمدجواد فاضل لنکرانی
شبکه اجتهاد: بحث و بررسی دربارۀ مشروعیت،[۱] بلکه لزوم حکومت اسلامی تحت زعامت فقیه جامع الشرایط از ابعاد گوناگون امکان پذیر است. جمعی از فقهای امامیه حکومت اسلامی و ولایت فقیه را از طریق حسبه یا تحت عنوان امر به معروف (این که حکومت اسلامی بالاترین و برترین معروف است) اثبات کرده اند. برخی دیگر آن را از طریق عقل …
Read More »امام خمینی در حصار تفسیرهای قشری/ محمد سروش حلاتی
شبکه اجتهاد: نسل امروز جامعه، نسلی است که «شناخت مستقیم» از حضرت امام خمینی ندارد. این نسل که دهه دوم و سوم و چهارم زندگی خود را سپری میکند، میخواهد امام را از راه «شنیدهها» شناسائی کند و از «گفتههای» دیگران، به شخصیت وی پی برد. و اگر این گفتهها، متفاوت و یا متناقض باشد، قهراً این نسل با «تحیّر» …
Read More »ابعاد ناشناختۀ امام خمینی/ محمدجواد حجتی کرمانی
شبکه اجتهاد: برای شناخت ابعاد ناشناختۀ امام خمینی، باید ابتدا از مقیاسها و معیارهایی سخن گفت که آنها نیز ناشناخته اند! تقوی، اخلاص، زهد، بی علاقگی به دنیا، عبادت، سرشک شوق برای خدا در نیمه شب تار از دیدگان فرو ریختن، در جستجوی گمنامی و بی نام و نشانی بودن، مال فراهم نیاوردن، خشت بر خشت ننهادن، خانۀ نو بنا …
Read More »دموکراسی در گفتمان امام خمینی/ ابوالفضل مروی
شبکه اجتهاد: واژه یا به عبارت صحیح تر اصطلاح “دموکراسی” از اصطلاحات کهن و دیرپای مباحث اندیشه سیاسی است. دموکراسی اصطلاحی یونانی است که از دو کلمه (demos- اسم) به معنای مردم و (kratia- فعل) به معنای حکومت کردن، گرفته شده است. دموکراسی یعنی حکومت قاطبه مردم، مردم سالاری یا حکومت مردم بر مردم. در یونان باستان این اصطلاح به …
Read More »جدایی دین از سیاست از دیدگاه امام خمینی(ره)/ ایرج تبریزی
شبکه اجتهاد: یادداشت حاضر کوششی در جهت بازشناسی دیدگاههای حضرت امام خمینی(ره) در خصوص جدایی دین از سیاست میباشد. نویسنده در مقدمه بحث به علل گسترش عقیده جدایی دین از سیاست می پردازد و آن را یکی از سیاستهای استعماری معرفی میکند. به نظر نویسنده، آثار و شواهد موجود نشان میدهد که امروزه دوباره تحجر و جمود فکری مدرن در …
Read More »تبیین فقهی ثابت و متغیر در شریعت اسلام/ عبدالجواد ابراهیمی
شبکه اجتهاد: (۱) قوانین ثابت و جامعه متحول: هدف از تشریع قوانین اجتماعی آن است که زندگی اجتماعی پا بگیرد و جامعه از کشمکشهایی که آن را به سوی نابودی می کشاند، در امان باشد. از این رو، قوانین اجتماعی فقط از این جهت، مطلوب است که وسیله ای است برای ایجاد امنیت در زندگی اجتماعی و نظم بخشیدن به …
Read More »روش اجتهادی در تفسیر برای پاسخ به مسائل اجتماعی/ مجتبی صابری
شبکه اجتهاد: یکی از مهمترین فعّالیّتهای حضرت آیتالله خامنهای در سالهای قبل از انقلاب و در دوران مبارزه برای شکلگیری حکومت اسلامی، برگزاری جلسات تبیین و تفسیر آیاتی از قرآن کریم بود که در آن به معرفی اسلام ناب برای قشرهای مختلف خصوصاً جوانان انقلابی میپرداختند. در واقع میتوان گفت هستههای مقاوم و استوار نهضت محصول همان جلسات و جلسات …
Read More »آسیبشناسی روش تقریبی جامعه المصطفی/ علیرضا کمیلی
