شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
اختصاصی شبکه اجتهاد: برای رؤیت هلال در شب اوّل ماه، عواملی چون «زمان غروب خورشید و ماه» و «اختلاف زمان غروب آن دو» و «مختصّات خورشید و ماه و جدایی زاویه‌ای ماه و خورشید که از اختلاف ارتفاع ماه و خورشید، و نیز اختلاف سمت آن دو نشئت می‌گیرد» و «درصد روشنایی هلال و به اصطلاح فاز ماه» و … مؤثّرند. امروزه، برنامه‌هایی تهیّه شده‌اند که با محاسبات رایانه‌ای و طبق معیارهای ریاضی و تجربی، این عوامل را برای بیشترِ نقاط زمین در نظر می‌گیرند و الگوهای رؤیت‌پذیری هلال ماه را پیش‌بینی و ترسیم می‌کنند. (معیارها برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی بوده و برای عرض‌های بیشتر از ۶۰ درجه پاسخ‌گو نیستند.)
به تصاویر زیر بنگرید:
نقشۀ یک: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری، در غروب جمعه ۴ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ دو: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری، در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
نقشۀ سه: نقشۀ رؤیت‌پذیری هلال ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۱ قمری، در غروب یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، بر اساس معیار «یالوپ»:
توضیحات رنگ در نقشۀ با معیار «یالوپ»:
در مناطقی که در رنگ سبز قرار دارند، هلال به سادگی با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ زرد (شبیه نارنجی) قرار دارند، هلال تحت شرایط جوّی مناسب، با چشم غیر مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که در رنگ ارغوانی (شبیه صورتی) قرار دارند، رؤیت هلال ممکن است نیاز به ابزار و چشم مسلّح داشته‌باشد؛ یعنی پس از رؤیت با ابزار، ممکن است هلال با چشم غیر مسلّح نیز دیده شود.
در مناطقی که در رنگ آبی قرار دارند، هلال فقط با چشم مسلّح دیده می‌شود.
در مناطقی که بی‌رنگ هستند، رؤیت هلال ناممکن و نشدنی است. (زیرا مقارنه پیش از غروب آفتاب رخ می‌دهد و ماه نیز پس از غروب آفتاب، غروب می‌کند؛ ولی روشنایی هلال به اندازه‌ای نیست که حتّی با چشم مسلّح دیده شود!)
در مناطقی که در رنگ قرمز قرار دارند، رؤیت هلال ممتنع و غیر قابل تحقّق است. (زیرا ماه پیش از غروب آفتاب، غروب می‌کند یا اینکه مقارنه پس از غروب آفتاب رخ می‌دهد.)
نتیجه‌گیری:
مقارنۀ ماه و خورشید در ساعت ۲۱:۴۲ UTC جمعه ۲۴ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی رخ می‌دهد؛ امّا نزدیک به ۱۷ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم مسلّح، و حدود ۲۱ ساعت برای امکان رؤیت هلال با چشم عادی زمان لازم است.
رؤیت‌پذیری هلال (برای محدودۀ عرض جغرافیایی ۶۰ درجۀ جنوبی تا ۶۰ درجۀ شمالی) بنا بر مبانی مختلف فقهی چنین پیش‌بینی می‌شود:
(کافی است نام مرجع تقلید خویش را بیابید و فقط بندهای همان مبنا را بخوانید. در پایان مبناهایی که چند بند دارند، برای راهنمایی بیشتر، ذکر شده که ایران، جزء مناطق کدام بند است.)
مبنای یکم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی مشهور فقهاء مانند حضرات آیات عظام امام‌خمینی(ره)، گلپایگانی(ره)، اراکی(ره)، سیّدمحمّد صدر(ره)، بهجت(ره)، سیستانی، شبیری‌زنجانی، مکارم‌شیرازی، سیّدمحمّدتقی مدرّسی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و سراسر آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی (بیشترِ دریای کارائیب، و سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای جامائیکا و مکزیک، اندکی از شمال شیلی، نیمۀ شمالی بولیوی، شمال و غرب برزیل، جنوب‌غربی گویانِ فرانسه، سراسر کشورهای سورینام، گویان، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و مناطق غربی‌تر از آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود و در همان محدوده، یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی شمال و جنوب اقیانوس آرام و مرکز و بخش‌هایی از شمال و جنوب اقیانوس اطلس و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی [سراسر کشورهای دومینیکن، هائیتی، باهاما، کوبا، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز شمال و شمال‌شرقی آن (به‌جز بالاتر از خطّ واصل شهر ویرجینیابیچِ ویرجینیا به پورتلندِ آریگن)، نیمۀ شمالی کشورهای آرژانتین و شیلی (تقریباً بالاتر از عرض جغرافیایی ۴۰ درجه)، بقیّۀ برزیل و گویان فرانسه و بولیوی (غیر از مناطق بند ۱ آنها)، و سراسر کشورهای اروگوئه و پاراگوئه] و بخشی از غرب آفریقا (جنوب‌غربی کشورهای غنا و مالی، و سراسر کشورهای ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال) ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، در آن محدوده نیز یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، روز اوّل ماه جمادی‌الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۳- غیر از مناطق بندهای ۱ و ۲، برای بقیّۀ مناطق زمین (بقیّۀ قارّه‌های آمریکا و آفریقا و سراسر قارّه‌های اروپا و آسیا و اقیانوسیّه)، در غروب یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی (و ۳۰ جمادی‌الاولی ۱۴۴۱ قمری در ایران و عراق) برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، هلال با چشم عادی دیده خواهدشد و دوشنبه ۷ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۷ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی ، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۳ است.)
