شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
با حضور و سخنرانی آیت‌الله مکارم شیرازی و جمعی از اساتید و مسئولین حوزه، بیستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با عنوان «رسالت اساتید در هدایت تربیتی و علمی» در سالن همایش مدرسه امام کاظم (ع) قم برگزار شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، به‌منظور تجلیل از اساتید مکرم حوزه علمیه قم، بیستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم با عنوان «رسالت اساتید در هدایت تربیتی و علمی» با استقبال جمع کثیری از اساتید حوزه علمیه قم در سالن همایش مدرسه امام کاظم(ع) برگزار شد.
بر اساس این گزارش: در این اجلاسیه که تعدادی از اعضای شورای عالی حوزههای علمیه و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم حضور داشتند ابتدا حجت‌الاسلام والمسلمین رستم نژاد گزارشی از فعالیت‌های و کمیسیون‌های نوزدهمین اجلاسیه که در سال گذشته برگزار شده بود ارائه داد.
سپس جلسه با سخنرانی آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه، حجج‌اسلام والمسلمین برنجکار دبیر کمیسیون آموزش پژوهش، سید مرتضی صالحی ساداتی دبیر کمیسیون تهذیب و تربیت حوزه قم، سید احمد حسینی خراسانی کمیسیون نقش اساتید در تربیت طلاب تراز انقلاب، سید محمد واعظ موسوی دبیر کمیسیون تهذیب و تربیت حوزه قم، گزارشی از نتایج کمیسیون‌های مربوطه ارائه کردند و همچنین از اساتید برتر، پیشکسوت و ایثار گر نیز تجلیل به عمل آمد.
دشمن می‌خواهد نقش حوزه را کم رنگ کند
آیت‌الله مکارم شیرازی در این مراسم با بیان این که سخنرانی در این جلسه سخن با همه حوزههای علمیه است به حدیثی در اهمیت مقام عالم در نزد خداوند اشاره کرد و اظهارداشت: در حدیثی رسول گرامی اسلام(ص) به اصحابش این چنین فرمودند: از همه بخشنده تر خداوند است و سپس فرمودند: در میان فرزندان آدم(ع)، من از همه بخشنده تر هستم و بعد از آن بخشنده تر کسی است که علم و دانشی را یاد بگیرد و آن را منتشر نماید.
این مرجع تقلید گفت: استاد موفق کسی است که اقداماتی چون مطالعه دقیق قبل از تدریس و دسته بندی مطالب را انجام دهد؛ مقام معظم رهبری نیز همیشه بحث‌های خود را به صورت دسته بندی شده و روی کاغذ می‌آورند.
اساتید نباید از اشکالات مکرر عصبانی شوند
ایشان با بیان این که بیان چکیده درس و بحث‌ها نیز می‌تواند مفید باشد، گفت: اساتید باید اشکالات را به خوبی بشنوند و پاسخ دهند؛ نباید از اشکالات مکرر عصبانی شوند که در این صورت ارزش کار آنها از دست خواهد رفت.
آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به اینکه اساتید باید از مفاهیم روشن و ساده استفاده نمایند، افزود: اگر بعد از درس، فرصتی بود؛ باید به شاگرد‌ها اجازه داده شود تا سوالات خود را مطرح کنند و علاوه بر آن به شاگردان فرصت مباحثه داده شود.
شاگردان را به تدریس تشویق نمایید
معظم له ابراز داشت: تدریس قدرت تفهیم می‌آورد و لذا شاگردان را به تدریس تشویق نمایید، همچنین برگزاری مسابقه میان شاگردان در نوشتن و مباحثه و رفتن به سراغ مسائل روز از اقداماتی است که اساتید باید توجه داشته باشند.
این مرجع تقلید با بیان اینکه اساتید باید الگوی اخلاقی برای شاگردان باشند، گفت: در درس‌ها واقعا قصد قربت داشته باشید و ببیند می‌توانید این درس را بدهید که اگر نمی‌توانید، وقت افراد را هدر ندهید.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم ادامه داد: بدانید، حوزه دشمنانی در داخل و خارج دارد و ما حوزویان باید سعی کنیم این حوزه را حفظ نمائیم؛ دشمن می‌خواهد نقش حوزه را کم رنگ کند.
