شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مجموعه «اجتهاد و تقلید» حاصل پنج سال تقریر دروس خارج فقه استاد علیرضا اعرافی است که با ویرایش جدید در پنج مجلد از سوی انتشارات اشراق و عرفان چاپ و روانه بازار نشر شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، استاد اعرافی این موضوع را طی سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۳ القاء نموده است و عده‌ای از شاگردان تقریر مباحث ایشان را به عهده گرفتند. وی در بیان مباحث این کتاب، متن اجتهاد و تقلید کتاب العروه الوثقی را محور درس قرار داده و پس از بیان مقدمات اجتهاد، بیشتر مسائل آن را به ترتیب همان کتاب القا کرده است. استاد اعرافی افزون بر اینکه گاهی این ترتیب را رعایت نکرده، بعضی مسائل جزئی و تکراری را در انتهای باب القا نکرده و مسائل جدیدی را به آن افزوده است.
در نگارش کتاب نظم جدیدی به مطالب داده شده و کتاب با ترتیب دیگری نوشته شده است که در آن از تنظیمات فقهای دیگری مانند شهید صدر (ره) در الفتاوی الواضحه استفاده شده و با تغییراتی، ترتیب و دسته‌بندی شده است. بر این اساس، مطالب این کتاب در سه قسمت تنظیم شده است: مقدمات اجتهاد، راه‌های تحصیل حکم شرعی و شرایط مرجع تقلید.
کتاب اجتهاد و تقلید در پنج جلد تنظیم شده است که فهرست اجمالی مطالب آن‌ها به شرح ذیل است. جلد اول، شامل مقدمات اجتهاد و بیانگر حدود سی مقدمه از مقدمات اجتهاد است. جلد دوم، عهده‌دار بیان راه‌های تحصیل احکام شرعی است که پس از بیان مسأله کلی وجوب تخییری یکی از راه‌های اجتهاد، احتیاط و تقلید به ترتیب در آن بررسی شده است.
جلدهای سوم تا پنجم دربرگیرنده بیان شرایط مرجع تقلید است؛ جلد سوم، درباره یازده شرط از شرایط مرجعیت است. جلد چهارم، شامل شرط اعلمیت و جلد پنجم شامل سه بخش است: شرط فردی یا شورایی‌بودن مرجعیت که بحثی نو بوده و در آن روابودن مرجعیت شورایی بررسی شده است، فروع شرایط مرجع تقلید و عدول در تقلید از مجتهدی به مجتهد دیگر.
به این ترتیب، کتاب حاضر نسبت به دیگر کتاب‌های مربوط به اجتهاد و تقلید سه امتیاز اساسی دارد: ۱. تنظیم منطقی مطالب؛ ۲. بیان مقدمات اجتهاد در ابتدای کتاب؛ ۳. طرح و بررسی مسأله شرط فردیت (مرجعیت شورایی) که از مسائل مستحدثه است.
گفتنی است، باوجود اختلاف ترتیب مسائل این کتاب با کتاب اجتهاد و تقلید عروه، ذیل هر مسأله به محل بحث آن در کتاب العروه الوثقی، منهاج الصالحین آیت‌الله حکیم (ره)، تحریر الوسیله امام خمینی (ره) و الفتاوی الواضحه شهید صدر (ره) نیز ارجاع داده شده است تا محققان بتوانند به‌راحتی به این منابع مراجعه کنند.
