شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
کتاب‌های حاج آقا مصطفی منبع ارزشندی برای شناخت آرای امام در مباحث اصولی است. تعبیر من این است که نظریه خطابات قانونی امام شبیه نظریه حرکت جوهریه‌‌ای است که ملاصدرا بیان کرده است. حاج آقا مصطفی در تحریرات خود این نظریه را یک بارقه الهی می‌داند و آن را تکیمیل می‌کند. وی در تبیین مبانی اصولی امام(ره) حق بزرگی بر مبانی آن حضرت پیدا کرده است.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمد جواد فاضل لنکرانی، پیش از ظهر امروز در همایش بزرگداشت چهلمین سالگرد شهادت آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی، در سالن اجلاس سران، در تهران گفت: کتاب‌های حاج آقا مصطفی منبع ارزشمندی برای شناخت آرای امام(ره) در مباحث اصولی است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه ابعاد شخصیتی ایشان برای بسیاری از نخبگان، دانشگاهیان و حوزویان ما ناشناخته است، تاکید کرد: شناخت امام و اندیشه‌های ایشان امروزه هم برای حوزه‌های علمیه ما و هم برای تمام حوزه‌های علمیه شیعیان لازم و ضروری است.
وی با تشریح ویژگی‌های شاخص حاج آقا مصطفی گفت: اولین ویژگی حاج آقا مصطفی جامعیت ایشان است که خود همین امر بحث مفصل و پیامی برای حوزه‌ها دارد. شخصیتی که در کنار امام(ره) رشد کرد، باید در فقاهت، تفسیر و عرفان به مرتبه جامعیت برسد. این نکته‌ای است که حوزه‌های ما امروز دارند از آن فاصله می‌گیرند. امروزه لازم است که روحانیون و طلبه‌ها به سمت جامعیت پیش بروند.
عضو جامعه مدرسین حوزه در ادامه با تعریف جامعیت ادامه داد: اگر بخواهیم جامعیت را تعریف کنیم، در راس همه چیز می‌توانیم به فقاهت ایشان اشاره کنیم. فقاهت حاج آقا مصطفی در حد بسیار بالایی بوده است. زمانی که مرحوم والد ما در تبعید بودند، امام نیز در نجف حضور داشتند. شخصی به ایشان گفته بودند اگر برای امام حادثه‌‌ای رخ دهد، بعد از امام چه کنیم؟ ایشان گفته بودند حاج آقا مصطفی از هر جهت صلاحیت دارند. اگر کسی کتب فقهی این مرد بزرگ را ببیند، اشتراکات بسیار وسیعی بین او و امام(ره) وجود دارد.
اشتراکات فقهی امام و حاج آقا مصطفی
فاصل لنکرانی با بیان اشتراکات فقهی امام و حاج آقا مصطفی، افزود: به طور مثال امام دین را در امور فردی، شخصی و اخروی خلاصه نمی‌کردند؛ این نگاه در مرحوم حاج آقا مصطفی به همان جامعیعت وجود دارد. در همین رسالت ولایت فقیه ایشان خطاب به مسلمانان و بزرگان می‌گوید، دین را تنها در امور عبادی و اخروی معنا نکنید.
وی افزود: در چند سطر بعد ایشان می‌فرماید ممکن است فقیهی به همه علوم قرآن به حد توان آشنا باشد، اما حقیقت و روح اسلام را درک نکند. ایشان در همین جا ضرورت وجود حکومت اسلامی را به خوبی تبیین کرده است. حاج آقا مصطفی در این مبحث به بحث خاتمیت اشاره می‌کند و آن را معیار و مبنایی برای اثبات وجود حکومت در اسلام قرار می‌دهد. این نگاه بسیار با ارزشی است. ایشان اصلا می‌فرمایند، ولایت فقیه یک بحث نظری نیست که بخواهیم به سراغ دلالت در روایات برویم و بحث بسیار روشنی در فقه است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: یکی از امور بسیار تاسف بار، این است که به نظر می‌رسد مکتوبات مفقود ایشان از مکتوبات موجودش بیشتر بوده است، به همین جهت ما تنها به برخی آرای ایشان دسترسی داریم.
