قالب وردپرس افزونه وردپرس
خانه / بایگانی برچسب: مقاصد الشریعه

بایگانی برچسب: مقاصد الشریعه

نگاهی دوباره به «خصائص الشریعه»

نگاهی دوباره به «خصائص الشریعة»

استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه، گفت: حلال خدا از حرام‌ها بیشتر است ولی ما آن را برعکس کرده‌ایم و دست و پای افراد را می‌بندیم و این تأثیر منفی بر همه زندگی فرد خواهد گذاشت. خداوند فرموده است چرا طیبات را حرام می‌کنید پس حلال الهی بیش از حرام است لذا نباید دائماً احتیاط، احتیاط درست کنیم و حرام‌ها را به متن بیاوریم و حلال‌ها را به حاشیه ببریم. دین آنگونه که هست باید معرفی شود تا زیبایی آن به مردم چشانده شود. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد احمد مبلغی، عضو مجلی خبرگان رهبری و استاد خارج …

توضیحات بیشتر »

ملاحظه‌ای پیرامون نظریه فقه المقاصد استاد علیدوست/ یعقوب مددی

ملاحظه‌ای پیرامون نظریه فقه المقاصد استاد علیدوست/ یعقوب مددی

اختصاصی شبکه اجتهاد: بدون شک بیان حضرت استاد ابوالقاسم علیدوست پیرامون هدفمند بودن شریعت اولا و معلّل بودن احکام برآنها امری متین و مسلّم است. لکن همانطور که مبین فرمودند نقطه ثقل بحث، تعیین نسبت مقاصد و استظهارات فقهی است. مسلم است که احکام تابع ملاکات هستند خواه ‌مرکز مصالح را متعلق احکام بدانیم مطلقاً یا خود احکام تاره. و نیز همانطور که منقح فرمودند مقاصد شریعت بر دوگونه کلان و خرد منقسم می‌گردد. بدون شک مقاصد خرد محصّل مقاصد کلان بوده و همواره مصلحت کلان از مصالح ‌خرد حاصل می‌شود. لذا تأثیر نصوص مبین مقاصد کلان در استظهار از …

توضیحات بیشتر »

ملاحظاتی در باب فقه المقاصد/ یحیی عبدالهی

دو ملاحظه در باب فقه المقاصد/ یحیی عبدالهی

شبکه اجتهاد: از پایگاه مبانی استاد سید احمدمددی می‌توان دو ملاحظه و از اندیشه‌های استاد سید مهدی میرباقری می‌توان سه ملاحظه در باب فقه المقاصد را مطرح کرد. دراینجا دیدگاه‌های استاد علیدوست را در کتاب فقه و مصلحت مبنا قرار داده‌ایم. آنچه در ادامه می‌آید درک یکی از شاگردان دو استاد معظم است که ممکن است نیازمند اصلاح و تصحیح باشد. شاید بتوان ملاحظه اول را ناظر به مقام ثبوت مقاصد و حکم شرعی و ملاحظه دوم را ناظر به مقام اثبات (درک) آن دانست. استاد علیدوست بر این نکته تفطن دارند که نمی‌توان از مقاصد، به حکم شرعی رسید بلکه …

توضیحات بیشتر »

بازسازی فقه شیعه از مقاصد سکولار تا مکتب امام خمینی/ سیدعلی موسوی

بازسازی فقه شیعه از مقاصد سکولار تا مکتب امام خمینی/ سیدعلی موسوی

شبکه اجتهاد: مقاصد متصور در فضای جامعه علمی ما فاصله عظیمی از آنچه در فقه مالکی به عنوان مقاصد شناخته می‌شود دارد. ما وقتی می‌گوییم مقاصد یاد اندیشه توحیدی توسعه یافته علامه طباطبایی در المیزان، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن رهبر معظم انقلاب و فقه ولایی امام خمینی می‌افتیم. این اندیشه هرچند با نگاهی حکمی، مقصد و مبدا را توحید می‌بیند اما قائل به مرجعیت قرآن و به بیان ادبیات اهل بیت علیهم‌السلام «عرض روایات» به ساخت کلان عقلانی قرآن است. اساسا «موافقت با قرآن» مورد تاکید اهل‌بیت (ع)، معنایی اینچنین دارد. علاوه بر قرآن صامت، سمت دیگر این …

توضیحات بیشتر »