شبکه اجتهاد: جامعه المصطفی العالمیه، سازمانی مرکب از مرکز جهانی علوم اسلامی و سازمان مدارس خارج کشور، و متولی آموزش و تربیت غیرایرانیها در داخل و خارج کشور است. این مجموعه، طبق اساسنامه خود، به دنبال تربیت دینشناسان، تعمیق اندیشههای اسلامی و گسترش آموزه های اسلام ناب محمدی (ص) است و در سیاستهایش، بر «احترام به قلمرو مذاهب اسلامی، بر …
Read More »«آیتی از نبوغ»؛ ویژگیهای مکتب فکری و علمی شهید صدر/ سید محمود هاشمی شاهرودی
شبکه اجتهاد: نقش شهید آیتالله سید محمدباقر صدر در تحکیم پایههای حرکت پیروزمند اسلامی و سهم به سزای او در پایه گذاری این حرکت در دو بعد فکری و عملی در جهان اسلام به ویژه عراق قابل انکار نیست، تا آن جا که نهضت اسلامی را با خون پاک خویش مزین ساخت و با اقتدا به جدش سید الشهدا(ع) او …
Read More »تأملی بر یکی از سنجههای بانکداری اسلامی/ وهاب قلیچ
آنچه عموما در مطالعات بانکداری اسلامی به عنوان شاخص سنجش میزان موفقیت بانکهای کشور در تحقق اهداف عدالتمدارانه از آن یاد میشود، شاخص «نسبت تسهیلات قرضالحسنه اعطایی به کل تسهیلات اعطایی بانکی» است. شبکه اجتهاد: سنجش موفقیت اجرای بانکداری اسلامی در کشور و یا رتبهبندی بانکهای کشور در اجرای موفق موازین بانکداری اسلامی همواره یکی از دغدغههای محققین و کارشناسان …
Read More »چرایی استناد قدمای فقهای شیعه به روایت عامه/ هادی مصباحالهدی
اختصاصی شبکه اجتهاد: استناد و توجه دادن قدمای فقهای شیعه به روایات عامه و اهل سنت با چه انگیزهای بوده است؟ با بررسی چگونگی عملکرد قدمای فقهای شیعه پاسخ آشکار میگردد و آن اینکه سید مرتضی و شیخ طوسی در مقام توجه دادن عامه به روایتی که در منابع آنها وجود دارد، استدلال میکنند؛ نه اینکه در مقام استناد و …
Read More »مؤلفههای قدرتزا و اقتدارآفرین در حکومت اسلامی/ سید محمدحسین کاظمینی
سنخ قدرت درونی است که به معنای واقعی اقتدارزا است، زیرا در این سطح قدرت آفریده شده و منشأ ایجاد آن خود فرد است نه شرایط، امکانات و تجهیزات بیرونی. در این حالت ما خود آفریننده و موجد قدرتیم آن هم به پشتوانه آن مؤلفههای معنوی و ایمانی و تهذیبی. شبکه اجتهاد: سید محمدحسین کاظمینی دانش آموخته حوزه علمیه و …
Read More »نقش حضرت خدیجه در فرآیند تکاملی انقلاب نبوی/ عباسعلی مشکانی سبزواری
اختصاصی شبکه اجتهاد: حضرت خدیجه (س) در سالهای آغازین انقلاب نبوی حضور فعال و فداکارانهای داشت و متأسفانه ظلم ظالمان و نیز دست اجل فرصتی بیشتر برای خدمت به اهداف الهی نبی مکرم به آن بانوی مکرمه را نداد. بر این اساس ضروری است پیش از پرداختن به نقش ایشان در «مرحله ایجاد انقلاب نبوی» به تحلیل این مرحله پرداخته …
Read More »نجف و جهان جدید/ راوی اندیشه
شبکه اجتهاد: آیتالله سید محمدسعید حکیم یکی از چهار مرجع تقلید برجسته نجف در پاسخ به استفتایی درباره مجازات مرتد گفته که مجازات دنیوی ارتداد وظیفه ما نیست. متن پاسخ ایشان این است: «هیچ شکی نیت که آنها [افراد مرتد] در آخرت سزاوار مجازاتی عظیم هستند. خداوند متعال میفرماید: کسانی که کفر ورزیدهاند، سرورانشان طاغوتند که آنان را از روشنایی …
Read More »«شیخ همیشه مسلح»، به روایت رسول جعفریان
