شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: «حاج آقا موسی!» این نام شخصیتی مشهور در میان حوزویان و به غایت محبوب در میان طلاب علوم دینی و البته کمتر شناخته شده در میان عموم مردم است.
آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی، متولد ۱۰ اسفند ۱۳۰۶ در قم، فرزند آیت‌الله سید احمد زنجانی است. پدر سید موسی عالمی در اوج تقوا بود که سال‌ها در مدرسه فیضیه قم بسیاری از عالمان دین از جمله روح الله الموسوی الخمینی در نمازش شرکت می‌کردند. اکنون سال‌های سال است که سید موسی به جای پدرش در جوار بارگاه حضرت فاطمه معصومه(س) امام جماعت است.
سید موسی از بزرگان کم نظیری چون پدر بزرگوارش سید احمد، سید حسین طباطبایی بروجردی، محقق داماد، سید محسن حکیم، ابوالقاسم خویی و فقه و اصول را فرا گرفت. سید موسی صدر و سید محمدحسین بهشتی از نزدیک‌ترین هم مباحثان و همدرسان سال‌های متمادی تحصیل او بودند. همدرسان و همراهانی که هنوز که هنوز است پس از سال‌های سال، مصداق و معیار اسلام رحمانی و عقلانی و نشان اعتدال و میانه روی در دینداری هستند. سید عزالدین حسینی زنجانی، سید مهدی روحانی، سید عبدالرحیم هاشمی‌نسب، میرزاعلی احمدی میانجی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سید ابوالفضل میرمحمدی، سید اسماعیل موسوی زنجانی، و محقق طباطبایی، عبدالکریم خوئینی زنجانی فهرستی از همراهان و دوستان سید موسی هستند که جملگی از مفاخر و مشاهیر شناخته شده حوزه‌های علمیه جهان تشیع به شمار می‌آیند.
سید موسی شبیری در سال ۱۳۷۳ یکی از هفت مرجعی بود که پس از درگذشت آیت‌الله العظمی محمدعلی اراکی از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه معرفی شد، اما مدت زیادی از تن دادن به مرجعیت خودداری کرد. وی همچنان هیچ پرداخت شهریه‌ای برای طلبه‌ها در قم ندارد. همچنان که زندگینامه خود را انتشار نداد و تا سال ۱۳۷۷ رساله توضیح المسائل منتشر نکرد و همین عوامل باعث شده است که در ظاهر شهرت چندانی در میان عموم مردم نداشته باشد. در حالی که نزدیکان وی از اولین پیش‌گامان گسترش فن‌آوری‌های نوین دیجیتال و انفورماتیک در حوزه علیمه قم هستند، اما تا نیمه سال ۱۳۹۲ اقدام به تأسیس سایت برای دفتر خود نکرد. با این که نام سید موسی شبیری در پیش از انقلاب اسلامی در چند اعلامیه و نامه سرگشاده مشهور علیه مقامات وقت رژیم پهلوی دیده شده و شخصیتی مطلع و آگاه از دنیای سیاست است، اما هیچ‌گاه در حوادث حزبی و انتخاباتی مرجعیت و شانیت حوزه‌های شیعی را خرج نکرد. او اکنون از معمرین سادات مراجع ایرانی به شمار می‌رود.
همچنین او بر پیکر عالمانی همچون آیات و حجج اسلام سید عزالدین حسینی زنجانی ، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، سیدصادق فقیه سبزواری، محی‌الدین حائری شیرازی، سید مجتبی موسوی لاری، حسینعلی منتظری و سیدجلال الدین طاهری اصفهانی و… نماز میت اقامه کرده است.
اکنون سید موسی شبیری زنجانی با بیش از ۱۴ اثر فقهی ارزشمند و ۶ تحقیق کم نظیر در حدیث و رجال و درایه و کارنامه درخشان قریب ۷۰ سال کرسی تدریس علوم دینی از نوادر کم نظیر در حوزه‌های علمیه است. صاحب کرسی استادی و تدریسی که در نهایت فراست و نکته سنجی و هوش و دقت بالا و در عین حال زیست پاک و گمنام و در اوج تقواست. شاید کمتر کسی از مفاخر حوزه وجود داشته باشد که از کرسی تدریس وی بهره نبرده و یا زانوی تلمذ در محضرش ننهاده باشد. مفاخری تربیت شده در محضر او که فقط ذکر نام آنان، فهرستی بس بزرگ و طولانی است. مطالعات رجالی او همچنان زبانزد دانشمندان شیعه و اسلام شناسان فعلی مراکز علمی ست. شیوه درس خارج فقه او نیز با تکیه بر مباحث رجالی، علاوه بر دقت در متن، مبتنی بر دلالت روایات است. تبحر او در علم درایه و جال و اعتقاد به عدم حجیت خبر واحد، از ویژگی‌های شاخص اوست.
سید موسی شبیری زنجانی، عالمی روشنفکر و آزاد اندیش است که در ارایه نظریات علمی، عمیقا از افراط و تفریط و نگاه یکسویه به دور است. او سال‌هاست که نسبت به رفتارهای سلیقه‌ای و خودساخته محافل مذهبی هشدار داده و رعایت خط اعتدال در دین داری و دوری و پرهیز از چله و دهه سازی‌های آیینی را بارها و بارها فریاد کرده است. معضلات و بیماری‌هایی که همواره در تکثیر خط جهالت و خشونت و افراط، نقشی اساسی داشته و دارد.
با این اوصاف کم نظیر آیا تعیین تکلیف و نشان دادن راه از بیراه، برای چنین عالم محبوب و شخصیت ارزشمندی، توجیهی دارد؟ این روزها نخستین پرسش ذهن‌های روشن و انسان‌های دارای انصاف و جدا نشده از مسیر حقیقت و بیرون نشده از مدار حق این است:« هدف از تعیین تکلیف برای سیدالمراجع قم و ایران چیست؟!»
