شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
استفتائات جدید مطابق با فتوای رهبر معظم انقلاب از جمله «مطالبۀ قیمت روز بهای معامله» تا «خمس سرمایه و ابزار کار» و «استفاده از اموال پیدا شده» منتشر شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، جدیدترین استفتائات (فروردین ۱۴۰۳) مطابق با فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای منتشر شد. متن ذیل، ۱۱ سؤال و جواب در موضوع عبادات و معاملات است که توسط بخش استفتائات دفتر مقام معظم رهبری پاسخ داده شده و به صورت ماهانه به‌روز رسانی می‌شود.
خمس سرمایه و ابزار کار
سؤال ۱: مقداری پول برای خرید ابزار کار پس انداز کرده ام اما اگر خمس آن را بپردازم، توانایی خرید را از دست خواهم داد؛ تکلیف چیست؟
جواب: اگر پول پس انداز شده از درآمد کسب باشد در فرض سوال مشمول خمس است اما اگر قبل از سررسید سال خمسی، ابزار کار را خریداری کنید و مجموع سرمایۀ شما به اندازه ای باشد که اگر خمس آن را بپردازید، درآمد حاصل از باقی مانده سرمایه، برای مخارج زندگی کافی نباشد، سرمایۀ شما خمس ندارد.
قرائت نماز معذور
سؤال ۲: مادر پیرم، سواد ندارد و به زبان محلی صحبت می کند و نمی تواند قرائت و اذکار نماز را به طور صحیح تلفظ کند؛ تکلیف ایشان برای خواندن نماز چیست؟
جواب: اگر با آموزش و تمرین نیز نمی‌تواند صحیح تلفظ کند، باید نماز را به هر صورت که می‌تواند بخواند و احتیاط مستحب آن است که نماز را به جماعت بخواند.
کفایت نماز جمعه از نماز ظهر
سؤال ۳: فردی که به خطبه های نماز جمعه نرسیده اما نماز جمعه را خوانده است؛ آیا باید نماز ظهر را نیز بخواند؟
جواب: در این صورت نیز نماز جمعه از نماز ظهر کفایت می کند؛ هر چند احتیاط مستحب است که نماز ظهر را پس از نماز جمعه بخواند.
غسل با بدن نجس
سؤال ۴: اگر انسان، عضوی از بدن را هم با نیتِ طهارت و هم با نیتِ غسل بشوید، آیا غسل او صحیح است؟
جواب: اگر عضو، نجس باشد باید پیش از غسل، آن را تطهیر کند سپس به نیتِ غسل بشوید.
مطالبۀ قیمت روز بهای معامله
سؤال ۵: جنسی که به قیمت معین و نقدی فروخته شده و تحویل مشتری شده است، اگر خریدار بدون توافق قبلی، قیمت جنس را دو ماه بعد پرداخت کند، آیا می توان قیمت فعلی را مطالبه کرد؟
جواب: فروشنده نمی تواند قیمت روز جنس را مطالبه کند بلکه می تواند علاوه بر قیمت تعیین شده، تنها مقدار کاهش ارزش (تورم) آن را از مشتری مطالبه کند.
سن بلوغ دختران
سؤال ۶: کسی طبق فتوای مجتهدی عمل نموده که سن بلوغ دختر را سیزده سال می دانسته و اکنون از مجتهدی تقلید می کند که سن تکلیف دختر را نُه سال قائل است؛ حکم نماز و روزه های قبلی که با استناد به فتوای مجتهد سابق نخوانده چیست؟
جواب: باید آنها را قضا کند.
شک پس از غسل
سؤال ۷: اگر شخصی پس از غسل، شک کند که آیا سمت چپ بدن را شسته است یا خیر، آیا غسل او صحیح است؟
جواب: اگر پس از چند روز شک کند، به شک خود اعتنا نکند ولی اگر در مدت کمی پس از غسل که مثلا هنوز بدن و مو مرطوب است، شک کند، باید محل شسته شود. البته شخصی که در این باره زیاد شک می کند، به شک خود اعتنا نکند و بنا را بر شستن بگذارد.
روش سجده در نماز نشسته
سؤال ۸: شخصی که وظیفه اش خواندن نماز در حالت نشسته است و می‌تواند سجده معمولی انجام دهد، آیا میان نشستن روی صندلی و زمین، مخیر است؟ یا اینکه تا زمانی که می‌تواند روی زمین بنشیند نباید روی صندلی بنشیند؟
جواب: در انتخاب نوع نشستن، اختیار با اوست ولی سجده را باید روی زمین انجام دهد.
خمس کاشته‌های زراعی و خانۀ نیمه کاره
سؤال ۹: آیا مالک محصولات زراعی به عمل نیامده و یا مالک ساختمانِ نیمه کاره در سر سال خمسی، وظیفه ای برای پرداخت خمس آن دارند؟
جواب: محصولات کشاورزی قبل از رسیدن به مرحله‌ای که مقصود کشاورز است (مانند اینکه هدف کشاورز از کاشت درخت انگور، برداشت انگور باشد نه غوره)، اگر به نحوی باشد که بر آن، صدقِ ربح کند (یعنی ارزش مالی داشته باشد) در پایان سال خمسی، متعلق خمس است و همینطور است نظایر آن از قبیل ساختمان نیمه کاره‌ای که به قصد تکمیل و فروش در حال ساخت است.
استفاده از اموال پیدا شده
سؤال ۱۰: اگر در صندوق مغازه یا در حساب بانکی خود مبلغی ببینیم که ندانیم مال خودمان است یا دیگران، چه وظیفه ای داریم؟ در صورتی که با تحقیق و بررسی مالک آن معلوم نشود آیا می توانیم از آن مبلغ استفاده کنیم؟
جواب: باید تحقیق کنید و در صورتی که مالک آن معلوم نشد، اگر صندوق یا حسابی که مبلغ در آن است، مخصوص شما است و به طور معمول دیگران در آن پول خودشان را نمی گذارند، آن مبلغ مال شما محسوب می شود و می توانید از آن استفاده کنید.
محدودۀ تردد در محل اقامت ده روز
سؤال ۱۱: بعد از تمام شدن اقامت ده روز در یک محل، آیا می توان به مقدار کمتر از مسافت شرعی به اطراف آنجا بدون محدودیت رفت و آمد کنیم و همچنان نماز، کامل بوده و روزه، صحیح باشد، (مثل اینکه چند روز کامل به یکی از روستاها برویم و دوباره به محل اقامت برگردیم و همین طور ادامه یابد تا زمانی که در آن محل اقامت داریم)؟
جواب: اشکال ندارد و تا زمانی که کمتر از مسافت شرعی بروید، نماز، کامل بوده و روزه، صحیح است.