***
مبنای دوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بیشترِ شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی وحیدخراسانی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و سراسر آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی (بیشترِ دریای کارائیب، و سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای جامائیکا و مکزیک، اندکی از شمال شیلی، نیمۀ شمالی بولیوی، شمال و غرب برزیل، جنوب‌غربی گویانِ فرانسه، سراسر کشورهای سورینام، گویان، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و مناطق غربی‌تر از آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی شمال و جنوب اقیانوس آرام و مرکز و بخش‌هایی از شمال و جنوب اقیانوس اطلس و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی [سراسر کشورهای دومینیکن، هائیتی، باهاما، کوبا، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز شمال و شمال‌شرقی آن (به‌جز بالاتر از خطّ واصل شهر ویرجینیابیچِ ویرجینیا به پورتلندِ آریگن)، نیمۀ شمالی کشورهای آرژانتین و شیلی (تقریباً بالاتر از عرض جغرافیایی ۴۰ درجه)، بقیّۀ برزیل و گویان فرانسه و بولیوی (غیر از مناطق بند ۱ آنها)، و سراسر کشورهای اروگوئه و پاراگوئه] و بخشی از غرب آفریقا (جنوب‌غربی کشورهای غنا و مالی، و سراسر کشورهای ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهدشد، برای سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و غرب آسیا [بیشترِ روسیه (مناطق غربی‌تر از دریاجۀ بایکال)، غرب کشورهای هند، چین، مغولستان، و همۀ کشورها و مناطق غربی‌تر از آنها] که در بیشترِ شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک است، یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- برای سایر مناطق زمین (غیر از مناطق بند ۱)، دوشنبه ۷ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۷ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی ، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.)
***
مبنای سوم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام خوئی(ره)، تبریزی(ره)، لطف‌الله صافی‌گلپایگانی، محمّداسحاق فیّاض)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و سراسر آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی (بیشترِ دریای کارائیب، و سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای جامائیکا و مکزیک، اندکی از شمال شیلی، نیمۀ شمالی بولیوی، شمال و غرب برزیل، جنوب‌غربی گویانِ فرانسه، سراسر کشورهای سورینام، گویان، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و مناطق غربی‌تر از آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود و در محدودۀ نارنجی‌رنگ نقشۀ دو یعنی شمال و جنوب اقیانوس آرام و مرکز و بخش‌هایی از شمال و جنوب اقیانوس اطلس و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی [سراسر کشورهای دومینیکن، هائیتی، باهاما، کوبا، بیشترِ ایالات متّحدۀ آمریکا به‌جز شمال و شمال‌شرقی آن (به‌جز بالاتر از خطّ واصل شهر ویرجینیابیچِ ویرجینیا به پورتلندِ آریگن)، نیمۀ شمالی کشورهای آرژانتین و شیلی (تقریباً بالاتر از عرض جغرافیایی ۴۰ درجه)، بقیّۀ برزیل و گویان فرانسه و بولیوی (غیر از مناطق بند ۱ آنها)، و سراسر کشورهای اروگوئه و پاراگوئه] و بخشی از غرب آفریقا (جنوب‌غربی کشورهای غنا و مالی، و سراسر کشورهای ساحل عاج، لیبریا، سیرالئون، گینه، گینۀ بیسائو، گامبیا، سنگال) نیز، رؤیت هلال با چشم عادی ممکن است و از آنجا که هلال در نقاط غیر مرزی، مطمئنّاً با چشم عادی دیده خواهدشد، برای سراسر قارّه‌های آمریکا و آفریقا و اروپا و آسیا و اقیانوسیّه (به‌جز کشور نیوزیلند و جزایر نزدیک آن) که در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- برای سایر مناطق زمین (غیر از مناطق بند ۱)، دوشنبه ۷ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۷ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی ، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۱ است.)