دروس آزاد تأثیری دارد که دروس محدود مدارس آن تأثیر را ندارد
آیت‌الله مکارم شیرازی ابراز کرد: دروس آزاد تأثیری دارد که دروس محدود مدارس آن تأثیر را ندارد و در دروس آزاد، طلاب به سراغ بهترین‌ها می‌روند؛ البته دروس در مدارس هم باید باشد؛ اما اصل بر دروس آزاد باشد.
ایشان عنوان کرد: حوزه را مرکز تدریس پایه‌های اول نکنیم و حوزه باید سطوح بالا و دانشگاه عالی اسلام باشد و خوب است؛ تدابیری اتخاذ شود تا طلاب دروس ابتدایی را در شهرستان‌ها تحصیل نمایند و بعد به حوزه قم منتقل شوند.
حوزههای شهرستان‌ها نیز باید تقویت شوند
این مرجع تقلید با بیان اینکه حوزههای شهرستان‌ها نیز باید تقویت شوند، افزود: یکی از راه‌های تقویت حوزههای شهرستان‌ها این است که اساتید به آن مناطق بروند.
آیت‌الله مکارم شیرازی در پایان گفت: کمک‌های مالی به شاگردان دو صورت است یکی آن‌هایی که مشکل دارند، کمک شود و یکی هم به صورت جایزه، تشویق و کمک شوند؛ اما اینکه به همه کمک شود آن تأثیر گذاری را که باید داشته باشد ندارد.
آزادی هدایت شده و هوشمند را در نظام آموزشی حوزه عمق می‌بخشیم
آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزههای علمیه نیز در سخنانی اظهار داشت: در پذیرش حوزههای علمیه تلاش شده تا مبنای پذیرش کیفیت و توانمندی‌های روحی، فکری و شخصیتی باشد.
وی با بیان اینکه مدیریت، شتاب زدگی در پذیرش و افزایش کمی نداشته و نخواهد داشت، گفت: در دو سال اخیر تلاش شده؛ ضریب پذیرش و نمره‌ها افزایش یابد؛ نباید نگران از کم شدن ورودی‌ها داشته باشیم؛ بلکه باید نگران این باشیم در دنیایی که این همه نیاز وجود دارد و نیاز‌ها در سطحی بالاتر از گذشته است، افراد ممتاز را تربیت کنیم.
مدیر حوزههای علمیه تصریح کرد: استقلال مالی حوزههای علمیه بسیار مهم است و باید تلاش کنیم در حوزه منابع پایدار ایجاد شود و تا جایی که امکان دارد، منبع تغذیه ما این منابع باشند.
وی افزود: حوزه از اسناد کلان که لازمه حرکت است باید عبور کند؛ لذا طرح‌های متعددی در این زمینه ارائه شده، بنابراین ما در مرحله عبور از این امر مهم هستیم.
اعرافی با بیان اینکه برنامه ۵ ساله حوزه آماده شده و به زودی ارانه خواهد شد بیان کرد: در ادامه کار نیازمند هستیم از نظر اساتید و فضلا بهره مند شویم و اکنون این نیز انجام شده و نظرات جمع آوری و بررسی می‌شود.
وی همچنین افزود: در خصوص مطالبات مراجع عظام تقلید و مقام معظم رهبری اقداماتی شده و در حال تکمیل هستند.
مدیر حوزههای علمیه مهمترین شاخصه حوزه انقلابی را دارا بودن نظام تخصصی و نقشه رشته‌ای برای پاسخگویی به دنیای جدید عنوان کرد و گفت: این، نیاز به زیر ساخت دارد و شورای گسترش و شورای عالی علاوه بر نظامات جامع در حوزههای مختلف نیز طرح‌هایی دارند که باید آرام آرام ان طرح‌ها را به جلو ببریم و یکی از آنها همین نقشه نظام جامع رشته‌ای است؛ در این زمینه کار به صورت وسیع و کارشناسی و بهره گیری از اساتید انجام شده است.
تعطیلات حوزه بیش از سایر مراکز علمی نیست
وی با بیان اینکه حوزه ما زنده، پویا و فعال است خاطرنشان کرد: تعطیلات حوزه بیش از سایر مراکز علمی نیست و لذا مراقبت از اینکه تعطیلات زیادی در حوزه نداشته باشیم یک ضزرورت است.
