شبکه اجتهاد: سید محمد جواد فقیه عاملی (م ۱۲۲۶ق) نویسنده مفتاح الکرامه (شرح قواعد علامه)، یکی از موسوعههای فقهی بزرگ، از شاگردان وحید بهبهانی، سید علی طباطبایی صاحب ریاض و بسیاری از عالمان بزرگ وقت است که در حوزه علمیه نجف بود. صاحب جواهر یکی از برجسته ترین شاگردان وی به شمار میآید.
وی آثار فقهی فراوانی دارد که صاحب روضات و منابع دیگر از آنها یاد کردهاند. اشعار فراوانی نیز که برخی علیه وهابیان و ابن سعود است، از وی برجای مانده است. مهمترین اثر او کتاب «مفتاح الکرامه» است که ۲۷ سال از عمر خویش را مصروف آن کرد، کتابی که مرحوم آیتالله بروجردی سخت به آن عنایت داشت و زیر نظر و با تصحیح سید محسن امین در ده مجلد بزرگ منتشر شد.
آگاهیم که وهابیان در سال ۱۲۱۶ ق به کربلا و در سال ۱۲۲۱ به نجف یورش بردند. مجددا در سال ۱۲۲۳ با ۲۰ هزار سرباز به نجف حمله کردند و مردم نجف و علما به دفاع از شهر پرداخته مجاهدت زیادی کردند. آنان، بار دیگر هم در سال ۱۲۲۶ به اطراف نجف و حله حمله کرده و بسیاری از مردمان و زائران را کشته و باغات زیادی را آتش زدند. علامه سید جواد فقیه عاملی، از کسانی بود که همراه دیگر علما و مردم در این در دفاع از شهر شرکت داشت و بسیار فعال بود.
عاملی رسالهای با عنوان «رساله فی الرباط» (الذب عن النجف) در باره لزوم دفاع از نجف برابر مهاجمان وهابی نوشت که مشابه رسالههایی است که اندکی بعد علمای ایران درباره جنگ روسها علیه ایران نوشتند و به جهادیه شهرت دارد.
در سال ۲۰۲۱ زندگینامه مفصل و تحلیلی سید جواد عاملی، همراه با تحلیل این رساله و وقایع مربوط به حمله وهابیان به نجف، به علاوه متن آن در کتابی با عنوان «الفقیه جواد العاملی و رساله الذب عن النجف» به کوشش الدکتور صادق المخزومی در ۱۹۸ ص انتشار یافته است.
مخزومی متخصص تاریخ نجف و مولف یک دوره پنج جلدی مفصل در باره تاریخ محلات آن است، اثری کم نظیر که مشابه آن به ندرت در باره شهرهای دیگر نوشته شده است.