شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
رئیس مؤسسه کتابشناسی شیعه با بیان اینکه همه اعم از بزرگان و نسل جدید حوزه خواهان تحول هستند، گرچه در روش تحقق آن اختلاف است، تصریح کرد: عدول از سنن حوزوی و فقه جواهری در بحث تحول در حوزه و دروس و علوم و در رأس آن فقه نمی‌تواند دردی از ما دوا کند.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌‌الاسلام والمسلمین رضا مختاری، رئیس مؤسسه کتابشناسی شیعه، در گفت‌وگو با ایکنا؛ در مورد چالش میان فقه سنتی و فقه مدرن که فقهای یک نسل قبل و مجتهدان نسل جدید حوزه نماد اصلی آن هستند، گفت: راه مواجهه درست با این چالش، همان فرمایش امام(ره) است که برای حل مسائل روز می‌توانیم براساس فقه جواهری، گره‌گشایی داشته باشیم.
وی افزود: عدول از سنن حوزوی و فقه جواهری در بحث تحول در حوزه و دروس و علوم و در رأس آن فقه نمی‌تواند دردی از ما دوا کند، بلکه اگر قرار است راهی برای رفع مشکلات امروز بیابیم تنها در همین چارچوب است و نه در دایره سرپیچی از فقه سنتی و جواهری.
تحول در بستر فقه سنتی
رئیس مؤسسه کتابشناسی شیعه در پاسخ به اینکه در حوزه عده‌ای طرفدار فقه سنتی هستند بدون آنکه بخواهند عدولی داشته باشند و از طرف دیگر نسل جدید در مواجهه با مسائل مستحدث، فقه کنونی را پاسخگو نمی‌دانند، لذا گاهی شاهد تعارضاتی میان این دو تفکر و حتی مقاومت در بخش سنتی حوزه هستیم چقدر با این موضوع و مسئله تحول موافق هستید؟ تصریح کرد: تعبیر تعارض شاید تعبیر درستی نباشد ولی تحول تدریجی است و در حال رخ دادن هم هست، البته در بستر همان سنن حوزوی و فقه جواهری.
مختاری ابراز کرد: معتقدم در همان فضا و بستر فقه سنتی، امکان تحول وجود دارد و این کار، لزوماً به معنای کنار گذاشتن آن روش و منهج و ایجاد منهج جدید نیست و در همان فضا می‌توانیم تحول ایجاد کنیم؛ زیرا مسائل جدید شده‌اند، ولی مقومات و مقدمات رسیدن به حکم برای این مسائل در همان فقه سنتی وجود دارد، گرچه مواجهه روشی جدیدی از یکسو و تحلیل و تبیین درست مسائل غیرقابل تردید است.
اصلاح کتب درسی؛ اولین قدم
وی در پاسخ به اینکه ایجاد این تحول و سرعت بخشیدن به آن چه لوازمی نیاز دارد و حوزه متناسب با این نیازها در حال حرکت است؟ اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین لوازم تحول، اصلاح کتب درسی است که در سال‌های اخیر شاهد تحولات خوبی در این بخش هستیم که ادامه هم دارد.
رئیس مؤسسه کتابشناسی شیعه افزود: برخی جایگزینی‌ها با عنوان بدیل اختیاری، تحریر و تلخیص برخی کتب قبلی و عرضه کتب درسی جدید همه در راستای همین تحول در آموزش در حوزه علمیه است و کارهای خوبی صورت گرفته است، گرچه فرایند تحول، اصولاً تدریجی است و عجله بیش از حد در فرهنگسازی و آموزش می‌تواند آسیب‌هایی ایجاد کند.
مختاری درباره اینکه نسل جدید تحول‌خواه در حوزه چقدر خواهان تحول بر مبنای فقه سنتی است، گفت: معتقدم نه تنها نسل جدید حوزه بلکه بزرگان حوزه هم خواهان تحول در حوزه هستند؛ درست نیست که بگوییم نسل جدید هدفش از تحول زیر سؤال بردن فقه سنتی و سنت فقهی است؛ همه خواهان تحول هستند، گرچه ممکن است در روش رسیدن به آن اختلافاتی داشته باشند که در مسائل علمی کاملاً طبیعی است.
گفتمان‌سازی؛ پیش‌نیاز تحول
رئیس مؤسسه کتابشناسی شیعه در مورد موانع سرعت بخشی به تحول در حوزه تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین موانع این است که ادبیات لازم و گفتمان‌سازی آن در حوزه صورت نگرفته است؛ تولید ادبیات و غنی‌سازی و گفتمان‌سازی در یک عرصه علمی کار دشواری است و برای رسیدن به آن هم زمان لازم است و هم عزم و تلاش جمعی.
این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه ابراز کرد: بخواهیم یا نخواهیم تحول در همه عرصه‌ها به مرور زمان رخ می‌دهد، بنابراین باید تحول مدیریت شده را داشته باشیم و لازمه فقه پویا هم همین مسئله است که به خوبی مورد توجه بزرگان حوزه است.