اعرافی تصریح کرد: طرح پژوهش در سطوح عالی که منطبق بر سنت‌های حوزه است تصویب شد و در قم مدیریت سطوح عالی و مراکز تخصصی آن را دنبال خواهند کرد تا ظرفیت‌های خوبی برای افراد و پژوهشگران مستعد ایجاد شود.
وی ادامه داد: طرح جامع اخلاقی و تربیتی تهیه شده است و نکات و پیشنهاد‌های کمیسیون‌های اجلاسیه قبل نیز بررسی و پیگیری شده است.
آنچه در باب هدایت علمی دنبال می‌شود را باید صیانت کنیم
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه مطرح کرد: در حوزه سنت عمیق و ژرفی داشتیم که استاد مشعل فروزان و محور هدایت فرد است و همه ابعاد شخصیتی را توجه می‌کرده که امروز باید آن را تقویت و آنچه در باب هدایت علمی دنیال می‌شود را صیانت کنیم.
وی به آزادی انتخاب درس استاد اشاره کرد و افزود: معتقدم آزادی هدایت شده و هوشمند را هرچه بیشتر در نظام آموزشی عمق بخشیم در نتیجه خروجی آن انسان‌های بزرگ تری خواهند شد؛ این آزادی باید در سطوح پایین تر هم باشد و نباید فضای دروس عالی و خارج به سمت فضای کلاسیک و جدول شده برود.
اعرافی گفت: طلبه ما در فضای بدون راهنما، نباید رها باشد و استادان ما نقش جامع تربیتی و هدایت گری خود را ایفا کنند؛ استاد در نظام حوزه هم معلم است هم مشاور و راهنمایی که به همه ابعاد شخصیتی شاگرد توجه دارد.
استاد حوزه علمیه قم بیان کرد: نظام هدایت علمی خلأ‌هایی را تکمیل می‌کند به این صورت که امتحانات و مصاحبه‌ها را پایش می‌کند و تمرین، تحقیق و مقاله نویسی در فضای آن انجام می‌گیرد و مشاوره‌های تربیتی و اخلاقی و مهارت‌های کاربردی و تبلیغی نیز انجام می‌شود.
مدیر حوزههای علمیه بیان کرد: استاد باید فضای آسیب‌ها، مشکلات و چالش‌های شاگردان و حوزه را بشناسد و هوشمندانه و غیر مستقیم در صدد معالجه آنها بر آید. استادی موفق است که از آسیب‌های اکنون حوزه و داش پژوهان آگاه باشد؛ چرا که عدم آشنایی به گسستگی فضای حوزه منجر می‌شود.
اعرافی عنوان کرد: احساس هویت حوزه‌ای در مواردی ضعف دارد و اینکه کسی به حوزه افتخار کند و خود را ریشه دار در اعماق تاریخ حوزه بداند، اگر کاهش یابد بسیار ضربه خواهیم خورد.
وی با بیان اینکه ما اگر حوزه بالنده، انقلابی و پاسخگو داشته باشیم در همه جهان اثر گذار هستیم گفت: در خط مقدم برای تحقق این امر اساتید قرار دارند.
۲۰ درس رسمی فقه معاصر در سال تحصیلی جدید برگزار خواهد شد
حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم نژاد معاون آموزش حوزههای علمیه که یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود در ادامه اظهار داشت: عنوان اجلاسیه گذشته فقه، نیاز‌های جامعه و نظام بود.
وی به ارائه گزارشی از کمیسیون‌های اجلاسیه گذشته پرداخت و افزود: از مجموع کمیسیون‌های اجلاسیه، مصوبات و پیشنهاد‌های خوبی بیرون آمد.
معاون آموزش حوزههای علمیه تصریح کرد: محور اول تشکیل دبیرخانه فقه معاصر بود که اتفاق افتاد و محور دیگر نیز تشکیل شورای سیاست گذاری فقه معاصر بود.
وی یکی از مهم ترین اقدامات صورت گرفته را مصاحبه با بزرگان حوزه در خصوص فقه معاصر دانست و گفت: به زودی این مصاحبه‌ها در کتابی با عنوان فقه معاصر چالش‌ها و راه کارها منتشر خواهد شد.
