شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مدرس سواد رسانه‌ای با تاکید بر اینکه سواد رسانه درک متکی بر مهارت از فضای رسانه و فضای مجازی است، افزود: ارتقای سواد رسانه‌ای هماهنگ با فقه این فضا نیست و اگر متناسب با یکدیگر رشد پیدا نکنند دچار انحطاط و انحرافات در فضای حقیقی و مجازی می‌شویم.
به گزارش شبکه اجتهاد، سید علیرضا آل داود پژوهشگر و مدرس سواد رسانه‌ای با بیان اینکه متاسفانه هنوز رساله فقه فضای مجازی نداریم، اظهار کرد: با وجود اینکه سال‌های متمادی از ورود اینترنت به کشور گذشته بحث بسیار مهم فقه فضای مجازی در کشور بسیار مغفول مانده در حالی که آموختن احکام شرعی فقه فضای مجازی واجب و ضروری است.
مدرس سواد رسانه‌ای ادامه داد: یکی از مشکلات جدی امروز فضای مجازی که بی اخلاقی و انواع منکرات در آن به وفور دیده می‌شود، عدم رعایت احکام فقهی واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح است در حالی که اگر این احکام رعایت شود به ارتقای اخلاق و نائل شدن به جامعه مدنی و تمدن اسلامی در این فضا منجر می‌شود.
وی تصریح کرد: به عنوان مثال اگر به کسی یا افرادی در فضای مجازی تهمت زده شود، یا در این فضا پشت سر کسی غیبت شود و یا افراد مرتکب انجام سایر گناهان کبیره شوند وظیفه سایر مخاطبان در این فضا است که نهی از منکر کرده و واجب است در چنین شرایطی از فردی که حقش تضییع شده دفاع نمایند و آبرویش را حفظ کنند.
آل داود اضافه کرد: مطابق با احادیث معتبر و مسائل مطرح شده در فقه اسلامی، حفظ عِرض مومن از حرمت کعبه بالاتر است و هتاکی نسبت به مومن باعث عدم استجابت دعا و حدود شرعی می‌شود
عدم وجود فقه فضای مجازی و کمکاری نهادهای متولی
پژوهشگر رسانه با بیان اینکه متاسفانه به دلیل عدم وجود فقه فضای مجازی و کمکاری نهادهای متولی در این زمینه ما با مشکلات بسیاری روبرو شده ایم، ابراز کرد: استفاده صحیح از فضای مجازی مشروط به دو قید سالم بودن و استفاده به میزان مورد نیاز است اما در فضای امروزی کشور به دلیل فقر سواد رسانه‌ای، مسئولان و مردم به این دو اصل طلائی توجه ویژه نمی‌کنند.
وی تاکید کرد: موضوع بسیار مهم حفظ حریم خصوصی از مهمترین موضوعات حقوق افراد در هر نظام حقوقی است و اگر در موضوع فقه فضای مجازی بخواهیم مثالی برای آن بیاوریم، می‌توانیم به فتوای رهبر حکیم انقلاب اسلامی اشاره کنیم که ایشان می‌فرمایند: «تعرض به امنیت و حریم داخلی مردم «حرام شرعی» است و نباید انجام شود» و مطابق با مسائل فقهی فضای مجازی این فتوا لازم الاجرا است.
آل داود با تاکید بر اینکه در جهان امروز ما با مباحث مهم جمع آوری بیگ دیتا(داده‌های انبوه) و دیتا ماینینگ(داده کاوی و پردازش اطلاعات) روبرو هستیم، ابراز کرد: طبق آیات قرآن و مباحث فقهی، باز کردن راه هر نوع تسلط کفار بر مسلمین حرام شمرده شده است و متاسفانه امروز با سرقت اطلاعات از مردم مسلمان ما توسط پیام رسان‌ها نظیر تلگرام با فیلترشکن‌هایش و منصوبینش و شبکه‌های اجتماعی نظیر اینستاگرام و دیگر سرویس‌های مرتبط با فضای مجازی شاهد این هستیم که قائده نفی سبیل به طور واضح و آشکار نقض شده است و کفار با تحلیل اطلاعات جمع آوری شده انواع ضربه‌ها مانند ضربه‌های امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به ما وارد می‌کنند.
این پژوهشگر فضای مجازی با تاکید بر اینکه عدم تبیین احکام در حوزه منکرات یکی از دلایل فراگیر شدن آن در جامعه است، اظهار کرد: این تبیین باید با تبلیغ و روش‌های نوین اقناعی انجام شده و باید مردم را با زبان روز با این احکام آشنا کنیم که این امر بر عهده نهادهای نظارتی و حکومتی و آموزشی است.
ما در بحث فقه فضای مجازی با دو فقه کلان و خرد روبرو هستیم
آل داود با بیان اینکه ما در بحث فقه فضای مجازی با دو فقه کلان و خرد روبرو هستیم، تصریح کرد: در مباحث کلان فقه ما منظور اصلی ایفای وظیفه توسط حکومت اسلامی در وضع قوانین فقهی مترتب بر فضای مجازی است و در فقه خرد تبلیغ این قوانین و احکام توسط کاربران است.
این مدرس سواد رسانه‌ای با تاکید بر اینکه سواد رسانه درک متکی بر مهارت از فضای رسانه و فضای مجازی است، افزود: ارتقای سواد رسانه‌ای هماهنگ با فقه این فضا نیست و اگر متناسب با یکدیگر رشد پیدا نکنند دچار انحطاط و انحرافات در فضای حقیقی و مجازی می‌شویم.
آل داود با اشاره به اینکه ما در فضای مجازی با مباحث فقهی جدید مانند لایک حرام(پسندیدن حرام) روبرو هستیم، گفت: طبیعتا کسی در فضای حقیقی به یک نامحرم که می‌رسد به وی نمی‌گوید پسندیدمت، اما در فضای مجازی به خاطر شکسته شدن فضای تعامل اجتماعی این عمل حرام براحتی انجام می‌شود.
این مدرس سواد رسانه‌ای، فضای مجازی را مهمترین فضا برای اطلاع رسانی، ارتقای بینش و بصیرت مردم و کسب و کارهای نو دانست و تصریح کرد: اگر به الزامات این فضا برای بومی شدن مانند ایجاد شبکه ملی اطلاعات، سرویس‌ها و خدمات بومی مانند پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بومی بها داده شود، خواهیم دید چه میزان آسیب‌ها و تهدیدات این فضا کمتر می‌شود و مردم از بودن در این فضا علاوه بر کسب روزی حلال لذت می‌برند.
وی ادامه داد: کشور‌هایی نظیر کره جنوبی، آمریکا، برخی کشور‌های اتحادیه اروپا، استرالیا، چین از این مدل‌های بومی و مزایای آن بهره می‌برند.
آل داود در پایان خاطرنشان کرد: بروز رسانی قوانین مرتبط با فضای مجازی که در آن فناوری بلاک چین، اینترنت اشیاء، اینترنت سیستم‌ها و انسان و مسائل کلان مرتبط با سیستم‌های فیزیک سایبر وجود دارد الزامی است و با قوانین قدیمی نمی‌شود این فضا را مدیریت کرد. تقریب