محتاج تولید یک فقه جدید هستیم/ روایت یا آیه‌ای پیدا نکرده‌ام که از تفکر در علل احکام نهی کند/ تنها نصوصِ به ظاهر متضاد با فقه مقاصدی، نصوص تحذیر از قیاس هستند/ دعوت به فقه شمولی نمی‌کنم اما معتقد به فقه سیستماتیک هستم

محتاج تولید یک فقه جدید هستیم/ روایت یا آیه‌ای پیدا نکرده‌ام که از تفکر در علل احکام نهی کند/ تنها نصوصِ به ظاهر متضاد با فقه مقاصدی، نصوص تحذیر از قیاس هستند/ اگر دوست ندارید اسم مقاصد را بیاورید اشکال ندارد، اما حداقل بحث و مناقشه کنید/ دعوت به فقه شمولی نمی‌کنم اما معتقد به فقه سیستماتیک هستم

خلاصه آرای فقهی بنده با همین رویکرد در سایت شخصى من منتشر شده است. حدود ۳۰۰ فتوا در این مباحث ممکن است مخالف مشهور و منسجم با مزاج مقاصد الشریعه باشد، البته این فتاوا بر اساس تطبیق قواعد و کاملا منضبط است چون من به این نتیجه رسیده‌ام که رهایی از این پنج‌گانه یعنی اجماع، شهرت، خبر واحد، تسامح در ادله سنن و احتیاط و شروع در سه‌گانه فهم تاریخی از خلال سیاقات، تعلیلات نصی و انضمام بعضی از این تعلیلات به دیگر تعلیلات، باعث تغییر حقیقی و مبنایی در صدها مسئله فقهی می‌شود. شبکه اجتهاد: فقه المقاصد، علل الشرایع، …

توضیحات بیشتر »

نگاهی به ایده فقه مقاصد و نقد آن/ محمد متقیان تبریزی

نگاهی به ایده فقه مقاصد و نقد آن/ محمد متقیان تبریزی

شبکه اجتهاد: یکی از مباحث مطرح در عرصه فقه معاصر، موضوع توجه به اهداف شریعت در عملیات استنباط است که از آن به فقه‌ مقاصد تعبیر می‌شود. عمدتاً جناب استادعلیدوست (زیدعزه) در زمان حاضر متکفل طرح این بحث هستند و درباره آن تحقیقات متعدد در قالب کتب، مقالات و نیز سخنرانی‌هایی داشته‌ و دارند. آنچه در ادامه‌‌ می‌آید شامل گزارشی مختصر از دیدگاه ایشان و نقدی کوتاه برآن است. این نوشتار نه به عنوان مقاله، بلکه در قالب یادداشت نگاشته شده و طبعاً نیاز به تکمیل و افزونه دارد و ارائه آن، جهت مشارکت در فرآیند بحث و نقد نقد‌‌ …

توضیحات بیشتر »

«علل و حکم» از مباحث مغفول در اصول فقه شیعی است/ می‌توان بحث «علل و حکم» را عدل بحث «مقاصد شریعت» دانست/ حکم جدیدترین مسائل روز بر اساس «علل و حکم» قابل استنباط است

سیره‌های مستحدث حجت نیستند/ سکوت شارع، به معنای پذیرش سیره است، نه تبعیت از آن! / آنچه به ما واگذار شده، تفریع است، نه تشریع!

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با بیان اینکه بحث علل و حکم از مباحث مغفول در اصول فقه شیعی است، گفت: در اصول فقه سنی، منابع و ادله‌ای دیگری برای استنباط حکم شرعی ذکر شده است از جمله قیاس، استحسان، مصالح مرسله و مقاصد شریعت. این عناوین اگر چه در اصول فقه شیعی مطرح نیستند اما در مقابل آنها عناوین دیگری ذکر شده است مثل الغای خصوصیت، مناسبات حکم و موضوع، قیاس اولویت و علل و حکم. شاید بتوان بحث علل و حکم در اصول فقه شیعی را عدل بحث مقاصد شریعت در اصول فقه سنی دانست. …

توضیحات بیشتر »

نواب: بحث مقاصد الشریعه وارد حوزه علمیه قم شده است/ تکمیل نظریه فقه‌المقاصد آخرین هدف تحقیقاتی من است/ مبلغی: مقاصد چیزی نیست که ما به شریعت تحمیل کنیم/ باید برای مقاصد در منهج استنباط جایی پیدا کرد

نواب: بحث مقاصد الشریعه وارد حوزه علمیه قم شده است/ تکمیل نظریه فقه‌المقاصد آخرین هدف تحقیقاتی من است/ مبلغی: مقاصد چیزی نیست که ما به شریعت تحمیل کنیم/ باید برای مقاصد در منهج استنباط جایی پیدا کرد

