شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
دومین نشست شورای عالی حوزههای علمیه قم، با موضوع «امور آموزش» با حضور اعضای شورای عالی حوزههای علمیه با حضور اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم برگزار شد.
به گزارش شبکه اجتهاد به نقل از پایگاه شورای عالی حوزه علمیه قم، دومین نشست شورای عالی حوزه های علمیه،با موضوع «امور آموزش» و با حضور اعضای شورای عالی حوزه های علمیه، مدیر حوزه های علمیه، معاونین و مسئولان مرکز مدیریت و با حضور ۱۸۰ نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم، در سالن اجلاسیه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، برگزار گردید. در این نشست، ۱۴ نفر از اساتید به صورت شفاهی به ارائه نظر و پیشنهاد پرداختند که گزارش کامل این نشست به این شرح است:
حجت‌الاسلام والمسلمین رحیمیان مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزههای علمیه
در ابتدای جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین رحیمیان مسئول دبیرخانه شورای عالی حوزههای علمیه ضمن عرض خیر مقدم گزارشی از اولین نشست شورای عالی حوزههای علمیه با اساتید که در ابتدای اردیبهشت ماه سالجاری با موضوع «اساتید» برگزار شده بود ارائه نموده و سپس از اساتید حاضر درخواست نمود در خصوص برگزاری دومین نشست با حضور اساتید که با موضوع«امور آموزشی حوزههای علمیه» با محورهای ذیل اعلام شده بود، نقطه نظرات خود را مطرح نمایند:
۱- محدودههای درسی و پیشنهادهای سازنده؛
۲- نظام ارزشیابی تحصیلی متناسب با معیارهای حوزوی؛
۳- متون درسی و نحوه اصلاح و ارتقاء کیفی آنها؛
۴- نحوه حفظ، احیاء و ارتقاء سنت‌های سلف صالح در تعلیم و تربیت؛
۵- علم‌محوری و پرهیز از مدرک‌گرایی؛
۶- گسترش رویکرد اجتهادی در همه رشته‌ها؛
۷- توسعه مباحث قرآنی و حدیثی در برنامههای آموزشی؛
۸- ایجاد انگیزه در طلاب جهت کسب علم.
حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالمجید مقامی:
وی ضمن تشکر از شورای عالی نسبت به برگزاری این نشست که منجر به ارتقای حوزه در راستای بسترسازی برای تمدن نوین اسلامی خواهد شد، بر لزوم ایجاد انگیزه تحصیل در طلاب، ارتباط استاد و شاگرد برای سلوک معنوی در کنار مسائل علمی، مدیریت تعطیلات تابستان و ماه مبارک رمضان و بازبینی و اصلاح متون درسی سطوح عالی بدون تغییر در محتوا، تأکید نمود.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدصادق محمدی:
وی، ضمن تأکید بر حفظ سنت مباحثه و … که سیره سلف صالح است، بر پلکانی بودن مسیر تدریس و پرهیز از تدریس قارچی و اینکه داشتن ۱۵۰۰ استاد سطوح مفید هست یا نه؟، لزوم تدقیق اصولی و فقهی و … را، یادآور شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین جواد مجتهد شبستری:
وی، با ذکر ناتمام ماندن محدودههای درسی و سرفصلها، پیشنهاد واگذاری بخشهای ساده و روان متون درسی سطوح عالی به طلاب و یا بازنویسی آن متون بهصورت ساده و روان را دادند. وی همچنین، تطویل در دوره خارج را ضروری، اما در دوره سطح و مقدمات را، غیرضروری عنوان نمود.