فاضل لنکرانی با تاکید بر اینکه در بحث اصولی بهترین جایگاه برای شناخت امام آرای حاج آقا مصطفی است، گفت: کتاب‌های حاج آقا مصطفی منبع ارزشندی برای شناخت آرای امام در مباحث اصولی است. تعبیر من این است که نظریه خطابات قانونی امام شبیه نظریه حرکت جوهریه‌‌ای است که ملاصدرا بیان کرده است.حاج آقا مصطفی در تحریرات خود این نظریه را یک بارقه الهی می‌داند و آن را تکیمیل می‌کند. وی در تبیین مبانی اصولی امام(ره) حق بزرگی بر مبانی آن حضرت پیدا کرده است. انتظار ایشان در مباحث فقهی تا حد زیادی پخته و عمیق است.
حاج آقا مصطفی ۱۶ علم لازم برای تفسیر را به میدان آورد
وی با تشریح مقام والای فرزند امام در تفسیر گفت: حاج آقا مصطفی ۱۶ علم لازم برای تفسیر را به میدان آورده است. علومی از قبیل لغت، بیان، فقه، علم حروف، اخلاق، قواعد فقه و… که کمتر کسی به همه آن تسلط دارد. زمانی والد ما می‌گفت تفسیر از عهده یک نفر خارج است، باید چندین نفر بنشینند و معانی آیات را به تمسک به علوم مختلف استخراج کنند، اما این مرد تا چه اندازه توان داشته است که توانسته است به تنهایی تفسیر را انجام دهد. نگوییم کم نظیر، این چنین تفسیری بی نظیر است.
عضو جامعه مدرسین حوزه همچنین گفت: اگر بگوییم بعد از المیزان، تفسیر ایشان را باید مورد وثوق قرار داد، حرف درستی است، اما متاسفانه تفسیر ایشان ناقص مانده است. حاج آقا مصطفی در تفسیر تنها به نقل اکتفا نمیکند. تعبیری به کار می‌برند که می‌فرماید تفسیر نیاز به یک قوه قدسیه دارد.
فاضل لنکرانی با اشاره به تفسیری از حاج آقا مصطفی، گفت: در ذیل “الرحمن الرحیم” ایشان تعبیر خوبی به کار می‌برند و به روایاتی که در اخلاق وجود دارد اشاره می‌کند و بعد می‌فرماید رحمت یکی از جلوه‌های خداست، رافت نیز دیگر جلوه خداست. بعد ادامه می‌دهد خداوند گوشه‌‌ای از رحمت را به حیوان داده است که در ذات خود فرزندان خود را از مشکلات و موانع دور می‌کند و بعد به بشر اشاره می‌کند و خطاب به همگان می‌گوید آیا جایز است که تو نسبت به خلق رافت نداشته باشی؟ در این جا می‌گوید همانطور که پیامبر رحمت للعالمین بود، انسان نیز باید رحمت باشد.
باید به فقه امام توجه جدیدی داشته باشیم
بنابر گزارش حوزه، رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) همچنین گفت: انسان باید همین بحث رحمت را به عنوان اصولی ترین مبانی جامعه پیاده کند تا در وادی غضب و شیطنت نیافتد.
وی در پایان با اشاره به حق امام در حوزه‌ها گفت: ما باید فقه امام را به صورت مجموعه عرفانی، فلسفی ببینیم. حق فراموش شده امام(ره) در حوزه‌ها که سرمایه‌‌ای برای همه است، اما در زمان ما حقش ادا نشده است. ما باید به فقه امام توجه جدیدی داشته باشیم. امید داریم، فرزندان و نوادگان امام و به ویژه آیت‌الله سید حسن خمینی افکار امام را احیا کنند.
