استاد مدرسی ‌یزدی عنوان کرد:
اگر روایات امام عسکری (ع) نبود، فقه نقصان بزرگی داشت

عضو فقهای شورای نگهبان گفت: مسائل مهمی از معارف و احکام از امام عسکری (ع) به ما رسیده است که شاید اگر به ما نرسیده بود، فقه نقصان بزرگی داشت.

به گزارش شبکه اجتهاد، هم‌زمان با سالروز ولادت باسعادت امام حسن عسکری (ع)، استاد سید محمدرضا مدرسی‌یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان، ظهر امروز در جمع کارکنان این شورا سخنرانی کرد. ایشان در این نشست، با تبریک این مناسبت خجسته، به تبیین جایگاه والای امام عسکری (ع) و نقش ایشان در تاریخ امامت و هدایت امت اسلامی پرداخت که در ادامه تقدیم می‌شود:

امام عسکری (ع) با اینکه عمر کوتاهی داشتند (برخی ۲۹ سال و برخی ۲۸ سال نوشتند) رهبری شیعیان را بعد از شهادت پدر بزرگوارشان برعهده داشتند.

به ایشان عسکری می‌گویند چراکه تحت مراقبت لشکر خلفای عباسی بودند. شرایطی برای ایشان فراهم کرده بودند و باید در جای خاصی زندگی می‌کردند، در حالی که ائمه معصومین (ع) کار، زندگی و زادگاه‌شان به طور طبیعی مدینه بود، به اجبار یا شبه اجبار آنها را گاهی در مکان‌های دیگر نگه می‌داشتند.

در آن شرایطی که امام عسکری (ع) تحت نظر نیرو‌های حکومت غاصب بودند و فشار حکومتی زیاد بود، مسائل مهمی از معارف و احکام از این امام به ما رسیده است که شاید اگر به ما نرسیده بود، فقه نقصان بزرگی داشت.

در بعضی از ابواب مختلف فقه، روایاتی که از امام عسکری (ع) می‌باشد، راه‌گشاست و قاعده‌های کلی است که فقها طبق آن فتوا می‌دهند. از جمله روایت معروفی که خیلی مسائل را می‌شود از آن استفاده کرد قاعده «الوقوف علی حسب ما یوقف‌ها اهلها» است. در خصوص وقف از حضرت پرسیده می‌شود که چه کار‌هایی می‌توانیم انجام بدهیم و چه کار‌هایی نمی‌توانیم انجام بدهیم. در یک قاعده به صورت جامع و رسا گفته شده است که وقف به حسب آن چیزی است که واقف آن را وقف کرده است. در مورد معاملات نیز امام عسکری (ع) روایات معروفی دارند. از جمله فَوَقَّعَ ع لَا یَجُوزُ بَیْعُ مَا لَیْسَ یَمْلِکُ وَ قَدْ وَجَبَ‏ الشِّرَاءُ عَلَى الْبَائِعِ عَلَى مَا یَمْلِک‏.

خیلی از روایات از حضرت به صورت مکاتبه و توقیع است؛ یعنی شیعیانی مانند محمد بن الحسن الصفار خدمت حضرت نامه می‌نوشتند و حضرت خودشان استفتائات و سوالات شیعیان را پاسخ می‌دادند به نحوی که روایت بعد از صادر شدن، منبع فقهی می‌شد.

همچنین در مورد معارف، سخنان پر ارزشی از امام عسکری (ع) نقل شده است از جمله اینکه همانطور در اواخر مفاتیح الجنان آمده است، فردی خدمت امام عسکری (ع) می‌رسد و حضرت به او تعلیم می‌دهند که چگونه بر پیامبر (ص)، امیرالمومنین (ع)، حضرت زهرا (س)، امام حسن (ع) و امام حسین (ع) و… صلوات بفرستند. به خود حضرت که می‌رسند، ایشان سکوت می‌کنند. راوی می‌گوید که آقا درباره خودتان هم بفرمایید. حضرت می‌فرماید: اگر امر دین نبود و من نباید از جانب دین حرف می‌زدم، نمی‌گفتم. سپس صلواتی را که مربوط به خودشان است را ذکر فرمودند و بعد صلواتی که مربوط به امام زمان (عج) است را هم بیان کردند؛ این در حالی است که امام زمان (عج) به حسب ظاهر هنوز نبودند.

پیشنهاد می‌دهم این صلوات را که کوتاه هم است، به مناسبت‌های اعیاد و وفات‌های هرکدام از ائمه خوانده شود. برخی از علما این صلوات ۱۴‌گانه (به عبارتی دیگر ۱۳‌گانه) را صبح هر روز می‌خواندند و جزو زیارات و دعاهای‌شان بود.

در مسائل اخلاقی هم سخنان نابی از امام عسکری (ع) نقل شده است که جنبه کلامی نیز دارد. یکی از روایات که در کتاب «تحف العقول» آمده این است که «مِنَ الذّنوبِ الّتی لا تُغْفَرُ، لَیْتَنی لا اُؤاخذُ إلا بِهذا؛ از گناهانی که بخشوده نمی‌شود این است که کسی بگوید: کاش به گناهی جز این بازخواست نشوم!» دلیل آن این است که انسان مغرور شده و گناه را کوچک شمرده است.

مضمون فوق در روایات دیگری نیز هست، از جمله اینکه «أَشَدُّ الذُّنُوبِ، مَا اسْتَهَانَ بِهِ صَاحِبُه؛ سخت‌ترین گناهان آن است که آن کسی که گناه انجام داده می‌گوید این گناه چیزی نیست.» حقیر شمردن گناه موجب می‌شود تا گناه شدت پیدا کند و طبق روایتی که نقل شد، آمرزیده نشود.

امام عسکری (ع) سپس به روایت خود اضافه فرمودند که «الاشراک فی الناس اخفی من دبیب النمل علی المسح الاسود فی اللیله المظلمه؛ شرک (منظور شرک خفی است) در میان مردم پنهان‌تر است از راه رفتن مورچه بر زیلوی سیاهی در شب تاریک و ظلمانی.»

گاهی اوقات انسان خودش را هم فریب می‌دهد. در روایات آمده است که فرشتگان آسمان، اعمال صالح افراد را به آسمان‌ها می‌برند و خوشحال هستند که بندهِ خدا کار خوبی انجام داده است. آن اعمال وقتی از همه پرده‌ها و دروازه‌ها عبور می‌کند و خدمت ذات اقدس حضرت حق ارائه می‌شود، خطاب می‌آید که اجعلو‌ها فی سجین؛ یعنی این را در نامه تبهکاران و گناهکاران بگذارید! چون لیس ایای اراد بها؛ یعنی این کار را برای خدا انجام نداده بود.

در یک روایت اخلاقی از امام عسکری (ع) آمده است: «مِن التَّواضُعِ السَّلامُ على کُلِّ مَن تَمُرُّ بهِ، و الجُلوسُ دُونَ شَرَفِ المَجلِسِ؛ از فروتنى است که بر هر کس بگذرى، بر او سلام کنى و در پایین مجلس بنشینى.» البته وقتی تعارف می‌کنند، بحث رد احسان مطرح است و موضوع دیگری می‌باشد.