استاد نواب با اشاره به اهمیت اثرگذاری مقاصد الشریعه بر آینده جهان اسلام، تکمیل نظریه فقه‌المقاصد آخرین هدف تحقیقاتی خود عنوان کرد و گفت: تعلیل مداری در اجتهاد پیدا کردن و یافتن یک فهم عقلانی از نص است و تعقل گرایی را با سنجش مقتضیات زمان گسترش می‌دهد. استاد مبلغی کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» اثر استاد نواب را در رویکرد استظهارگرایی مقاصدی جای داد و گفت: مقاصد برای همین شریعت است. مقاصد چیزی نیست که ما به شریعت تحمیل کنیم. اگر بگوییم که شریعت مقاصد ندارد حکمت خدا را مدنظر قرار نداده‌ایم. به گزارش شبکه اجتهاد، نخستین کرسی …

توضیحات بیشتر »

بزرگترین خطری که حوزه‌های شیعه را تهدید می‌کند «مقاصد الشریعه» است!/ هنوز فقه را برای حوزه‌های خودمان درست بیان نکرده‌‌ایم

بزرگترین خطری که حوزه‌های شیعه را تهدید می‌کند «مقاصد الشریعه» است/ هنوز فقه را برای حوزه‌های خودمان درست بیان نکرده‌‌ایم

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، «مقاصد الشریعه» را بزرگترین خطر تهدید کننده حوزه‌های شیعی دانست و اظهار کرد: مقاصد الشریعه امروز دست اهل‌سنت را از قرآن خالی می‌کند. چون وقتی پای مقاصد به کار آمد همه آیات قرآن و همه روایات و متون، طریق می‌شوند. می‌گویند آنچه موضوعیت دارد، غایت این آیات وروایات است. پس باید سراغ غایت برویم و آن را اخذ کنیم. به گزارش خبرنگار اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی در جمع اساتید مرکز مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی مشهد، طی سخنانی با اشاره به خلأ مباحث اصول فقه در برخی مراکز کلامی، گفت: کلام بدون …

توضیحات بیشتر »

فقیه در استنباط باید به‌نصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند/ در فقه الحکومه، نصوص مبین مقاصد کارایی سندی و دلالی دارد/ از تراث شیعه برای بومی‌سازی مقاصد استفاده کنیم

فقیه در استنباط باید به‌نصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند/ در فقه الحکومه، نصوص مبین مقاصد کارایی سندی و دلالی دارد/ از تراث شیعه برای بومی‌سازی مقاصد استفاده کنیم

نظر ما این است که فقیه متکفل استنباط، آنچه برایش اهمیت دارد اسناد قرآنی و سنت است؛ اگر موردی از اجماع و عقل سالم بماند، آن دو هم منبع استنباط هستند؛ اما مقاصد شارع، صرفاً می‌توانند مفسر نصوص مبین شریعت باشند. کسی که مقاصدی فکر می‌کند هیچ‌وقت فتوا به اطلاق‌گیری منافی با مصالح و مقاصد یا فتوا به «الخراج بالضمان» نمی‌دهد. لذا معتقدم فقیه در استنباط باید به نصوص مبین احکام در سایۀ نصوص مبین مقاصد نگاه کند و در این صورت بسیاری از نصوص عموم، از عموم می‌افتد و بسیاری از نصوص خاص، عمومیت می‌یابد. به گزارش خبرنگار اجتهاد، …

توضیحات بیشتر »

فتاوای فقهای مقاصدی شیعی با بقیه فقهای غیر مقاصدی تفاوت چندانی ندارد!/ در فقه امامیه جریان فقه مقاصدی به‌معنای خاص کلمه نداریم/ نزدیک‌ترین فقه به نگاه مقاصدی، اندیشه فقهی امام خمینی(ره) است!/ ما دعوت به مقاصدی مطلق نمی‌کنیم

فتاوای فقهای مقاصدی شیعی با بقیه فقهای غیر مقاصدی تفاوت چندانی ندارد!/ در فقه امامیه جریان فقه مقاصدی به‌معنای خاص کلمه نداریم/ نزدیک‌ترین فقه به نگاه مقاصدی، اندیشه فقهی امام خمینی(ره) است!/ ما دعوت به مقاصدی مطلق نمی‌کنیم

