مبانی فقهی علامه طباطبایی(ره) در تفسیر آیات الاحکام

گزارش بررسی دیدگاه‌ها و مبانی فقهی علامّه در المیزان و سایر نگاشته‌های ایشان نشان می‌دهد که حرکت علمی او در زمینه تفسیر آیات الاحکام، همواره براساس دیدگاه‌های مشهور امامیّه بوده و برداشت‌های او در نهایت، تفاوت چندانی با دیدگاه فقهی مشهور شیعه نداشته است.

به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاعیه رساله سطح ۴ حجت‌الاسلام جواد معین با موضوع «مبانی فقهی علامه طباطبایی(ره) در تفسیر آیات الاحکام» با حضور حجج‌اسلام والمسلمین سید علی سجادی زاده و سید علی دلبری، در مقام اساتید داور، به همت مدیریت مدارج علمی معاونت آموزش این حوزه در مرکز مدیریت برگزار شد.

تدوینگر این رساله، با اشاره به اینکه بررسی و نقد آثار علمی در گذشته جایگاه پُررنگی نداشت و توجّه چندانی به آن نمی‌شد، امّا امروزه پس از چاپ و نشر کتاب و یا مقاله‌‌ای و یا ارائه نظریه‌‌ای در حوزه‌های نظری و فکری، بلافاصله اصحاب اندیشه، آن اثر و یا نظریه را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند، گفت: نقدها با هدفِ بهترساختن زمینه‌های پژوهشی و سامان بخشیدن به آثار علمی، می‌تواند به رشد علمی «حوزه‌های آموزشی و پژوهشی» کمک کند.

وی با بیان اینکه نوع نگاه نسبت به مبانی و اصول تفسیری با وجود گرایش‌های مختلف فکری و اعتقادی، متفاوت است، افزود: گاهی با فاصله گرفتن از اصول صحیح تفسیر، به ویژه در عصر حاضر و با توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی حاکم در بعضی از مناطق جغرافیایی که موجب گرایش‌های نادرست و انحرافی شده و آغاز یک جریان انحرافی ایدئولوژیکی می‌شود، کمتر مورد توجه صاحب نظران بوده است.

معین با اشاره به اینکه در دوره معاصر و به ویژه پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، مباحث و موضوعات دینی، جان تازه‌‌ای پیدا کرده است، ادامه داد: در چند دهه‌ی اخیر، دانش فقه و تفسیر قرآن کریم جایگاه خاصّی را بیش از پیش به خود اختصاص داده است و در میان مفسّران معاصر که بعد از انقلاب اسلامی توانسته بود در جمهوری اسلامی ایران، نگاه‌های اندیشمندان و صاحب نظران را به خود معطوف دارد می‌توان به «مرحوم علامه سیّد محمد حسین طباطبایی(ره) » اشاره کرد.

وی با بیان اینکه دیدگاه‌های علامّه طباطبایی(ره) به عنوان یکی از اندیشمندان معاصر در عرصه‌های مختلف دانش‌های اسلامی، همواره مورد توجّه صاحبنظران و کانون‌های علمی بوده؛ که در این میان، آرای تفسیری و فلسفی او، نگاه دقیقتری را به خود معطوف داشته است، تصریح کرد: بررسی اصول و مبانی فقهی علامّه در تفسیر آیات الاحکام، بطور خاص نه تنها مورد استقبال و توجّه اندیشمندان معاصر شیعی قرار گرفته بلکه در آثار پژوهشی اهل سنّت نیز، جایگاه ویژه‌‌ای پیدا کرده است، لذا بایستی با دقّت بیشتری به آن پرداخته شود تا همانطور که مبانی گوناگون اندیشه‌‌ای ایشان از جمله اندیشه‌های فلسفی و کلامی همواره در بوته بررسی قرار گرفته، برای اولیّن بار «مبانی فقهی علامّه در تفسیر آیات فقهی» نیز مورد بررسی قرار گیرد.

طلبه سطح ۴ حوزه علمیه خراسان، ابراز کرد: گزارش بررسی دیدگاه‌ها و مبانی فقهی علامّه در المیزان و سایر نگاشته‌های ایشان نشان می‌دهد که حرکت علمی او در زمینه تفسیر آیات الاحکام، همواره براساس دیدگاه‌های مشهور امامیّه بوده و برداشت‌های او در نهایت، تفاوت چندانی با دیدگاه فقهی مشهور شیعه نداشته است.

بنابر گزارش روابط عمومی حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام جواد معین در پایان گفت: در این رساله، مهمترین مبانی علامّه طباطبایی در تفسیر آیات فقهی از جمله «حجیّت ظواهر کتاب، تشریعی بودن آیات قرآن، حجیّت سنّت، قواعد اصول فقه، قواعد ادب عربی، علوم قرآن (قرائت، اسباب نزول و نسخ)» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است تا ضمن نگاهی نو، برگی دیگر به پژوهش‌های پیرامون علامّه و المیزان افزوده شود.

گفتنی است، تدوینگر این رساله سطح ۴ از هدایت و راهنمایی حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی بیرجندی در مقام استاد راهنما و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعلی‌اصغر حسینی در مقام استاد مشاور، بهره برده است.