شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عضو جامعه مدرسین با تأکید بر اینکه دوران ما بهترین زمان برای شکوفایی اجتهاد و توسعه فقه و فقاهت است، گفت: در این دوران، ارزش فقه مشهود و ملموس بوده است و شاهد کارایی و اثر آن در جامعه هستیم.
به گزارش شبکه اجتهاد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی شامگاه پنجشنبه در مراسم افتتاحیه آغاز سال تحصیلی مرکز فقهی امام علی(ع) که در این مرکز حوزوی برگزار شد، با تسلیت شهادت امام محمدباقر(ع)، اظهار داشت: سومین سال فعالیت این مرکز برای حوزه مایه خرسندی است چرا که حوزه ما، نیازمند تعدد این مراکز است.
این عضو جامعه مدرسین تصریح کرد: فقه نیازمند تأسیس چنین مراکزی است تا به تربیت فقهایی بپردازد که حافظان دین و خادمان اسلام و انقلاب باشند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود بر لزوم دقت و تأمل نسبت به جایگاه فقه تأکید کرد و افزود: عنایاتی که ائمه معصومین(ع) نسبت به فقه داشتند، از همه علوم بیشتر بوده است.
جایگاه عالی فقه در آثار ائمه معصومین(ع)
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: اگرچه بحث معارف، اعتقادات، کلام و فلسفه بخش مهمی از مسائل دینی است ولی برای شناخت حلال و حرام دین، فقه از جایگاه بسیار عظیم و ویژه‌ای در آثار ائمه معصومین(ع) برخوردار است.
فاضل لنکرانی افزود: اساتیدی که به تدریس فقه می‌پردازند و طلابی که در زمینه علوم فقهی تحصیل می‌کنند، به آثار و روایات ائمه معصومین(ع) در رابطه با موضوع فقه، توجه خاص داشته باشند.
وی با اشاره به مقبوله عمر بن حنظله «ینظران الی من کان منکم ممن قد روی حدیثنا و نظر فی حلالنا و حرامنا و عرف احکامنا فلیرضوا به حکما فانی قد جعلته علیکم حاکما فاذا حکم بحکمنا فلم یقبله منه فانما استخفّ بحکم الله» اظهار داشت: ائمه معصومین(ع) کسی که عارف به حلال و حرام است را حاکم قرار داده‌اند.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: براین اساس اگر کسی حکم یک فقیه را نپذیرد، استخفاف به حکم خدا پیدا کرده است.
عضو جامعه مدرسین حوزه تصریح کرد: ما این تعبیر را در زمینه سایر علوم نداریم؛ اگر کسی براهین فلسفی را رد کند، هیچ استخفافی به حکم خدا پیدا نکرده است اما این تعبیر «اگر کسی حکم یک فقیه را نپذیرد، استخفاف به حکم خدا پیدا کرده است» فقط برای فقه مطرح شده است.
کسانی که می‌گویند فقه عتیقه شده است…
فاضل لنکرانی افزود: امروز اگر کسی نسبت به اصل فقه و مطالب فقهی که در کتب فقهی ما وجود دارد، خدشه وارد کند و بگوید این‌ها عنوان عتیقه دارند و آن‌ها را باید در ویترین‌های عتیقه شناسی مشاهده کنیم، از مصادیق استخفاف حکم خداست.
وی تصریح کرد: اگر فقیهی به نتیجه‌ای در زمینه فقهی رسید، باید برای آن احترام قائل باشیم حتی اگر طبق رأی خودمان در فقه عمل کنیم؛ در صورتی که بخواهیم او را استهزاء و تحقیر کنیم، استخفاف حکم خداست.
عضو جامعه مدرسین با اشاره به کسانی که از نظر علمی ضعیف هستند و در رابطه با کتب فقهی در فضای مجازی نظر می‌دهند، ابراز داشت: مگر هرمسئله‌ای سابقه تاریخی دارد از اعتبار خارج می‌شود؟ قرآن هم قدیمی است پس قرآن را هم باید در ویترین عتیقه قرار داد؟ مگر عمده فقه ما بر محور اهل‌بیت(ع) نیست؟
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه اگر کسی نسبت به چیستی مکاسب شیخ انصاری صحبت کند، استخفاف به حکم خدا کرده است، اظهار داشت: البته گاهی خود ما نیز اشکال می‌کنیم اما بعد از تحقیق متوجه می‌شویم که بازهم اصل مطلب شیخ درست است.
فاضل لنکرانی افزود: ما نمی‌گوییم هرچه شیخ انصاری مطرح کرده صحیح است اما اینکه آن را به طور کلی رد کنیم استخفاف حکم خداست و هیچ فقیهی این کار را نمی‌کند.
استهزاء فقه مصداق استخفاف حکم خداست
وی تصریح کرد: بزرگان ما از مدت‌ها قبل مطرح کرده‌اند که چرا حوزه‌های علمیه بزرگانی مثل شیخ انصاری تحویل نداده و مکاسبی جای مکاسب شیخ نیامده اما اینکه تعابیری به کار رود که فقه خودمان را این چنین به استهزاء بکشیم از مصادیق واضح استخفاف حکم خداست.
عضو جامعه مدرسین با اشاره به تعابیر کودکانه برخی افراد کم سواد نسبت به فقه، اظهار داشت: این حرف‌ها را روزی طاغوت در مقابل حوزه‌های علمیه مطرح می‌کرد و می‌گفت شما دنبال امور کهنه، قدیمی و کتاب‌های تاریخ مصرف گذشته و مطالب به درد نخور هستید.