شاید نزدیک‌ترین شخص به این نگاه مقاصدی به‌لحاظ نظری در شخصیت‌ فقهی امام خمینی(ره) باشد، زمانی که می‌گوید این احکام جزئی چیزی جز تجلیاتی برای احکام حکومتی نیستند. البته امتداد این سخن را ما در مثل تحریر الوسیله یا دیگر کتب فقهی ایشان نمی‌بینیم. شبکه اجتهاد: فقه المقاصد، علل الشرایع، مقاصد الشریعه و مذاق شارع و واژگانی از این دست روایت از مسئله‌ای مهم در حوزه فقه اسلامی دارد که در آن توجه فقیه به مقاصد و غایات شریعت جلب می‌شود و مبتنی بر آن روند استنباط و تفقه صورت می‌‌گیرد. فقه المقاصد که تاثیر بسزایی در پویایی فقه و …

توضیحات بیشتر »

خوانش گذرا روایات نهی از قیاس در کافی شریف/ علی بهادرزایی

خوانش گذرا روایات نهی از قیاس در کافی شریف/ علی بهادرزایی

اختصاصی شبکه اجتهاد: تبیینی که به‌تازگی توسط محقّق ساعی حوزوی، استاد حیدر حبّ الله، در مورد ادله نهی از قیاس مطرح شده، مطلبی است که مواجه عالمانه با آن اهمیت مضاعفی دارد؛ زیرا به اذعان خود ایشان، «با تلقّی مشهور علمای قرون نخستین مخالف است» و در واقع، ارتکازی راسخ در نظام استنباطی شیعه را هدف گرفته است. محقّق یاد شده بعد از آنکه یکی از موانع اساسی مقبولیت یافتن نظریه مقاصد شریعت در فقه شیعه را دیدگاه منفی فقها نسبت به قیاس دانسته‌، به صورت ضمنی در مقام بیان راه حل بیان کرده‌اند: «فهم ابن جنید از روایات نهی …

توضیحات بیشتر »

ابن جنید معتقد به قیاس بود/ اگر دیدگاه ما درمورد قیاس عوض شود، آفاق جدیدی جلوی ما گشوده می‌شود!/ محقق اردبیلی هم خیلی مقید به نص نیست

ابن جنید معتقد به قیاس بود/ اگر دیدگاه ما درمورد قیاس عوض شود، آفاق جدیدی جلوی ما گشوده می‌شود!/ محقق اردبیلی هم خیلی مقید به نص نیست

به نظر بنده اگر دیدگاه ما درمورد قیاس عوض شود آفاق جدیدی جلوی ما گشوده می‌شود. به همین دلیل شاید یکی از اسباب اساسی که سخت است نظریه مقاصد در فضای شیعی احیا بشود، دیدگاه شیعه در قضیه قیاس است. شبکه اجتهاد: فقه المقاصد، علل الشرایع، مقاصد الشریعه و مذاق شارع و واژگانی از این دست روایت از مسئله‌ای مهم در حوزه فقه اسلامی دارد که در آن توجه فقیه به مقاصد و غایات شریعت جلب می‌شود و مبتنی بر آن روند استنباط و تفقه صورت می‌‌گیرد. فقه المقاصد که تاثیر بسزایی در پویایی فقه و روزآمدی احکام شریعت دارد، …

توضیحات بیشتر »

مقاصد شریعت استعماری؛ «سخن از صلح امروز به معنای فراموشی فلسطین است»

مقاصد شریعت استعماری؛ «سخن از صلح امروز به معنای فراموشی فلسطین است»

رئیس سابق اتحادیه جهانی علمای مسلمان نسبت به استفاده از مقاصد شریعت استعماری به منظور ضربه زدن به اسلام و حذف آن از زندگی مردم هشدار داد. به گزارش شبکه اجتهاد، رئیس سابق اتحادیه جهانی علمای مسلمان، دکتر احمد الریسونی، نسبت به استفاده از مقاصد شریعت اسلامی به منظور ضربه زدن به اسلام و حذف آن از زندگی مردم هشدار داد. ریسونی در سخنرانی خود برای جنبش «توحید و اصلاحات» مراکش که آن را در صفحه فیس بوک خود منتشر کرده، توضیح داد که در استنباط و توسل به مقاصد شریعت آفتی وجود دارد که نشأت گرفته از مقاصد شریعت …

توضیحات بیشتر »

احکام غیرعبادی باید در جهت بهینه شدن زندگی بشر تعیین و تفسیر شود/ احکام جزائی طریقیت برای رفع فساد در جامعه دارد/ ازدواج دوم مرد در صورت ضرر روحی به زن اول، باطل است