حجت‌الاسلام والمسلمین ولی الله لونی الیگودرزی:
وی، ضمن تشکر از شورای عالی در خصوص انتخاب مدیر حوزههای علمیه، مطالب خود را در دو عنوان: مهجوریت ثقلین و مظلومیت فقه و اصول بیان نمود. ۴ دوره اصول در حوزه تدریس میشود، اما به قرآن و حدیث توجه کمتری میشود و بایستی فقه را متناسب با نیازها پاسخگو کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین ن عبدالجواد ابراهیمی فر:
وی، با تشکر از شورایعالی، در خصوص ایجاد انگیزه در طلاب که متوجه اساتید بوده و بایستی شورایعالی اساتید را برای این مهم آماده نماید، لزوم ارائه متونی درباره بصیرت افزایی و اهتمام به مباحث اخلاقی(چهارشنبه ها)، مطالبی ایراد داشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیّداصغر سعادت میرقدیم:
وی، ضمن بیان اینکه در خصوص تغییر کتب درسی سطوح عالی سه دیدگاه سنتی، اصلاحی و تغییر بنیادین وجود دارد، موضوعات زیاد بودن محدودههای درسی، لزوم حفظ اتقان کتب حوزوی(کبریات حفظ و تنها صغریات تغییر یابد)، جدا نبودن تربیت از آموزش، برنامههای مهارت‌افزایی برای اساتید، عدم طرح سطح ۵ در حوزه و برگزاری درس فقهالاقتصاد، را نیز مطرح نمود.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی صابری:
وی، ضمن تأکید بر حفظ متون فعلی سطوح عالی، پنج پیشنهاد، شامل: تدوین متون درباره تاریخچه تراث حوزه، آشنایی طلاب با بزرگان فقه، روش تحقیق علمی، آشنایی با تحقیقات جهان اسلام و جهان علم و آشنایی با روانشناسی و جامعه شناسی را مطرح کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی رحمانی سبزواری:
این استاد حوزه، با بیان اینکه پنج دانش در دروس سنتی حوزه حفظی بود شامل: صرف(کلمه شناسی)، نحو(اعرابشناسی)، منطق(استدلال شناسی)، معانی و بیان که در گذشته بایستی طلاب قبل از ورد به سطح این علوم را حفظ می کردند. مرحله دوم مبادی شناسی است. رسائل و مکاسب تغییر نکند، اما رتبه بندی شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین مجید محمدی:
وی پیشنهاد تعیین رشته تخصصی فقه و اصول و کتب مخصوص آن، کتب بدیل برای رشته های غیر فقه و اصول، مطالع های شدن کتاب رسائل به جای متن درسی بودن، الزام طلاب به مباحثه، ارتقای جایگاه اساتید، آموزش مبانی انقلاب، کاهش تعطیلات تابستان، الزام اساتید به استفاده از امکانات بهروز و …، ارائه داد.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد اسماعیل مشفقی‌پور:
وی، ضمن یادآوری ضرورت بین المللی شدن حوزه که مورد تأکید مراجع معظم نیز هست، بر لزوم آموزش زبان، به ویژه زبان عربی و اگر برای همه طلاب مقدرو نیست، حداقل یک مدرسه به این امر اختصاص یابد، تأکید نمود.
حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی منتظری:
وی، ضمن تشکر از اعضای شورای عالی و دعا برای آیت الله مؤمن(عضو اسبق شورایعالی)، پیشنهاد در اختیار اساتید قرار گرفتن یک چهارم نمره امتحانات طلاب، تشویق طلاب ممتاز، سطح بندی طلاب براساس نیازها و اهداف، ساماندهی تعطیلات حوزه، لزوم ضابطه مند نمودن عناوین و القاب حوزوی و احیای اجازه اجتهاد در حوزه را ارائه داد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیّدمحمّدصادق علم الهدی:
وی با ذکر عدم تناسب محدودههای متون با ایام درسی و نامتناسب بودن تقطیع کتب درسی سطوح عالی، پیشنهاد تدوین نسخه آموزشی کتابهای فعلی با حفظ بخشهایی که معرکه آراست و چارهاندیشی در خصوص از بین رفتن انگیزه طلاب و گرایش آنها به سمت دانشگاه و مشاغل متعدد را، مطرح نمود.
حجت‌الاسلام والمسلمین اسدالله شکریان:
وی، پیشنهاد تشکیل کارگروه برای بررسی محدوده های درسی، الزام طلاب به پژوهش، توجه به دغدغه های اعتقادی طلاب، نفوذ جریان‌های انحرافی، ایجاد انگیزه در طلاب و … را مطرح کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین میررجبعلی محمدی‌متکازینی:
وی، ضمن تأکید بر ایجاد انگیزه در میان طلاب، بر لزوم توجه به نیازهای بدنی و جسمی طلاب، اجتهاد در دروس مقدمات و سطح قبل از ورد به درس خارج توسعه برنامه های قرآنی و حدیثی حوزه را خواستار شد.
سخنرانی اعضای شورای عالی حوزه های علمیه
آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه:
اعرافی مدیر حوزههای علمیه قم در ابتدای سخنرانی خود به موضوعات مطرح شده اساتید در این جلسه پاسخ‌های لازم را ارائه نمود و ضمن تشکر از اساتید به عنوان ارکان تعلیم تربیت حوزه و اعضای مشورایعالی به خاطر همراهی ایشان در طرحها و برنامه های گستردهای که مرکز مدیریت داشته، برای آیت الله حسینی بوشهری، دبیر شورایعالی حوزه های علمیه، از خداوند متعال طلب شفای عاجل و سلامتی درخواست نمود.