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین غلامرضا حسنی امام جمعه ارومیه که در دوران تسلط ادبیات دوم خردادی سوژهای برای مطبوعات افراطی دوم خرداد بود، خاطرات خود را منتشر کرده است (تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۴). نسل جوان حسنی را با طنزهای مسخره آمیز روزنامههای دوم خردادی میشناسند، اما از نقش مردانه او در غائله کردستان و فداکاریهای بیشمار او برای …
Read More »فقه؛ از فردمحوری تا جامعهمحوری/ محمدجواد ارسطا
شبکه اجتهاد: احکام شرعی، قوانین دینی هستند که خواست و اراده خداوند را نشان داده و وظیفه عملی انسان را مشخص میکنند و فقه، علم به احکام شرعی از رهگذر ادله تفصیلی است. این تعریف به آنچه (عملیه الاستنباط) نامیده شده، نظر دارد. عملیات استنباط، به دست فقیه برای دستیابی به حکم شرعی انجام میگیرد؛ عملیاتی که در آن با …
Read More »دغدغهها و هشدارهای سید مهدی طباطبایی/ حبیبالله عباسی
شبکه اجتهاد: بارها شنیدهایم وخواندهایم که وقتی عالمی از دنیا میرود ثلمهای بر عالم اسلام وارد میشود که به سادگی جبران شدنی نیست، حجتالاسلام والمسلمین سید مهدی طباطبایی را بسیاری از مردم به استاد اخلاق میشناسند، این سالها و روزها که جامعه ما به نحوی از فقدان اخلاق در سطوح مختلف رنج میبرد، فقدان این روحانی فرهیخته بیشتر وبیشتر لمس …
Read More »ماه رمضان و رشد اقتصادی مسلمین/ رضا اسلامی
شبکه اجتهاد: تلقی و باور عمومی مسلمین این است که ماه رمضان موجب ضعف نیروی کار و کاهش تولید است و در نتیجه موجب کسادی بازار و تجارت است و البته میگویند که موجب برکت است ولی این برکت واقعاً غیبی و خارج از نظام اسباب و مسببات است یا چیزی قابل مطالعه علمی و تجربی و مطالعه میدانی و …
Read More »نظامی که نه اسلامی است و نه لیبرال!/ محمدتقی اکبرنژاد
اختصاصی شبکه اجتهاد: فقه در دنیای جدید با مسائل و چالشهایی روبرو است، در حالیکه پیش از این با چنین مسائل پیچیدهای مواجه نبوده است. یکی از این چالشها بحث فقه و نظامسازی در عرصههای مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و … است. در همین زمینه گفتگویی با حجتالاسلام اکبرنژاد، مدیر موسسه فقه و تمدنسازی اسلامی انجام دادیم. بخشهایی از آن، …
Read More »مرام علمی و سیاسیِ روحانیِ دلسوز/ سید هادی طباطبایی
شبکه اجتهاد: اگرچه بعد از برنامههای تلوزیونی به شهرت عمومی رسید، اما سید مهدی طباطبایی پیش از اینها در وادی علم و سیاست قدم گذاشته و با بزرگانی حشر و نشر داشت. تاریخ ولادتش را آبانماه ۱۳۱۵ ثبت کرده بودند؛ اما خود میگفت که وقایع کشف حجاب در سال ۱۳۱۴ و تعقیب و گریزهای مردم در آن زمان را به …
Read More »علمای شیعه و دفاع از سرمایههای ملی/ مهدی ابوطالبی
علمای شیعه، برخوردار از منزلت اجتماعی بالا در جامعه ایران، براساس مبانی و اصول دینی خاص و با تکیه بر سرمایه اجتماعی عظیم توده مردم، از سرمایههای ملی ایران حفاظت کرده اند. شبکه اجتهاد: متن زیر یادداشتی است که به مناسبت سالروز لغو امتیاز تنباکو به فتوای آیتالله میرزای شیرازی با عنوان علمای شیعه و دفاع از سرمایههای ملی توسط …
Read More »سهم ایران معاصر در توسعه علوم اسلامی/ علیاکبر رشاد
اختصاصی شبکه اجتهاد: کنگره بینالمللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی تحت اشراف آیتالله مکارم شیرازی دامت برکاته باهدف بازخوانی نقش ائمه اطهار علیهمالسلام و علمای شیعه در ایجاد و گسترش علوم اسلامی با جذب بیش از ۱۲۰۰ مقاله و رونمایی از پنجاه عنوان کتاب با حضور علما، اندیشمندان و فرهیختگان جهان، در مرکز همایشهای رسول اعظم صلیالله …
