شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: با توجه به اینکه ماهیت بانک فقط برای مبادلات پولی طراحی شده تاب اجرای قوانین بانکداری بدون ربا را ندارد و در این راستا سیستم بانکی در ایران نیز خود به خود به سمت انجام مبادلات ربوی گرایش پیدا می‌کند.
به گزارش شبکه اجتهاد، تاریخ پر رمز و راز پول، از این پدیده بشرى ماهیتى ساخته که با وجود سادگى ظاهری، بسیار پیچیده و حساس است. همه ما پول را مى شناسیم و با آن داد و ستد مى‌کنیم، ارزش کالاها و خدمات خود و دیگران را با آن مى‌سنجیم، گاه با آن پس انداز مى‌کنیم، گاه در کمتر از یک روز، چندین بار میان ما و دیگران داد و ستد مى‌شود. با وجود این، گاهى اندک دگرگونى‌اى در آن، چنان متغیرهاى اقتصادى را به هم مى‌ریزد که حتى صرافان کهنه کار، بانکها، و استادان نظریه‌پرداز اقتصاد پول و بانک‌دارى نیز، از بررسى آن ناتوان مى‌مانند.
شناخت ماهیت پول امروزی، از یک طرف برای فقهایی که احکام پول را بیان می‌کنند، ضروری است و از طرف دیگر برای اقتصاددانانی که اقدام به طراحی نظام پولی می‌کنند، ضرورت دارد.
با توجه به این ضرورت، نشست علمی «موضوع‌شناسی پول و چالش‌های فقهی آن» با حضور دکتر پرویز داوودی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد اسماعیل توسلی عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و جمعی از فضلا و اساتید حوزه و دانشگاه در سالن امام خمینی(ره) مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد.
دکتر داوودی در این نشست با بیان اینکه پول و کالا با یکدیگر متفاوت هستند، اظهار کرد: کالا هم ارزش مصرفی دارد و هم ارزش مبادلاتی ولی پول تنها ارزش مصرفی آن هم فقط در مبادله را دارا است.
او با اشاره به اینکه پول وسیله مبادله است و خارج از مبادله واقعی نمی‌تواند منشا ایجاد ارزش شود و یا دارای بازار مستقل باشد، بیان کرد: یکی از مشکلات اصلی در اقتصاد این است که پول خارج از بخش واقعی صاحب بازار شده و مورد مبادله قرار می‌گیرد و این امر سبب جدایی بخش پولی از بخش واقعی شده است.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: با این تفسیر پول از ماهیت اصلی خود یعنی واسطه مبادله بودن، خارج می‌شود و تحقق این امر در ربا روشن است.
او با بیان اینکه سیستم بانکی در ایران نیز از آن سو که ماهیت بانک فقط برای مبادلات پولی طراحی شده تاب اجرای قوانین بانکداری بدون ربا را ندارد، تصریح کرد: در این راستا سیستم بانکی در ایران نیز خود به خود به سمت انجام مبادلات ربوی گرایش پیدا می‌کند.
داوودی توجیهاتی که برای نرخ بهره بیان می‌شود را از نظر اقتصادی پذیرفتنی ندانست و افزود: راه حل اساسی تفکیک وظایف هریک از بازارهای پول و سرمایه است و عقود اسلامی اعم از مبادله و مشارکتی بایستی در بازار سرمایه انجام شود و با یک حرکت تدریجی و حساب شده وظیفه نظام بانکی صرفا منحصر در خدمات بانکی و قرض‌الحسنه شود.
حجت‌الاسلام دکتر محمد اسماعیل توسلی نیز در این نشست در سخنانی اظهار کرد: پول از هر نوع، چه از نوع کالایی و چه از نوع الکترونیکی و از هر حیث چه از حیث واحد سنجش ارزش و چه از حیث ذاتی که واسطه مبادله قرار می‌گیرد دارای مراتبی از قرارداد است.
او با بیان اینکه همه مراتب پول‌های کنونی قراردادی است و با جعل و اعتبار پدید آمده است، بیان کرد: پول مال اعتباری است نه مالیت اعتباری و با تفکیک بین ذات مال و وصف مالیت، عوامل موثر بر نقص در ذات این مال و چگونگی ضمان و جبران را نشان داد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه البته این نظریه مطلق گرا نیست و نه به طور مطق، جبران کاهش ارزش پول را می‌پذیرد و نه به طور مطلق این جبران را رد می‌کند، بیان کرد: در مفهوم پولی کسی شکی ندارد و اقتصاد دانان نیز در بحث تعریف پولی با مردم هم نظر هستند.
او با بیان اینکه ما در طول تاریخ با پول ناجوانمردانه برخورد کردیم، یادآور شد: قانون بانکداری بدون ربا فرض کرد که بانکها می‌توانند بدون ربا خلق اعتبار و پول کنند.
حجت‌الاسلام توسلی با بیان اینکه نظام اسلامی به یک بانک مرکزی مقتدر و مستقل نیازمند است، افزود: سیاست‌های اقتصادی و اجرای صحیح بانکداری اسلامی وابسته به احکامی است که توسط فقیه در پول وضع می‌شود.
