شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مدیر گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی این گروه به تبیین جایگاه علم رجال و نیاز به آن در اعتبارسنجی روایات پرداخت.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجت‌الاسلام سید محمدجواد سید شبیری، مدیر گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی این گروه ضمن تبیین جایگاه علم رجال و نیاز به آن در اعتبارسنجی روایات، به کتاب «مُعْجَمُ رجالِ الْحَدیث» از آیت‌الله خوئی(ره) اشاره کرد و گفت: در مقدمه این کتاب به برخی از مباحث کلیات علم رجال و موضوعاتی از جمله نیاز به علم رجال، عدم قطعی بودن کتب اربعه و ملاک حجیت کتب رجالی پرداخته شده است و ایشان در عین اختصار به خوبی به بررسی اشکالات پرداخته اند.
سید شبیری با بیان این که برای رسیدن به معارف و معالم دینی راه‌های مختلفی وجود دارد، تصریح کرد: مهم ترین این راه‌ها نزد فقها، مراجعه به ادله اربعه یعنی کتاب، سنت، عقل و اجماع، شناخته شده است، ولی راه اصلی و کامل نزد آنان در این میان فقط سنت است و شارع کتاب، عقل و اجماع را به این منظور قرار نداده و آنها درصدد تکفل بیان کامل احکام شرعی و معارف دینی نیستند و به بسیاری از آموزه‌های دینی در آنان اشاره نشده است، لذا جایگاه روایات که حکایتگر سنت می‌باشند بسیار مهم و تاثیر گذار بوده و برنامه ریزی پیامبر و ائمه(ع) بر اهتمام به روایات و صیانت آن از تحریف بوده است.
وی در تقریر دلیل نیاز به علم رجال، با بیان اینکه در علم اصول با استفاده از ادله اربعه ثابت شد که عمل به ظن در استنباط احکام دین حرام بوده و ظن حجیت ندارد و فقط قطع و یقین آن چیزی است که باید بدان اعتماد شود و اعتماد پذیری آن ذاتی می‌باشد، خاطر نشان کرد: هر آنچه غیر از قطع و یقین چون اعتماد پذیری اش ذاتی نیست، در اعتبار و حجیت نیاز به جعل مُعتبِر دارد و مُعتبِر هنگام جعل می‌تواند موضوع را هر طور بخواهد از جهت توسعه و تضییق ملاحظه کند.
مدیر گروه رجال پژوهی معاونت پژوهش حوزه علمیه خراسان با بیان این که کشف، احراز و اعتبار قطع طریقی، ذاتی است و قابل رد، اثبات و یا تقیید توسط شارع نیست، عنوان کرد: ولی اگر قانون گذار قطع را در موضوع حکم دیگری قرار داده باشد می‌تواند خصوصیات مختلفی در آن اعتبار کند چون احراز و اعتبار ذاتی نسبت به حکم دیگر ندارد و ظن هم اینگونه است یعنی چون اعتبارش جعلی است و اعتبار ذاتی ندارد، جاعل می‌تواند خصوصیاتی را در آن ملاحظه کند و مثلا بگوید اگر ظن از خبر شخص ثقه حاصل شد، حجت است.
وی با بیان این که به دلیل عدم قطع به صدور و دلالت اکثر روایات برای استنباط از آنان نیازمند احراز دو مقدمه اثبات حجیت خبر ظنی و اثبات حجیت ظواهر هستیم، بیان کرد: اگر کسی بگوید شارع صدور همه روایات را امضاء و حجت کرده است یا هیچیک از این اخبار واحد حجت نیست، دیگر نیازمند به بررسی مسائل علم رجال نیست، ولی اگر در اصول حجیت بخشی از روایات را از جهت صدور از معصوم ثابت کردیم پس ضرورت کاوش و واکاوی دقیق و علمی روایات از این جهت روشن می‌شود و تنها دانشی که به این عرصه پرداخته است دانش رجال است.
بنابر گزارش روابط عمومی حوزه علمیه خراسان، حجت‌الاسلام سید شبیری با اشاره به مبانی مختلف فقهاء و اصولیان در حجیت خبر واحد مثل حجیّت خبر ثقه یا عادل یا امامی یا حجیّت خبر موثوق السند یا موثوق الصدور بنابر انفتاح یا حجیّت خبر مظنون الصدور بنابر انسداد، به بررسی و اثبات نیازمندی به دانش رجال بنابر تمام مبانی پرداخت و ابراز کرد: بی تردید بررسی و دقت در اسانید، طبقات، اجازات، ویژگی‌ها و احوال راویان احادیث که در دانش رجال انجام می‌شود، نقش محوری در کشف ظنی یا اطمینانی صدور روایات دارد و می‌تواند کارآمد ترین و تاثیرگذار ترین روش علمی و ضابطه مند در این عرصه باشد.