Read More »نقش شیعه در توسعه فقه مقارن/ آیتالله جعفر سبحانی
اختصاصی شبکه اجتهاد: کنگره بینالمللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی تحت اشراف آیتالله مکارم شیرازی دامت برکاته باهدف بازخوانی نقش ائمه اطهار علیهمالسلام و علمای شیعه در ایجاد و گسترش علوم اسلامی با جذب بیش از ۱۲۰۰ مقاله و رونمایی از پنجاه عنوان کتاب با حضور علما، اندیشمندان و فرهیختگان جهان، در مرکز همایشهای رسول اعظم صلیالله …
Read More »پول مجازی و چالشهای فقهیِ پیشِ رو/ حسین ناصریمقدم
شبکه اجتهاد: چندی پیش شوقی علام، مفتی مصر اعلام کرده است: «هرگونه معامله با پول مجازی نظیر بیتکوین، حرام است». همچنین از سوی برخی مراجع امامیه نیز فتاوایی مبنی بر حرمت معامله با پولهای مجازی صادر شده است. همزمان، کشور مالزی این نوع پولها را با شرایط خاصی، قانونی شمرده است. موضوع پول مجازی از دو زاویه، قابل بررسی است. …
Read More »روایت یک روز ویژهی درس خارج فقه رهبر انقلاب/ سید کمیل باقرزاده
شبکه اجتهاد: چندی پیش حجتالاسلام والمسلمین قرائتی از رهبر انقلاب اسلامی درخواست میکند که در یکی از جلسات درس خارج فقه ایشان حضور یابد تا دربارهی ضرورت توجه به تفسیر قرآن در حوزههای علمیه و مهجوریت قرآن در جامعه و کشورمان برای طلاب حاضر در درس معظمله سخنرانی کند. این پیشنهاد مورد استقبال رهبر انقلاب قرار میگیرد و موجب میشود …
Read More »فقه حکومتی؛ مسأله، باب یا رویکرد؟
به نظر میرسد هنوز نگاه درستی در رابطه با فقه حکومتی در ذهن برخی علما و محققین حوزه فقه شکل نگرفته و همچنان باید در مسیر تولید دانشی تحت عنوان فقه حکومتی کوشید و طی مسیر کرد. بسیاری از مسائل نوظهور در عصر مدرن با رویکرد سنتی به فقه قابل پاسخگویی نیست. از همین رو باید رویکرد جدیدی را نسبت …
Read More »دانشگاه امام سعود، و دایگی فرزندان غیرسعودی/ حامد دهقانی فیروزآبادی
شبکه اجتهاد: ملک سلمان در مارس ۲۰۱۷ به اندونزی سفر میکند و تنها یک ماه بعد، سلیمان اباالخیل، مدیر دانشگاه امام سعود، میوههای سفر او را میچیند؛ اباالخیل در اندونزی، قطب فعالیتهای سلفیت در شرق آسیا، سه مدرسۀ شرعی جدید، چهار مرکز و انجمن فرهنگی در دانشگاههای اندونزی و سه مرکز تربیت معلم زبان عربی را افتتاح میکند، سنگ بنای …
Read More »صیانت از حریم خصوصی در نظام حقوقی ایران/ سید محمدمهدی غمامی
شبکه اجتهاد: حریم خصوصی، حق افراد بر خلوت آنهاست که هیچکس حق ورود و افشای آن را ندارد و حتی در مواردی هم خود فرد نمیتواند آن را افشا یا اجازه افشا و ورود دیگران از هر قسمی که باشد اعم از دولتی و غیردولتی را بدهد؛ در نتیجه هر نوع قرارداد یا فرم قبول اجباری نیز فاقد وجاهت قانونی …
Read More »از تحریم تنباکو تا تحریم تلگرام/ محمدمحسن غفوریان
شبکه اجتهاد: حدود ۱۲۷ سال پیش، یعنی در آذرماه سال ۱۲۷۰ هجری شمسی، پیرمرد ۷۷ ساله شیرازی ساکن سامرا، با دستی لرزان، تنها یک جمله بر کاغذ نگاشت که سلطنت ناصرالدین شاهی با همه قدرت و شوکتش، و کمپانی عظیم بریتانیایی رژی با همه ثروت و مکنتش نتوانستند مانع اثرگذاری آن شوند؛ «سید محمدحسن حسینی شیرازی» معروف به میرزای بزرگ، …
Read More »