شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عضو هیئت علمی گروه حقوق خصوصی دانشگاه مفید، گفت: در فقه بر اساس مکتب اهل بیت(ع) دادرسی عادلانه بسیار دقیق و ظریفی وجود دارد که باید تنظیم شود و به عنوان منظومه‌ای در داخل و خارج کشور مورد استفاده قرار بگیرد.
به گزارش شبکه اجتهاد، محمدمهدی مقدادی در جلسه نقد و بررسی اندیشه‌های کیفری آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) از سلسه پیش نشست‌های همایش بزرگداشت این مرجع تقلید که در تالار گفتگو دانشگاه مفید برگزار شد، به موضوع آموزه‌های دادرسی عادلانه در کتاب فقه القضا آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) پرداخت و اظهار داشت: با توجه به بحث حقوق بشر و حجم زیاد پرونده‌ها، موضوع دادرسی عادلانه بسیار حائز اهمیت است.
او گفت: در فقه امامیه بر اساس مکتب اهل بیت(ع) دادرسی عادلانه بسیار دقیق و ظریف وجود دارد که باید مدون و تنظیم شود و به عنوان منظومه‌ای در داخل و خارج کشور مورد استفاده قرار بگیرد.
عضو هیئت علمی گروه حقوق خصوصی دانشگاه مفید افزود: یکی از اثرات ارزشمندی که می‌تواند ما را در دادرسی عادلانه کمک کند اثر فقه القضا آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) است که باید بیشتر به آن توجه شود.
او با اشاره به اینکه در کتاب فقه القضا نوآوری و ابتکارات خوبی دیده می‌شود، گفت: پرداختن به مسائل روز قضایی، قلم شیوا و استدلال‌های قوی از ویژگی‌های این اثر است که باید از عربی به فارسی ترجمه شود.
در فقه به دادرسی عادلانه عمیق و ظریف‌تر پرداخته شده است
مقدادی دادرسی عادلانه را دادرسی بدون تبعیض تعریف کرد و ابراز داشت: در فقه به دادرسی عادلانه عمیق و ظریف‌تر پرداخته شده است که باید منشوری ازآن ایجاد شود تا مورد استفاده قرار بگیرد.
عضو هیئت علمی گروه حقوق خصوصی دانشگاه مفید به برخی موارد این اثر اشاره کرد از جمله شرایط انتخاب قاضی و جذب نیروی انسانی در این دستگاه و علنی بودن مکان قضاوت که آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) روی این موضوع تأکید داشتند که مردم باید روند اجرای عدالت را ببیند و آن را حس کنند.
او با بیان اینکه در این اثر یه حضور جمعی از اهل علم که به کار قاضی نظارت دارند و مسائل فراموش شده را به او یاد آوری می‌کنند، گفت: باید در ساختار قضایی ما این موضوع گنجانده شود.
مقدادی بحث تساوی میان اصحاب دعوا را از دیگر موارد اشاره شده در کتاب فقه القضا آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) برشمرد و عنوان کرد: گرچه اجتهاد قاضی یکی از موارد استقلال اوست اما در مواقعی که مجتهد نیست مبنای اصلی برای قاضی عدالت است.
عضو هیئت علمی گروه حقوق خصوصی دانشگاه مفید نپرداختن قاضی به امور تجارت را مطرح کرد و گفت: منظور این مرجع شیعی درگیر شدن غالبی خرید و فروش است نه خرید مایحتاج زندگی، چرا که ممکن است قاضی در تجارت دچار فساد شده و یا نتواند آنگونه که باید به امر قضاوت بپردازد.
او تصریح کرد: یکی ازمواردی که می‌توان در دادرسی عادلانه به آن پرداخت، اخلاق قضایی است که در فقه و کتاب ما حجم انبوهی از آموزه‌ها در اخلاق قضایی وجود دارد و این در حالی است که غرب تازه به دنبال این موضوع رفته است.
آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) در «محاربه» و «ارتداد» نظر ویژه‌ای داشت
حجت‌الاسلام سیدحسین هاشمی نیز در این پیش نشست، اظهار داشت: آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) در دو موضوع خاص چون محاربه و ارتداد نظر خاص و ویژه‌ای داشتند.
او گفت: در خصوص محاربه که از همان ابتدا در حقوق ایران وجود داشته است بسیاری از فقهای شیعه جرم معاونت در محاربه را به اندازه مباشر ندانسته در حالی که اهل سنت نظرشان متفاوت است.
عضو هیات علمی گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه مفید افزود: در میان فقهای شیعه آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) نه تنها معاونت در محاربه بلکه معاونت در جرایم دیگر را با جرم مباشر یکسان می‌دانند.
او با بیان اینکه نظر این مرجع شیعه با توجه به تجربیات حکومتی که داشتند در میان جرایم سازمان یافته به عنوان ایده‌ای مدرن مطرح است، تصریح کرد: ایجاد نا امنی و وجود وحدت قصد، در معاون از جمله استدلال‌های ایشان بود.
هاشمی گفت: با توجه به ققه مدرن و به روز سانی آن باید افرادی با این تفکرات و حرف‌های تازه در حوزه پرورش یابند که متأسفانه در ایران این ظرفیت وجود ندارد و اسلامی که شهید مطهری و آیت‌الله موسوی اردبیلی(ره) دنبال آن بودند مغفول مانده است. شفقنا
