شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت: بخاطر توصیه حجاب، آشوبی بر پا نمی‌شود بلکه زمانی مردم دست به آشوب می‌زنند که رانت خواری مشاهده شود درحالیکه برخورد قوی با رانت خواران مشاهده نمی‌شود. باید اقتصاد و فرهنگ مردم را درست کرد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجاب و عفاف از واژه‌های بسیار مهم در فرهنگ دینی و ملی ما است. بدون شک وجوب حجاب از احکام شناخته شده شرعی و عفاف از پسندیده ترین سجایای اخلاقی است. برای شناخت بهتر این واجب شرعی مفتاح با حجت‌الاسلام احمدعلی قانع، عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) گفت وگویی داشته است که تقدیم حضور علاقه مندان می‌شود؛
نظر جنابعالی در خصوص حجاب اجباری یا اختیاری چیست؟
قانع: مساله حجاب و رعایت حدود شرعی بین زن و مرد یک مساله الهی و شرعی است با این توضیح که خداوند متعال خالق این دو جنس است و میان این دو جنس تکویناً تفاوت‌هایی قائل شد. در شرع هم دستور داد این حدود باید رعایت شود و در آیات متعددی از قرآن کریم امر به ستر، پوشش و کنترل نگاه کرد. همچنین مساله را خداوند متعال گفته باشد دیگر بحثی باقی نمی‌ماند.
قرآن کریم می‌فرماید «وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَهٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَهُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِینًا» وقتی خداوند چیزی را بیان فرموده و رسول اکرم(ص) تبیین فرموده اند انسان در آن زمینه اختیاری از خود ندارد. مثل این که بخواهیم برای خواندن یا نخواندن نماز صبح رأی گیری کنیم.
حتی نماز صبح یک امر فردی است اما حجاب یک بحث اجتماعی است که نمی‌توان اجتماع را نادیده گرفت و حجاب را اختیاری کرد زیرا لطمه‌های متعددی به افرادی که در آن جامعه زندگی می‌کنند، می‌زند.
رابطه غیرت مردان با عفت زنان چیست و چه تأثیری می‌تواند داشته باشد؟
قانع: مردان که گفته می‌شود هم محارم مانند پدر، شوهر، برادر و هم سایر مردان جامعه را شامل می‌شود. مردان جامعه از حیث لزوم امر به معروف و نهی از منکر نباید نسبت به این امر بی تفاوت باشند. مردانِ محرم نیز از حیث غیرت و همچنین امر به معروف و نهی از منکر مسئول هستند.
در برخی روایات تعبیر دیاثت برای مردانی که نسبت به محارمشان بی غیرت هستند به کار رفته است. دیاثت مراتبی دارد که بالاترین مرتبه آن مربوط به زنای محارم و پایین ترین مرتبه مربوط به حجاب محارم است؛ بنابراین رابطه بین غیرت مردان و حجاب زنان رابطه‌ای دو طرفه است.
عملکرد ما چگونه بوده که جامعه نسبت به حجاب دچار تردید شد؟
قانع: جامعه دچار تردید نشد بلکه عده‌ای دچار تردید شده اند و ما خود را از عیب مبرا نمی‌دانیم. متأسفانه از حیث بیان معارف در کتاب اول دبستان تا دانشگاه ضعف وجود دارد. بسیاری از معلمان دینی خودشان در معارف دینی مشکل دارند. مؤسسات فرهنگی، صدا و سیما و… خوب کار نکرده اند و در این امر جدیت به خرج نداده اند.
عده‌ای می‌گویند این اوضاع به خاطر سخت گیری ماست. اتفاقاً چون ما سخت گیری نکرده ایم و اوضاع را رها کرده ایم این گونه شد به ویژه در خیابان و ادارات.
حدود دخالت دولت و حکومت را در مساله حجاب چقدر می‌دانید؟
قانع: یکی از ضرورت‌های تشکیل حکومت و دولت اسلامی امر به معروف و نهی از منکر است. قرآن می‌فرماید «الَّذینَ إِن مَکَّنّاهُم فِی الأَرضِ أَقامُوا الصَّلاهَ وَآتَوُا الزَّکاهَ وَأَمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ وَلِلَّهِ عاقِبَهُ الأُمورِ» کسانی را که به آن‌ها قدرت، مکنت و حکومت می‌بخشیم نماز را به پا می‌دارند زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند؛ بنابراین وظیفه حکومت دخالت در این امر است. از وظایف اولیه حکومت است که قدرتی را اعمال کرده و نگذارد انسان‌های هرزه و هوس‌باز دیگران را به فساد و منکر بکشانند.
با توجه به شرایط موجود که احتمال آشوب مردم است، چقدر به صلاح است حکومت حجاب را اجباری کند؟
قانع: دولت باید با افرادی که به اصطلاح خواص هستند، برخورد کند. برخی از این‌ها در راستای نفی حجاب کتاب می‌نویسند و مقاله چاپ می‌کنند در حالی که نان امام زمان(عج) را خورده اند. دولت نباید اجازه دهد چنین کسانی آزادانه کتاب و مقاله چاپ کنند. این افراد در راه اضلال مردم قدم برداشته اند.