شرمندگی بشریت/ سیدمصطفی محقق داماد

استاد محقق داماد در بیان مثالی ساده در فقه مقاصدی می‌گوید اگر شلاق زدن به خانم بی‌شوهری که ارتباط نامشروع داشته است موجب شهرت و رسمی شدن فاحشه‌گری او شود، این کار خلاف است. وی همچنین بیان داشت که ازدواج دوم مرد در صورت ضرر روحی و روانی به زن اول او باطل است. شبکه اجتهاد: فقه مقاصدی در یک تعریف ساده، فقهی است که در هنگام استنباط احکام شرعی به مقاصد شارع توجه ویژه‌ای دارد. به عنوان نمونه، اگر معتقد باشیم که مقصود شارع مقدس اسلام از تحریم ربا پیشگیری از ظلمی ‌است که در ربا وجود دارد، درک …

توضیحات بیشتر »

استاد فاضل لنکرانی و نقدهای وارده بر نظریه مقاصد الشریعه

استاد فاضل لنکرانی و نقدهای وارده بر نظریه مقاصد الشریعه

استاد محمدجواد فاضل لنکرانی بر آن است که مقاصدیون در کشف تعداد ملاکات دچار تزلزل هستند و خلط مبحث در ارائه ملاکات احکام وجود دارد. همچنین این ملاکات احکام با ملاکات دین در مواردی تعارض وجود دارد. عدم وجود دلیل معتبر از قرآن و حدیث دال بر مشروعیت مقاصد الشریعه از موانع جدی مراجعه به فقه المقاصد است. به گزارش شبکه اجتهاد، به‌تازگی انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار (علیهم السلام) درس گفتارهای استاد محمدجواد فاضل لنکرانی را با عنوان «نگاهی به فقه المقاصد» را روانه بازار نشر کرد. به مناسبت انتشار اثر در یادداشت پیش رو به معرفی کتاب «نگاهی …

توضیحات بیشتر »

تعلیل گرایى و فقه مقاصدى/ محمدمهدی شریعتمدار

نگاهی به ایده فقه مقاصد و نقد آن/ محمد متقیان تبریزی

شبکه اجتهاد: کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» از استاد سید ابوالحسن نواب را که جناب سیّدعلی بطحایى معرفى کرده‌اند، ندیده و نحوانده‌ام، اما این مانع نمى‌شود که بر پایه معرفى مذکور، پرسش‌هایى درباره کتاب مطرح نکنم. بطحایى نوشته است که انتشار کتاب سیّد ابوالحسن نوّاب را می‌توان در راستای تعمیق، توسعه و تداوم ایده امام موسی صدر در ارائه مقاله «روح الشریعه الاسلامیه و واقع التشریع الیوم فی العالم الاسلامی» در هشتمین کنگره «التعرف علی الفکر الاسلامی» در سال ۱۹۷۳م/۱۳۵۱ش الجزایر دانست. او سپس می‌افزاید: مهمترین کارکرد اجتهاد پویا و تمایز آن با اجتهاد راکد دقیقاً در کاربست نظریه …

توضیحات بیشتر »

فقه مقاصدی، حلقه اتصال اسلام سنّتی با اسلام روشنفکری/ سیدعلی بطحائی

فقه مقاصدی، حلقه اتصال اسلام سنّتی با اسلام روشنفکری/ سیدعلی بطحائی

شبکه اجتهاد: انتشار کتاب «رویکرد تعلیل مداری در اجتهاد» پژوهشِ حجت‌الاسلام والمسلمین سیّد ابوالحسن نوّاب را می‌توان در راستای تعمیق، توسعه و تداوم ایده امام موسی صدر در ارائه مقاله «روح الشریعه الاسلامیه و واقع التشریع الیوم فی العالم الاسلامی» در هشتمین کنگره «التعرف علی الفکر الاسلامی» در سال ۱۹۷۳م/۱۳۵۱شمسی الجزایر دانست. ارائه آن مقاله سبب شد تا امام موسی صدر به‌عنوان «نجم مؤتمر» معرفی شود و بر همین اساس می‌توان این اثر را به‌عنوان «نجم آثار» پژوهش‌های دانشگاه ادیان ومذاهب در سال ۱۴۰۱ معرفی کرد. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به معرفی این نظریه و مفاد این …

توضیحات بیشتر »