***
مبنای چهارم: مبنای «لزوم رؤیت هلال با چشم عادی» و «کفایت رؤیت در هر نقطه‌ای برای همۀ نقاط زمین» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی بشیرحسین نجفی)
۱- رؤیت هلال با چشم عادی در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، در محدودۀ سبزرنگ نقشۀ دو یعنی بیشترِ اقیانوس آرام و سراسر آمریکای مرکزی و بخش‌هایی از آمریکای شمالی و جنوبی (بیشترِ دریای کارائیب، و سراسر کشورهای پاناما، کاستاریکا، نیکاراگوئه، هندوراس، السالوادور، گواتمالا، بلیز، جنوب‌غربی خلیج مکزیک، سراسر کشورهای جامائیکا و مکزیک، اندکی از شمال شیلی، نیمۀ شمالی بولیوی، شمال و غرب برزیل، جنوب‌غربی گویانِ فرانسه، سراسر کشورهای سورینام، گویان، ونزوئلا، کلمبیا، اکوادور، پرو و مناطق غربی‌تر از آنها) به‌راحتی محقّق می‌شود؛ از این‌رو، یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
***
مبنای پنجم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «اشتراط اتّحاد افق» (مبنای فقهی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، در اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسر آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز اندکی از جنوب شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی ۵۲ درجه است] و بیشترِ آمریکای شمالی [به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا (یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و غرب اقیانوس هند و بیشترِ آفریقا [به‌جز شمال و شمال‌شرق آن (یعنی به‌جز اندکی از شمال‌شرقی کشورهای سومالی، اریتره، سودان، سراسر کشورهای مصر و تونس، دوسوم شمالی لیبی، و شمال و شمال‌شرقی کشورهای الجزایر و مراکش)] ممکن است که چنانچه هلال رؤیت شود، تنها در همان محدوده‌ها یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
۲- غیر از مناطق بند ۱، در بقیّۀ مناطق زمین (بقیّۀ قارّه‌های آمریکا و آفریقا، و سراسر قارّه‌های اروپا و آسیا و اقیانوسیّه)، در غروب یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی (و ۳۰ جمادی الاولی ۱۴۴۱ قمری در ایران و عراق) برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، هلال با چشم مسلّح دیده خواهدشد و دوشنبه ۷ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۷ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی ، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود.
(کشور ایران، جزء مناطق بند ۲ است.)
***
مبنای ششم: مبنای «کفایت رؤیت هلال با چشم مسلّح» و «کفایت رؤیت در نقاطی که در بخشی از شب با هم مشترک‌اند» (مبنای فقهی حضرات آیات عظام فاضل‌لنکرانی(ره)، سیّدکاظم حائری، نوری‌همدانی)
۱- رؤیت هلال با چشم مسلّح در غروب شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۵ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، در اقیانوس آرام و بیشترِ اقیانوس اطلس و سراسر آمریکای مرکزی و بیشترِ آمریکای جنوبی [به‌جز اندکی از جنوب شیلی که پایین‌تر از عرض جغرافیایی ۵۲ درجه است] و بیشترِ آمریکای شمالی [به‌جز شمال و شمال‌شرق کانادا (یعنی شبه‌جزیرۀ لابرادور و شمالی‌تر از شهر کبک و دریاچۀ وینیپگ)] و غرب اقیانوس هند و بیشترِ آفریقا [به‌جز شمال و شمال‌شرق آن (یعنی به‌جز اندکی از شمال‌شرقی کشورهای سومالی، اریتره، سودان، سراسر کشورهای مصر و تونس، دوسوم شمالی لیبی، و شمال و شمال‌شرقی کشورهای الجزایر و مراکش)] ممکن است و از آنجا که در مناطق غیر مرزی قطعاً هلال با چشم مسلّح رؤیت خواهدشد، برای همۀ نقاط زمین، چون در بخشی از شب با محدودۀ رؤیت هلال مشترک‌اند، یکشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۸ شمسی برابر با ۲۶ ژانویه ۲۰۲۰ میلادی، روز اوّل ماه جمادی الثانیه ۱۴۴۱ قمری خواهدبود. / محسن فصاحت
برای مطالعه مبانی فقهی مربوط به «رؤیت هلال» و «اتّحاد افق»، خواندن مطالب زیر پیشنهاد می‌شود:
http://aasemaan25.blog.ir/post/Royat-Helal-Ofoq