رستم نژاد با بیان اینکه نشست ظرفیت شناسی اصول فقه در استنباط احکام مسائل مستحدثه برگزار خواهد شد، گفت: قریب به ۲۰ درس رسمی فقه معاصر در سال تحصیلی جدید برگزار خواهد شد.
وی فراهم شدن زمینه برای اجرای مصوبه‌ای از شورای عالی از دیگر اقداماتی بود که صورت گرفت و این مصوبه این است که طلابی که در رشته‌های تخصصی خاصی تحصیل می‌کنند در دو دوره فقه و اصول در درس‌هایی شرکت کنند که متناسب با رشته آنها باشد.
معاون آموزش حوزههای علمیه گفت: ترسیم مهندسی شده درختواره رشته‌ها نیز از مسائل تأکیدی کمیسیون‌های اجلاسیه سال قبل بود که تا امروز از ۱۲ شاخه علمی و دانشی حوزه‌ها ۸ شاخه درختواره آن در شورای گسترش به تصویب رسیده است.
امروز به حوزه‌ای در تراز انقلاب اسلامی نیاز مندیم
حجت‌الاسلام والمسلمین سید احمد حسینی خراسانی هم همچنین در ادامه این برنامه اظهار داشت: ما امروز به حوزه‌ای در تراز انقلاب اسلامی نیاز داریم.
وی با بیان اینکه طلبه و استاد در تراز انقلاب در درجه اول باید از بنیه علمی قوی برخوردار باشند گفت: حوزه دارای بنیه علمی قوی است که می‌تواند در طراز انقلاب باشد.
رئیس کمیسیون نقش اساتید در تربیت طلاب تراز انقلاب افزود: این مسأله باید در مقام عمل به اثبات برسد، آن استادی انقلابی تر است که با سواد تر و فاضل تر باشد؛ چراکه جوهره، هویت و اعتبار و قوت انقلاب همان مایه‌های علمی، فقه و فقاهت است.
وی با بیان این که این انقلاب به قدرت فقه شکل گرفت و پیروز شد تصریح کرد: انقلاب اسلامی با قدرت فقه و فقاهت علمای بزرگ به سمت قله‌ها در حرکت است و کشور ما نیز به برکت مجاهدت‌های عالمانی چون، امام راحل شکل گرفت.
استاد حوزه علمیه با بیان این که انقلاب اسلامی از بحران‌های زیادی گذر کرده است، گفت: اخیرا نیروهای نظامی ما با موشک‌های نقطه زن به مقر یاوه گویان، قدرت این انقلاب را به رخ جهان کشیدند و دنیا شاهد سقوط آزاد سیاست‌های شیطانی دشمنان انقلاب بود.
وی به وضعیت اقتصادی در کشور اشاره کرد و ابراز داشت: ما به کوری چشم دشمنان این مقطع و پیچ خطرناک را همانند دیگر مقاطع پشت سر می‌گذاریم.
باید از ظرفیت نشریات و مجلات حوزه ببشتر استفاده شود
حسینی خراسانی با اشاره به اینکه طلاب در تراز انقلاب نمی‌توانند از درس و علم فاصله بگیرند مطرح کرد: برای تقویت این انقلاب باید هر روز بر بعد علمی خود در حوزه بیفزاییم؛ حوزه در تراز انقلاب اسلامی یعنی استاد و مدرسی که عالم، شجاع، بصیر، پاسخگو، به روز و کارآمد باشد.
وی با بیان اینکه انقلابی بودن یک افتخار است گفت: ما در این کمیسیون ضمن حمایت از انقلاب، نقد منصفانه هم خواهیم داشت، چرا که ضمن بیان قوت‌ها، اشکالات هم باید گفته شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: باید از ظرفیت نشریات و مجلاتی که درحوزه است و جای تقدیر دارد، ببشتر استفاده شود، مثلا نشریه افق حوزه که در اصل خوب است و بحث‌های خوبی هم در آن منعکس می‌شود، اما همواره در هر شماره که به دست ما می‌رسد معمولا مشتمل بر مطالب تکراری از چهره‌ها و افراد تکراری است؛پیشنهاد داریم همین موضوع که چگونه باید طلبه،مدیر و مدرس در تراز انقلاب داشته باشیم را به عنوان پرسش و نظر خواهی از طلاب و فضلا و حتی افراد غیر چهره، در چندین شماره نشریه مطرح کنند.