به برخی فتاوا، حتی در بازار قم هم عمل نمی‌شود!/ ابوالقاسم علیدوست

امام علی (ع) «قاطعیت» در اجرای قانون دارند/ حضرت تلاش می‌کردند حاکمان خود را تافته جدابافته نبینند/ امام وقتی به حکومت می‌رسند به گذشته هم نگاه می‌کنند

اختصاصی شبکه اجتهاد: رویکرد مقاصدی اگرچه در میان اهل‌سنت، قدیمی است؛ اما در میان فقهای شیعی، سابقه چندانی ندارد. این رویکرد به مناسبت خاستگاه سنی خود، از اقبال زیادی در میان فقهای سنتی شیعه نیز برخوردار نیست. در این میان اما برخی همچون استاد ابوالقاسم علیدوست، سال‌هاست که به‌ ضرورت ملاحظه مقاصد شریعت به‌عنوان یکی از ادله استنباط حکم فقهی تصریح می‌کند. این استاد حوزه علمیه قم در این یادداشت شفاهی، تلاش دارد تا نظریه خود مبنی بر لزوم استفاده از مقاصد شریعت را با تفصیل بیشتری بیان کرده و به ابعاد مختلف آن، بیشتر بپردازد. مقاصد شریعت، بحثی جهانی …

توضیحات بیشتر »

جایگاه مقاصد شریعت در حل مسائل فقه هنر/ مصطفی قناعتگر

جایگاه مقاصد شریعت در حل مسائل فقه هنر/ مصطفی قناعتگر

اختصاصی شبکه اجتهاد: وقتی سخن از مقاصد شریعت به میان می‌آید، گذر از موضوعات «زمکانی» و پشتیبانی از سویه‌های غیر زمکانی حکم شرعی انتظار می‌رود. سخن از تغییر حکم نیست؛ سخن از جای‌گذاری حکم در همان موضوعی است که باید باشد است. احکام بر موضوعات بار می‌شوند و موضوعات در گذر زمان دچار دگرگونیِ قابل رصد هستند[۱]. مقصد حکم شرعی اما ثابت است و همین مقصد ثابت (در صورت احراز) است که طرحی نو در می‌اندازد. پایبندی به مقاصد شریعت در حل مسائل فقه هنر به شکل تأثیرگذاری نقش ایفا می‌کند. توجه به این سرفصل در استنباط حکم شرعی خود …

توضیحات بیشتر »

ابراز نگرانی از روند کنونی بحث «مقاصدالشریعه»

ابراز نگرانی از روند کنونی بحث «مقاصدالشریعه»

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) با بیان اینکه مقاصدالشریعه امروزه یک خطر بسیار بزرگ برای مجموع دین است، گفت: من از بابت «مقاصدالشریعه» نگرانی دارم، در ابتدا فکر می‌کردم که مقاصدالشریعه مثل موریانه تنها به جان فقه می‌افتد اما الان مشاهده می‌شود که به جان قرآن کریم نیز افتاده است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، در نخستین اجلاسیه سالانه اساتید مؤسسه تخصصی ائمه اطهار(ع) که در سالن جلسات این مرکز در قم برگزار شد، ضمن تسلیت به مناسبت شهادت جمعی از هم‌میهنان در حرم مطهر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ(ع)، گفت: خداوند …

توضیحات بیشتر »

احکام امضایی را باید باتوجه به نحوه تنفیذ شارع ملاحظه کرد/ احکام امضایی صرفاً عرفی و عقلایی را نباید به شارع نسبت داد

حجاب یک ضرورت شرعی است؛ باید درباره آن بحث و گفت‌وگو شود/ اگر نهی از منکر عده‌ای را روی دنده لج بیندازد، دیگر نهی از منکر نداریم/ باید روی اعتقاد مردم خیلی حساب کرد

اینکه احکام امضایی صرفاً امور عرفی یا عقلایی است اگر به این معنا باشد که این احکام را نباید به شارع مقدس نسبت داد. احکام امضایی گاه فرازمان و فرامکان است نظیر وفای به پیمان‌ها مشروعیت معاملات تشکیل خانواده و صد‌ها تعین دیگر و عموم گزاره‌های اخلاقی متعلق حکم. اصل این‌گونه احکام تابع تکامل یا انحطاط جوامع نیست. لکن شکل‌های اجرای احکام (شیوه‌های اجرایی) می‌تواند تابع تکامل جوامع باشد. بدون تردید این بخش از گزاره‌ها از ثابتات احکام نیست. اختصاصی شبکه اجتهاد: احکام امضائی بخش عمده‌ای از احکام شرعی هستند که پیش از آمدن تشریع الهی در بین عرف عقلا …

