شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مدیر حوزه‌های علمیه گفت: می‌بایست طبقه بندی درست و مدونی در ابواب و فصول فقه انجام گیرد؛ این یک امر بی نهایتی است که می‌تواند در فقه و سایر علوم ما عملیاتی شود؛ منظومه سازی چیزی غیر از نظام سازی است.
به گزارش شبکه اجتهاد، استاد علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه، در هم اندیشی گفتمان فقه تخصصی نظام ساز که به مناسبت افتتاح شعبه قم مؤسسه عالی حوزوی امام رضا علیه السلام برگزار شد، گفت: آنچه پیشانی این حرکت پربرکت در قم و تهران است پاسخگویی به نیازهای فقهی نظام اسلامی، روح فقه ماست؛ تردیدی نداریم که منظومه و گزاره‌های فقهی ما که مبتنی بر حقایق است فراوان و متکثرند.
وی افزود: این گزاره‌های متکثر دارای نظام‌وارگی بوده در عین تطبیق با منظومه فقهی اهل بیت علیهم‌السلام دارای قابلیت تغیر است. پاسخگویی به نیازهای جامعه در اعصار مختلف یکی دیگر از ویژگی‌های نظام فقهی اسلام است.
عضو شورای عالی حوزه، نظام فقهی اسلام را استکشافی دانست و گفت: فقه اسلام در اصل استکشافی است اما وجوهی از آن بر اساس صنع هم می‌باشد. باید در فرآیند بازسازی فقه نکاتی را مدنظر قرار داد؛ یکی از آن‌ها تحول در فقه موجود است.
وی با اشاره به لزوم بروزرسانی ابواب فقهی افزود: باید مصادیق مستحدثه به ابواب و فصول فقه موجود اضافه شوند.گام سوم این است که بدانیم حداقل ۲۰ باب فقهی جدید به فقه موجود باید افزوده گردد.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان این که در دومین گام کلان می‌بایست اصول را هم مورد بازسازی قرار داد، اظهار کرد: باید تفریع و انشعاباتی در اصول فقه موجود ایجاد شود؛ غنای دانش اصول می‌تواند بر غنای فقه و سایر علوم ما بیفزاید.
وی با تأکید بر اهمیت منظومه سازی عنوان داشت: می‌بایست طبقه بندی درست و مدوّنی در ابواب و فصول فقه انجام گیرد؛ این یک امر بی نهایتی است که می‌تواند در فقه و سایر علوم ما عملیاتی شود؛ منظومه سازی چیزی غیر از نظام سازی است.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، گفت: سومین گام کلان که توسط شهید صدر کلید خورد اما ناقص مانده نظام سازی است. نظام سازی یک حقیقتی صحیح است که می‌توان با عبور از ظواهر گزاره‌های توصیفی کلامی به ورای آن‌ها به آن رسید.
اعرافی نظام سازی را از کمک کنندگان به ارتقای فقه برشمرد و خاطرنشان کرد: نظام سازی می‌تواند در سطوح بالا ایجاد قطع و امید کند و در عین حال به ما تحلیل در فهم درست شریعت را ارائه می‌دهد.
وی گفت: امروز حوزه از ۲۰ سند تحولی، برنامه ۵ ساله و درختواره دانشی برخوردار است و این می‌تواند بیانگر رویکرد نظام مند حوزه در عصر حاضر باشد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه، بیان داشت: راه برای حوزه باز شده است تا با تصویب بیش از ۴۰۰ رشته تخصصی سرفصل نویسی شده بتواند به تولید علم متناسب با نیازهای روز جامعه و نظام اسلامی بپردازد.
اعرافی در پایان ضمن بیان سیر واسپاری‌های حوزه، افزود: مدیریت فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در سطوح مختلف به مراکز و حوزه‌های علمیه در استان‌های مختلف واسپاری شده است تا در سرعت انجام امور تسریع حاصل گردد.
گزارشی از فعالیت‌های مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع)
همچنین، حجت‌الاسلام حیدر همتی مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام در این نشست به ارائه گزارشی از سیر تشکیل و تکوّن آن پرداخت و گفت: مؤسسه امام رضا علیه السلام در دهه هشتاد آغاز به کار کرد که دهه برخورد اندیشه‌های مختلف روشنفکری در کشور ما بود. در دهه هشتاد به نوعی شاهد گسترش علوم تخصصی در حوزه‌های علمیه بودیم.
همتی، خاطرنشان کرد: حقوق جزا، حقوق قضا و کلام اسلامی در سطوح سه و چهار رشته‌ها و مقاطع آموزشی مؤسسه امام رضا (ع) بوده است که تاکنون ۲۵۵ نفر فارغ التحصیل را به دنبال داشته است.
وی تجربه نگاری و آسیب شناسی مراکز تخصصی حوزوی را از فعالیت‌های مؤسسه امام رضا علیه السلام دانست و گفت: این آسیب شناسی منجر به تولید ایده فقه و علوم انسانی شد.
مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام تصریح کرد: برای تحقق این ایده اولین گام تشکیل حلقه فقه نظام ساز بود که تاکنون نزدیک به ۱۰۰ جلسه منظم را تشکیل داده است؛ نتیجه این جلسات اصلاح فقه نظام ساز بود.
همتی بیان داشت: در فرآیند تکوین فقه نظام ساز تولید ادبیات فقه نظام یکی از فعالیت‌های مؤسسه امام رضا علیه السلام بوده است. راه اندازی رشته‌های فقه السیاسه، فقه التربیت اتفاق دیگری است که در مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا ع افتاد.
مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه السلام اظهار کرد: برگزاری ۵ کرسی علمی ترویجی در موضوع فقه انتخابات یکی دیگر از فعالیت‌های مؤسسه امام رضا علیه السلام است. همایش فقه نظام ساز یکی دیگر از برنامه‌های مؤسسه امام رضاست که تاکنون دو پیش نشست در ارتباط با آن برگزار شده و اواخر بهمن ماه خود همایش را برگزار خواهیم کرد.
همتی گفت: افق پیشروی مؤسسه راه اندازی ۴۰ رشته در حوزه فقه نظام ساز است. همچنین، مجوز نشریه علمی پژوهشی فقه نظام ساز دریافت شده است و امیدواریم تا پایان امسال اولین نسخه آن به چاپ برسد.