ایده مشوق‌های پژوهشی برای طلاب در نظر گرفته شود
حجت‌الاسلام والمسلمین رضا برنجکار دبیر کمیسیون آموزش پژوهش محور ببستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم نیز در ادامه این مراسم گفت: موضوع این کمیسیون «آموزش پژوهش محور» بود که حدود ۲۰ استاد در هر دو موضوع نظراتی را ارائه دادند.
وی به ایجاد سازکار مناسب برای تقویت بنیه علمی طلاب تأکید کرد و افزود: مسأله دیگر حفظ سنت‌های حسنه حوزه و برگزاری کارگاه‌های مهارتی پژوهشی ویژه طلاب قبل از ورود آنها به عرصه پژوهش است که در این کمیسیون مطرح گردید.
برنجکار با اشاره به اینکه باید مشوق‌های پژوهشی برای طلاب در نظر گرفته شود ابراز کرد: چاپ آثار برتر طلاب و ایجاد روحیه و انگیزه پژوهش در میان اساتید از مشوق‌هایی است که می‌توان انجام بگیرد.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه در پژوهش‌ها باید به کمیت وکیفیت توجه شود، مطرح کرد: باید درکنار تعلیم روش‌های پژوهشی، اخلاق پژوهشی را نیز به طلاب منتقل کنیم.
تحقیقات و پژوهش‌‌های طلاب در سامانه‌ای ثبت شود
دبیر کمیسیون آموزش پژوهش محور اظهار کرد: با توجه به مشکلات معیشتی طلاب مزایای بیشتری به طلاب پژوهشگر باید داده شود و نوآوری‌های اساتید و طلاب در سامانه حوزه ثبت شود تا همه از نتایج تحقیقات طلاب اگاه شوند.
وی با بیان اینکه پژوهش مراتب مختلفی دارد که باید متناسب با سطح طلاب از آنها خواسته شود گفت: با توجه به این که مشکل حوزه امروز حافظه محور و حفظ محور است، لذا اساتید باید جنبه‌های دیگری را هم در نظر بگیرد که از جمله آنها تشویق طلاب به پژوهش است.
برنجکار با بیان اینکه طلاب در پایه‌های پایین تر باید استعداد سنجی شوند تا بتوانند در عرصه‌های پژوهشی وارد شوند عنوان کرد: پرسش و پاسخ در جلسات آموزشی و کلاس‌های درس باید جدی گرفته شود.
برنامه‌هایی برای توجه بیشتر اساتید و طلاب به قرآن و نهج البلاغه اندیشیده شود
حجت‌الاسلام والمسلمین سید مرتضی صالحی ساداتی مدیر اداره اخلاق حوزه علمیه قم نیز در سخنانی اظهار داشت: مسأله تربیت در حقیقت بر عهده اساتید است و از وظایف آنها می‌باشد.
وی در ارائه فعالیت کمیسیون تهذیب و تربیت گفت: یکی از مسائلی که اساتید در این کمیسیون بحث کردند، انجام امور تربیتی زودبازده و پرهیز از کارهای کلیشه‌ای بود.
صالحی ساداتی افزود: وقت آن رسیده که امور تهذیبی در حوزه رنگ و بوی جدیدی به خود بگیرد و اخلاق به صورت عملی در حوزه پیاده شود.
وی انجام اقدامات کاربردی برای ارتقای سطح تربیت و اخلاق در بین طلاب و خانواده‌های ایشان را از دیگر مصوبات این کمیسیون برشمرد و خاطرنشان کرد: خیلی از اوقات دیده می‌شود که توجه خوبی به خانواده‌های طلاب صورت نمی‌گیرد از این رو تلاش برای توجه به خانواده‌ها و تقویت ابعاد اخلاقی در میان آنها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
مدیر اداره اخلاق حوزه علمیه قم با بیان اینکه قرآن و کتاب‌های ارزشمندی همچون نهج البلاغه نیز در حوزه رنگ و بوی جدی ندارد گفت: اساتید کمیسیون اخلاق و تربیت تأکید داشتند که باید برنامه‌های جدی برای توجه اساتید و طلاب به قرآن و همین طور نهادیه شدن نهج البلاغه صورت بگیرد.