توضیحات بیشتر »

آیا نائینی از مبانی خود در مشروطه فاصله گرفت؟/ گزارشی از دیدار استاد فاضل لنکرانی با آیت‌الله سیستانی در نجف

آیا نائینی از مبانی خود در مشروطه فاصله گرفت؟/ گزارشی از دیدار استاد فاضل لنکرانی با آیت‌الله سیستانی در نجف

استاد فاضل لنکرانی در خصوص جزئیات سفرش به نجف، گفت: از آیت‌الله سیستانی سؤال کردم که شما از این عدول خبری دارید و مستندی دارد؟ ایشان فرمودند، من چنین چیزی را نشنیده‌ام. ولی بعد هم فرمودند که من تمام اسناد نائینی را دارم و چنین چیزی در ‌‌آن‌ها نیست؛ و این عجیب است که امروز در بعضی فضاهای مجازی می‌خواهند بگویند مرحوم نائینی از نظریه‌اش در تنبیه الأمه عدول کرده است. به گزارش شبکه اجتهاد، استاد محمدجواد فاضل لنکرانی، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سفر زیارتی اخیر خود به عتبات عالیات …

توضیحات بیشتر »

واکاوی پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت در «پژوهشنامه متین»

واکاوی پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت در «پژوهشنامه متین»

هشتاد و ششمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «پژوهشنامه متین» به صاحب‌امتیازی پژوهشکده امام خمینی‌‌‌(ره) و انقلاب اسلامی منتشر شد. به گزارش شبکه اجتهاد، عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تدوین الگوی توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه‌ها با تأکید بر دیدگاه امام خمینی‌‌‌(ره)»، «پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت با نظری بر آرای امام خمینی‌‌‌(ره)»، «قانون حاکم بر وصیت در تعارض داخلی قوانین با رویکردی بر نظر امام خمینی‌‌‌(ره)»، «بررسی تطبیقی طبقات ارث در فقه شیعه، اهل سنت و حقوق فرانسه با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی‌‌‌(ره)»، ««معانی عامه» از دیدگاه امام خمینی‌‌‌(ره) و مصطفی خمینی»، «بررسی فقهی و حقوقی …

توضیحات بیشتر »

بازتاب مقاصد الشریعه در فقه اوقافِ سنتی

بازتاب مقاصد الشریعه در فقه اوقافِ سنتی

عوامل اصلی تشکیل‌دهنده مقاصدالشریعه در گفتمان کلاسیک احکام وقف با یکدیگر درآمیخته‌ است؛ به طوریکه فقها نیز در استخراج اصول وقف، به این نتیجه قطعی رسیده‌اند که ملزومات مقاصدالشریعه به طرز ماهرانه‌ای با مؤلفه‌های اصلی اصول فقه عجین شده‌ است. به گزارش شبکه اجتهاد، فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی متعلق به مؤسسه پژوهش و آموزش اسلامی (IRTI)، در جدیدترین شماره خود (شماره ۲، سال ۲۷)، مقاله‌ای با عنوان «بازتاب مقاصدالشریعه در فقه اوقافِ سنتی» به قلم محمد عبدالله منتشر کرده است. در این مقاله می‌خوانیم: این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل مبانی شرعی نهاد وقف و به دنبال آن تحلیل …

توضیحات بیشتر »

مراقب باشیم با شتاب‌زدگی در کشف مقاصد شریعت، دین جدیدی تاسیس نکنیم

مقاصدی که از آیات و روایت و حکم عقل قطعی به دست می‌آیند لحاظ می‌شوند و اگر حکم فرعی فقهی با آن‌ها در تضاد بود کنار گذاشته می‌شود، چرا که کل ما خالف کتاب الله و سنه نبیه را باید کنار گذاشت. چنان که عقل دلیل است و مخصص و مقید عمومات و اطلاقات احکام است، خودش هم می‌تواند در صورت قطعی ضروری بودن حکمی را اثبات کند. ولی باید توجه شود که با دقت مقاصد شریعت را کشف نمود و در این زمینه با شتابزدگی عمل ننمود تا دین جدید حاصل نشود. اختصاصی شبکه اجتهاد: نشست‌های تخصصی مدرسه عالی …

توضیحات بیشتر »