آشوب به خاطر این مسائل به پا نمی‌شود بلکه زمانی مردم دست به آشوب می‌زنند که رانت خواری را مشاهده می‌کنند اما برخورد قوی با رانت خواران را مشاهده نمی‌کنند. باید اقتصاد و فرهنگ مردم را درست کرد. اگر بخواهیم تسلیم چنین حرکاتی شویم در آینده به خاطر خواندن نماز هم به ما فشار می‌آورند و ما را تهدید به آشوب می‌کنند.
بنده این حرف را قبول ندارم که جدی بودن بر حرفی که خداوند در قرآن فرموده باعث آشوب می‌شود. اگر هم آشوب کنند به قول حضرت امام(ره) «اگر مستکبران و جهان خواران بخواهند جلوی دین ما بایستند ما در مقابل تمام دنیای آن‌ها می‌ایستیم.» دشمنان داخلی و خارجی هم در حال کمک به این جریان هستند و چیزی جز ایستادگی مشکل را حل نمی‌کند. اگر عقب بکشیم خاکریز‌هایمان را به دشمن تسلیم کرده ایم.
اگر حجاب اختیاری شود چه آسیب‌هایی می‌تواند افراد جامعه را تهدید کند؟
قانع: اختیار مربوط به امور داخل خانه است و در جامعه اختیار نیست. هر کشوری متناسب با دین و فرهنگی که دارد اختیار را تعریف می‌کند. کشورهای غیر مسلمان نیز متناسب با دین و فرهنگ خود موارد اختیاری را از غیر اختیاری جدا می‌کنند. چون مساله حجاب را به خوبی در کتب مدارس و دانشگاه‌ها تبیین نکرده ایم اختیاری شدن حجاب در واقع دادن کلید به دست دشمنان است.
بنابراین باید قاطعانه عمل کنیم و این رفتار قاطعانه محورهای متعددی دارد. از قانون گرفته تا دانشگاه‌ها، صدا و سیما و مراکز تربیتی باید جدی تر عمل کنند و رها کردن مساله تنها کمک به فکر اضلال است.
چه راهکارهایی را برای ترویج حجاب و پوشش برتر در جامعه پیشنهاد می‌کنید؟
قانع: یکی از راهکارها، آموزش از طریق آموزش و پرورش و سر کار آمدن اساتیدی که خود با معارف دین آشنا باشند و حجاب را به نسل‌های آینده هم علمی و هم عملی آموزش دهند.
صدا و سیما باید اصلاح شود. تولیدات رسانه خانگی در حال حاضر تمام مؤلفه‌های دینی را از بین می‌برد. کوتاه آمدن مقابل هوی و هوس دیگران کار صحیحی نیست و کار را به جاهای بدتری می‌کشاند.
در حال حاضر پیدا کردن لباس مناسب و مانتوهای بلند برای خانم‌ها مشکل است. دولت باید در این قضیه ورود کند. در مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات خانم‌ها ملزم به پوشش صحیح شوند. باید فرهنگ ازدواج آسان شکل بگیرد.
وظیفه ما در مقابل افراد بی حجاب چیست با توجه به اینکه امر به معروف و نهی از منکر ما بر آن‌ها تاثیر ندارد؟
قانع: این حرف صحیحی نیست و از سخنان دشمنان است. تأثیر اقسامی دارد: اول این که ما در پیشگاه خداوند کارمان را انجام داده ایم و معذور هستیم. ما داستان‌های قرآنی و غیر قرآنی در این مساله داریم که برخی از اقوام حرفشان را زدند و در پیشگاه خداوند رو سفید شدند. اولین وظیفه انسان این است که امر به معروف و نهی از منکر کند و حجت را بر افراد تمام کند حتی اگر فرضاً تاثیر نداشته باشد.
دوم این که اگر همه اقشار جامعه تذکر دهند یقیناً تأثیر خواهد داشت. نمی‌توان توقع داشت به محض امر به معروف و نهی از منکر ما، فرد خاطی عذر خواهی کند و بلافاصله خود را تغییر دهد.
همیشه در تاریخ امر به معروف و نهی از منکر سخت بوده لذا در قرآن می‌بینیم حضرت لقمان(ع) به فرزندشان می‌فرمایند «یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلَاهَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَکَ إِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ» امر به معروف همراه با سختی است.
حقیقت این است که اگر در جامعه همه امر به معروف و نهی از منکر را رها کنند پس از مدتی منکرات جامعه را فرا می‌گیرد. حتی گاهی لازم است که حرفمان را تکرار کنیم یقین داشته باشیم که تأثیر دارد و من این جمله که امر به معروف تأثیر ندارد را ۱۰۰ درصد رد می‌کنم.