وی توضیح داد: آموزش‌های مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از سوی اساتید ازدیگر مواردی مورد بحث در این کمیسیون بود تا اینکه سطح اخلاق در جامعه ارتقا یابد.
صالحی ساداتی با بیان اینکه رابطه استاد و شاگرد نباید به کلاس درس خلاصه شود، افزود: رابطه پدرانه استاد می‌تواند نقش به سزایی در شکل گیری اخلاق علمی طلاب داشته باشد.
دبیر کمیسیون تهذیب و تربیت حوزه قم، با بیان اینکه تجمل گرایی با روح اخلاقی اساتید حوزه سازگار نیست گفت: از دیگر مواردی که در این کمیسیون مطرح شد پرهیز از تجمل گرایی مدیران و اساتید می‌باشد؛ چراکه یک استاد باید در مقام عمل نیز الگو اخلاقی باشد.
امتحانات حوزه نیاز به بازنگری جدی دارد
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد واعظ موسوی نیز در بیستمین اجلاسیه اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم اظهار داشت: در این کمیسیون بر لزوم برنامه ریزی دقیق و اجرایی جهت ارتقای سطح علمی، معنوی، فرهنگی و انقلابی طلاب و با تأکید بر آزادی درس استاد و محل تدریس و حفظ سنت‌های حسنه حوزههای علمیه بحث شد.
دبیر کمیسیون هدایت علمی، آسیب‌ها و راهکارها افزود: امام راحل در منشور روحانیت می‌فرمایند؛ حوزههای علمیه باید نبض تفکر و آینده کشور را در دست داشته باشند و همیشه یک قدم جلوتر از جوادث آماده رویارویی بوده و همچنین رهبر معظم انقلاب نیز فرمودند: حوزه‌ها نباید از تحولات عالم غافل بمانند و باید ترتیبی بدهند که طلاب در جریان مسائل جهان قرار بگیرند.
وی ابراز داشت: یکی از مسائل مورد تأکید در این کمیسیون این بود که با قطع نظر از محورهای ۱۵ گانه می‌توان مطالبی را مورد توجه قرار داد و کاری کرد که نقش و جایگاه استاد در رابطه به وظایف آموزش و تربیت و وظایف پدری نسبت به طلاب احیا شود.
واعظ موسوی تصریح کرد: برگزاری امتحانات آخر ترم در میانه سال تحصیلی موجبات تعطیلات زیادی می‌شد که در این جهت به تعطیلات سال جدید منتقل کردیم؛ ولی هنوز نیاز به بازنگری جدی دارد.
رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه علمیه قم با بیان اینکه در سطح یک باید اهتمام بیشتری به تربیت معنوی و علمی طلبه‌ها شود، گفت: نباید طلاب سطح یک بعد از ورود به سطح عالی حس رها شدن داشته باشند، از این رو باید به گونه‌ای برنامه ریزی کنیم که طلبه به وظایف علمی و پژوهشی و معنوی خودش بپردازد بدون این که اجباری بالای سر او قرار بگیرد.
استاد حوزه عنوان کرد: طلبه‌هایی که استعداد‌هایی دارند در مسیر‌های مناسب هدایت شوند تا از این نیروها استفاده بهینه شود، مانند مدیریت مسجد و کارهای فرهنگی و فضای مجازی که وارد زندگی همه ما شده و متأسفانه به آن کمتر پرداخته می‌شود.
وی با بیان اینکه اساتید می‌توانند در برخی روزهای غیر درسی آموزش‌های ویژه‌ای را برای طلاب در نظر بگیرند گفت: برای این که طلاب احساس نشاط داشته باشند، باید زمینه تدریس آنها در سطوح پایین تر فراهم شود.
تجلیل از اساتید
بنابر گزارش حوزه، در این مراسم از چند تن از اساتید از آیت‌الله محسن اراکی به عنوان استاد برتر حوزه و از آیت‌الله آل‌طاها به عنوان استاد پیشکسوت حوزه تجلیل به عمل آمد. همچنین در پایان این مراسم از حجت‌الاسلام والمسلمین علیزاده به عنوان ایثار گر دفاع مقدس تقدیر شد.