گفتگوی نقادانه اندیشمندان درباره جایگاه احکام تدبیری و مقاصد شریعت در اجتهاد

جایگاه احکام تدبیری و مقاصد شریعت در اجتهاد، در گفتگوی نقادانه اندیشمندان

شبکه اجتهاد: حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین الخِشِن مدیر وقت حوزه‌های علمیه و مؤسسات حوزوی علامه سید محمدحسین فضل الله در دومین کنفرانس بین‌المللی فقه، اخلاق و قانون با رویکردی فقهی حقوقی مقاله‌‌ای با عنوان «النزعه الأخلاقیه والإنسانیه فی الفقه الإسلامی» را ارائه داد و بر همین اساس، مناظره‌‌ای میان ایشان و برخی محققان حوزوی و دانشگاهی صورت گرفت. از آنجا که سخنرانی ایشان در همایش بازتاب قابل توجهی در میان سایر اندیشمندان داشت که گفتگوهای نقادانه در حاشیه همایش، زمینه‌ساز مناظره‌ای علمی میان ایشان و منتقدان شد. گروه اسلام و سیاست مرکز تحقیقات اسلامی مجلس بانی تشکیل این مناظره علمی …

توضیحات بیشتر »

آیا نواندیشان «مقاصد الشریعه» را باور دارند؟/ حمیدرضا تمدن

نگاهی به ایده فقه مقاصد و نقد آن/ محمد متقیان تبریزی

شبکه اجتهاد: امروزه در کنار فقیهان مقاصدگرای اهل سنّت همچون یوسف القرضاوی و احمد الریسونی، برخی از نواندیشان(۱) مانند محمد ارکون، محمد عابد الجابری، عبدالمجید الشرفی و شاگردانش، به سبب آن که علم اصول فقه رایج را ناکارآمد دانسته‌اند، دم از «مقاصد الشریعه» زده و علم مقاصد الشریعه را به عنوان بهترین گزینه برای جایگزینی با اصول فقه مطرح کرده‌اند.(۲) این در حالی است که تفاوت این گروه‌ها در مبانیشان گاه آنان را رو در روی یکدیگر قرار می‌دهد. البته این تقابل میان خود نواندیشان نیز قابل مشاهده است. برای نمونه محمد الطالبی که البته خود منتقد برخی آراء فقیهان …

توضیحات بیشتر »

علم مقاصد الشریعه؛ درآمدی بر اهمیت تدوین «تاریخ مقاصد الشریعه»

علم مقاصد الشریعة؛ درآمدی بر اهمیت تدوین«تاریخ مقاصد الشریعة»

شبکه اجتهاد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که طی سال‌های گذشته کتب، مقالات و پایان‌نامه‌های بسیاری درباره آن به نگارش درآمده نظریه/علم مقاصد الشریعه است که در میان اهل سنت به ویژه پس از چاپ کتاب الموافقات شاطبی توسّط محمّد عبده با اقبال فقیهان مواجه شد. در ایران و حتّی در برخی آثاری که در جهان عرب نوشته می‌شود تصوّر بر آن است که همواره نوگرایان(متجدّدان) به بحث مقاصد الشریعه توجّه نشان داده‌اند حال آن که چنین تصوّری از عدم اطّلاع نسبت به تاریخ این نظریه/علم سرچشمه می‌گیرد. مسأله مهمّ دیگر آن است که امروزه برخی پیشروان جریان نواندیشی در جهان …

توضیحات بیشتر »

احکام اسلام تاریخمند نیست/ ما حق نداریم مقاصد را حاکم بر متون کنیم/ نسل امروز از ارزش اجتهاد بی‌خبر است

احکام اسلام تاریخمند نیست/ ما حق نداریم مقاصد را حاکم بر متون کنیم/ نسل امروز از ارزش اجتهاد بی‌خبر است

یک مغالطه‌ای در این چند دهه‌ی اخیر از سوی افرادی که می‌خواهند دین را از اعتبار ساقط کنند صورت گرفته و تفکیک کرده‌اند بین دین و برداشت از دین، بین قرآن و برداشت از قرآن، بین روایات و برداشت از روایات. وقتی دین و قرآن و سنت را از برداشت آنها جدا کنیم، نتیجه‌اش این می‌شود که بگوییم شما یک جور برداشت می‌کنید این آقا یک جور دیگر و آن فقیه هم جور دیگری. بنابراین هر کسی می‌تواند حق هر برداشتی از متون دینی را داشته باشد. یا برخی از روشنفکران ادعا می‌کنند احکامی که در قرآن آمده تاریخ‌مند است …

توضیحات بیشتر »
Real Time Web Analytics