رهیافتی نو به مقاصد شریعت در استنباط فقهی

کتاب «رهیافتی نو به مقاصد شریعت در استنباط فقهی» اثر حامد فلاحتی درصدد پیشبرد اهداف و مقاصد شریعت، در فرایند استنباط حکم فقهی به عنوان یک مؤلفه مؤثر در معرفت فقهی است.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، در حوزه فقه و پژوهش‌های فقهی یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار در روش‌شناسی استنباط، مساله مقاصد شریعت است، در دوران معاصر برخی فضلای حوزه علمیه به بررسی مقاصد شریعت و نقش آنها در نظام استنباطی در فقه پرداخته‌اند و نسبت به آن موضع گرفته‌اند.

در پژوهش حاضر به این مساله از جنبه کلامی توجه شده است و سعی برآن بوده تا با اتخاذ تعریف و مبنایی صحیح به ارتباط مقاصد با روش شناسی ادله فقهی پرداخته شود، سپس با بررسی شواهدی از بین آراء فقهای شیعه به صحت این مبنا تاکید گردد.

اهمیت پرداختن به چنین موضوعاتی در تنقیح و تصحیح روش‌شناسی فقه شیعه دوران معاصر کمک زیادی می‌کند. چرا که در دوران معاصر فقه شیعه با مجموعه مسائلی درگیر است که نوظهور محسوب می‌شوند و گاه نمی‌توان با بررسی موضوعی آن مسائل به کشف و استنباط حکم دست یافت، بلکه باید بانگاهی کلان‌تر به مقاصد شریعت و اهداف تشریع دست یافت و موضوعات وارداتی از فرهنک نوظهور بشری را به محک فقه سپرد.

کتاب «رهیافتی نو به مقاصد شریعت در استنباط فقهی» اثر حامد فلاحتی که در ۳۷۶ صفحه از سوی انتشارات حوزه علمیه خراسان به زیور طبع رسیده است، درصدد پیشبرد اهداف و مقاصد شریعت، در فرایند استنباط حکم فقهی به عنوان یک مؤلفه مؤثر در معرفت فقهی است. لذا از معبر آن تلاش می‌شود تا مبنای مناسبی برای یکی از مؤلفه‌های مهم فقه نظام ساز یافت گردد و به همین جهت تلاشی در جهت یافتن راهی مهم برای عبور از فقه مسئله محور است.

در روند واکاوی موضوع می‌خوانیم: علمای فرق گوناگون اسلامی همه براین نکته اذعان دارند که علل، غایات و مقاصدی در شریعت بالمعنی الاخص وجود دارد که شارع مقدس در حوزه‌های مختلف (از مناسک گرفته تا معاملات و مکاسب و اجتماعیات و آداب و سنن) از طریق احکام و دستورات دینی مربوط به آن حوزه‌ها اهداف و مقاصد مربوطه را دنبال می‌کند. تبعاَ این مسئله برای علمای اسلامی در حوزه‌های مختلف دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد چراکه با کشف و به دست‌آوری آن مقاصد می‌توانند در تبیین، توصیف، قاعده‌مندسازی و ابتناء توصیه‌های اکتشافی از دین برآنها، نظریه‌های محکم و مستدلی را به دست آورده و به اتقان و استحکام بیشتر نظریه‌های دینی کمک نمایند.

این نوشتار با طرح کلی مقاصد شریعت به عنوان یک مسئله مورد قبول در اعتقادات شیعه به صورت نوینی به موضوع پرداخته است و با بررسی به روش پسینی و تاریخی سعی نموده مساله جایگاه و تاثیر کشف و فهم اهداف و مقاصد شریعت را تبیین کند.

نویسنده بیان دارد مساله مقاصد دارای دو برداشت است. برداشت رایج از آن در فقه اهل سنت در نظام استنباطی شیعه مورد قبول نیست اما برداشت دوم تعریفی از مقوله مقاصد شریعت است که مورد تاکید این نوشتار بوده و در چارچوب کلامی شیعه مقبول است.

این برداشت می‌تواند باب جدیدی در بحث علل‌الشرایع نیز باشد. این مساله در فقه شیعه با توجه به غنای ادله و عقبه حکمی-کلامی مستحکم قابل پی‌جویی و اثبات است و می‌توان به کمک آن به تعریف و تفسیر صحیحی از اهداف و مقاصد شریعت رسید سپس به جایگاه و تاثیر مقوله مقاصد شریعت در نظام استنباط فقهی دست یافت.

در این کتاب طی چند فصل به مسائل ذیل پرداخته شده است: ۱. تبیین امکان کشف مقاصد الشریعه و دستیابی به اهداف، اهداف شریعت در رسیدن به گزاره‌های فقهی؛ ۲. روشن نمودن جایگاه کشف مقاصد و اهداف شریعت و رابطه آن بامناط حکم؛ ۳.ارائه تلاشی نظام‌مند جهت تبدیل فقه مسئله‌محور به فقه نظا‌مند و نظریه‌محور؛ ۴. روشن نمودن یکی از مؤلفه‌های مهم در تبیین فقه نظامات برای دستیابی به آن؛ ۵. پیشروی و رشد در علم مقاصد الشریعه به‌عنوان علمی مبنایی و پیشینی نسبت به فقه.

علاقه‌مندان می‌توانند این کتاب را با ۳۰ درصد تخفیف از فروشگاه دائمی انتشارات حوزه علمیه خراسان، به نشانی مشهد، میدان‌ ده دی، بین خیابان امام خمینی(ره) ۳۲ و ۳۴ تهیه کنند و یا با شماره تلفن ۰۵۱۳۲۰۰۸۶۰۹-۰۵۱۳۲۰۰۸۶۱۴ تماس حاصل نمایند.