دوره معاصر مهم‌ترین عصر فقه و فقاهت است
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان اینکه فواید و گستردگی فقه در زمان معاصر سبب تحیر انسان می‌شود، ابراز داشت: دوره معاصر مهم‌ترین دوره فقه و فقاهت است و گستردگی بسیاری در یک علم در زمان معاصر ما بوجود آمده است.
فاضل لنکرانی افزود: هر فقیهی اگر درباره کتب فقهی اشکالی داشته، به طور کامل آن را رد نکرده و نگفته است این کتاب به درد نمی‌خورد.
وی تصریح کرد: البته اینکه گفته شود متن قوی‌تر آورده شود که دارای فروع جدیدتر و نظرات آرای معاصرین باشد، منطقی است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: در مراکز فقهی بحث تعصب مطرح نیست اما اگر این کتاب را حذف کنیم، چگونه می‌توانیم به عمق تحقیقاتی که بزرگان بعد از شیخ حول فرمایش ایشان داشته‌اند، دست پیدا کنیم؟
فاضل لنکرانی تصریح کرد: کسانی که می‌گویند کتب فقهی عتیقه است و فایده‌ای ندارد، نرفته‌اند ببینید که حل بسیاری از مسائل مستحدثه زمان ما در تحقیقاتی است که در حاشیه مکاسب و کفایه وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه در اصول قدیم بحثی با عنوان تزاحم نداشتیم، گفت: در اصول متاخر مسئله تزاحم مطرح شده است و گفته‌اند گاهی دو دلیل در مقام امتثال تزاحم پیدا می‌کند؛ مواردی از تزاحم داریم که اشخاص باید تشخیص دهند که قدرت بر انجام دو فعل را در زمان واحد دارد یا ندارند و فرد دیگری نمی‌تواند این مسئله را بگوید.
تعطیلی حج تزاحم است
این عضو جامعه مدرسین افزود: هنگامی که مشاهده می‌کنیم حاکم اسلامی مصلحت می‌بیند حج تعطیل شود، این تزاحم است و تشخیص تزاحم در این‌گونه موارد برعهده اشخاص نیست چرا که اگر حاکم مشاهده کند رفتن به حج موجب تضعیف دین، نظام و جامعه‌ای از جامعه مسلمین است، تزاحم را تشخیص می‌دهد و طبق قواعد تزاحم عمل می‌کند.
فاضل لنکرانی تصریح کرد: اگر افراد در جایگاه خود نسبت به بحث تزاحم خبره نباشند نمی‌توانند در فقه حکومتی، مسئله تزاحم را تصویر کنند.
وی افزود: اگر ولی‌فقیه تشخیص تزاحم داد و گفت امسال حج ممنوع است، به نظر بنده اگر کسی حج برود باطل است.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) تصریح کرد: اگر کسی رسائل و کفایه نخوانده باشد و آشنایی بر حواشی رسائل و مکاسب نداشته باشد، چگونه می‌تواند پای در میدان مباحث فقه حکومتی بگذارد؟
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به اینکه همین مسیر فقهی، فقهای بزرگی نظیر آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) و مراجع را تربیت کرده است، ابراز داشت: اساتید مراکز فقهی شاخص‌های فقه سنتی را استخراج کنند و در اختیار طلبه‌ها قرار دهند.
فاضل لنکرانی با تأکید بر اینکه دوران ما بهترین زمان برای شکوفایی اجتهاد و توسعه فقه و فقاهت است، ابراز داشت: در این دوران، ارزش فقه مشهود و ملموس بوده است و شاهد کارایی و اثر آن در جامعه هستیم.
ادعای باطل کسانی که می‌گویند نیاز به فقه نداریم
وی با اشاره به ادعای کسانی که می‌گویند امروز نیاز به فقه نداریم، گفت: این افراد ادعای باطلی می‌کنند؛ در همین کشور افرادی بودند برای اینکه به فقه، فقاهت و نظام ضربه بزنند، ولایت علم را در مقابل ولایت فقیه مطرح کردند.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: امروز کسانی که از نزدیک با برخی افراد آشنا هستند، صریحاً می‌گویند که این افراد بعد از انکار قرآن به عنوان کلام الهی، به ولایت خودشان رسیده‌اند و مدعی هستند ما ولی زنده هستیم و مردم باید سراغ ما بیایند.
فاضل لنکرانی با اشاره به اینکه اگر کسی واقعاً در فقه باشد، همواره تحت ولایت خداست، گفت: اگر کسی به فقه مأنوس و معتقد باشد و خودش را در دایره ولایت فقیه ببیند، همیشه در ولایت خدا قرار داده و در این حصن حصین قرار داده است.
دایره کارکرد فقه قابل قیاس با سایر علوم نیست
وی با بیان اینکه ائمه معصومین(ع) به یادگیری فقه حلال و حرام تأکید کرده‌اند، گفت: از کلام بنده تخطئه فلسفه، عرفان و کلام نتیجه گرفته نشود و حتماً این علوم لازم است به خصوص در دوران فعلی که با شبهات زیادی مواجه هستیم و خیلی از مبانی فلسفی امروز نیز کارکرد اجتماعی پیدا کرده اما با فقه قابل قیاس نیستند.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه امروز دایره کارکرد فقه قابل قیاس با سایر علوم نیست، اظهار داشت: معرفت حلال و حرام یقین انسان را به خدا بیشتر می‌کند.
رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در پایان بر لزوم توجه اساتید به طلاب تأکید کرد و گفت: استاد بی‌نشاط، طلبه را راکد می‌کند؛ اساتید باید طلاب را نسبت به آینده امیدوار کنند.