وی در ادامه، بعضی از محورهایی که در مرکز مدیریت انجام شده و یا در حال اجراست اشاره داشتند که عبارتند از: طراحی نظام جامع آموزش، طرح اصلاحی برنامه امتحانات شفاهی حوزه، طرح هدایت علمی و تحصیلی طلاب، نهایی سازی بررسی محدوده های درسی، تدوین رشته ها و درختواره علوم حوزوی، شناسایی ۱۱۰۰ استعداد برتر حوزوی، تدوین کارویژه های روحانیت و آمایش، طرح القاب حوزوی و …
آیت‌الله سیّداحمد خاتمی
وی با تشکر از نظم اساتید و ورزیده بودن نظرات آنها، اظهار داشت: «همه شما، کارکرده سخن گفتید و در این جلسه تصمیم نگرفتید، بلکه از قبل با تحقیق و مطالعه صحبت کردید و این باعث پربار کردن جلسه شد؛ در بیانات شما عزیزان، راهکار بود؛ همه مشکلات را می دانند، البته راهکار زمینی و نه راهکار آسمانی. شهید بهشتی در یکی از جلسات گفتند: “فلانی راهکارهای بسیار خوبی دارد، اما بهدرد آسمان می خورد، نه زمین”. اساتید، رؤسای حوزه هستند و آنها هستند که فکر حوزه را روشنی می دهند و این جمع که در خدمت شما هستیم[شورایعالی]، کار ستادی می کنند.»
آیت‌الله مرتضی مقتدایی
وی، ضمن تشکر از اساتید، اظهار داشت: شورایعالی اعتقادش این است که اساتید ارکان حوزه هستند و انتظار دارند اساتید در برنامهها و سیاستگذاری های حوزه، اگر نقدی دارند، تذکر بدهند؛ چون اساتید در متن حوزه قرار دارند. کار اساتید، ساختن طلاب است؛ چرا که اخلاق طبقه فرمایش مقام معظم رهبری(مدظله العالی) “گفتنی نیست، بلکه ساختن افراد است”. همچنین، اساتید طلاب را ملزم به تبلیغ در مناطق نیارمند کنند.
آیت‌الله جواد مروی
وی با بیان اینکه شورایعالی بر آزاد بودن دروس سطوح عالی و خارج تأکید دارد، گفت: «جلسه مغتنم بود و بحث، پاسخگویی به شما نیست و انظار شما مکتوب و جمع بندی میشود و بعد در شورای عالی مورد بحث قرار میگیرد و آنچه قابلیت اجرایی دارد مصوب می شود.
وی افزود: تأکید شورایعالی بر فضای آزاد در دروس سطوح عالی و خارج که از امتیازات ویژه است و باید باقی بماند و حفظ شود. البته، ساماندهی و آسیب شناسی بحث دیگری است و اشکالاتی بر دروس نظام آموزشی جدید شده که قسمتی از این ملاحظات وارد است و باید مورد بررسی قرار گیرد. برخی از اساتید گفتند: “این جلسات دیر شروع شده”؛ این در حالی است که شورای عالی با سفر به استانها، این برنامه را از قبل شروع کرده است و سیاست بر این بود که از دور شروع شود، لذا شورا به بیشتر استانها سفر نمود و بعد هم به قم برسد که الان در خدمت شما هستیم. انظار اساتید [استانها]، شنیده شد و پس از پیاده سازی و جمع بندی، مورد بررسی و در نهایت مورد اجرا قرار گرفت و این ملاحظات به مرکز مدیریت منتقل شده است.»
عضو شورای عالی حوزه های علمیه در ادامه بیان داشت: «بحث محدوده درسی، نکته درستی است و شورای عالی، مرکز مدیریت را موظف نموده که مورد بررسی قرار دهد. همچنین، بعضی از این نکات در جلسات “مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت”، مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است. در مباحث اخلاقی، ما خدمت هر کدام از بزرگان و مراجع عظام رسیدیم، بر این نکته تأکید داشتند که نقش اساتید در انتقال قولی و عملی مباحث اخلاقی به طلاب و شاگردان خود بسیار زیاد است. یکی از اساتید ما مرحوم آیت الله سید ابراهیم علم‌الهدی از قول مرحوم حضرت آیت الله العظمی میلانی(ره) که ایشان فرمودند در درس مرحوم حضرت آیت الله محقق اصفهانی بودیم و ایشان مطلبی را از قول استادشان آخوند خراسانی نقل فرمودند و گفتند: “إنّ هذا منه وهم” و چهره متغیر شد و بعد تأملی کردند و جزوه را بستند و به منزل مراجعت نمودند. فردا درس نیامدند و مرحوم میلانی مأمور به پیگری موضوع می شود و به ایشان عرض میکند : “چرا نیامدید؟” که ایشان گریه می کنند و می گویند: “کسی که نسبت به استاد خود اینقدر ارزش قائل نباشد و بگوید: “إنّ هذا منه وهم”، چگونه می تواند استاد باشد و مرحوم میلانی گفتند: “از آن موقع تا به حال، هر وقت میخواهم نظری را بحث و ردّ کنم، به یاد آن قضیه میافتم و تأمل میکنم که چگونه آن را بیان کنم.”»
آیت‌الله سیّدمحمّد غروی
این عضو شورای عالی حوزه، ضمن تبریک ایام گفت: «جلسه خوبی بود و تلقی بنده هم همین است و آنچه بیان شد، معلوم نیست که همه پذیرفته شود؛ البته مسائل نظری هستند و باید مکتوب شده و مورد بحث و بررسی قرار گیرند.»
