مشق ارشاد؛ تأثیرگذاری و متقاعدسازی در امر به معروف و نهی از منکر

مهمترین دستاورد این اثر، کمک به شکل گیری گفتمان امر به معروف از منظر علم متقاعدسازی و تقویت امر به معروف و نهی از منکر در روابط بین فردی جامعه و پیشنهاد محتوا برای آموزش آن است. علاوه بر آن، پیشنهاداتی در زمینه تشکیلات امر به معروف و نهی از منکر در اماکن زیارتی را ارائه داده است.

به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «مشق ارشاد؛ تأثیرگذاری و متقاعدسازی در امر به معروف و نهی از منکر» تألیف دکتر عبدالله عمادی از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد.

به گفته نگارنده اثر، انگیزه آغازین پژوهش حاضر، سفارش آیت‌الله محمدی ری‌شهری (ره) مبنی بر ارائه متنی جهت آموزش خدام حرم برای امر به معروف و نهی از منکر بوده که منجر به متن کلی درباره اثربخشی امر به معروف و نهی از منکر گردیده است.

البته اهمیت لزوم اندیشه ورزی درباره امر به معروف و نهی از منکر در شرایط فعلی جامعه نیز این ضرورت را دوچندان کرده است. از آنجا که گرانیگاه واداری به کارهای نیک و بازداری از کارهای ناپسند در جامعه، زمینه سازی برای پذیرش و اقناع مخاطب است، اثر حاضر سعی کرده مهارت‌ها و فرایندهای این موضوع را مورد توجه قرار دهد.

با توجه به این رویکرد، مهمترین دستاورد این اثر، کمک به شکل گیری گفتمان امر به معروف از منظر علم متقاعدسازی و تقویت امر به معروف و نهی از منکر در روابط بین فردی جامعه و پیشنهاد محتوا برای آموزش آن است. علاوه بر آن، پیشنهاداتی در زمینه تشکیلات امر به معروف و نهی از منکر در اماکن زیارتی را ارائه داده است.

کتاب مشق ارشاد در شش فصل کلی سامان یافته است که به قرار ذیل‌ می‌‌باشد؛

فصل اول، مفاهیم «امر به معروف و نهی از منکر» و «تأثیر» و تأثیرگذاری تفصیلاً مفهوم شناسی شده است. سپس پیشینه نظری این بحث را از سه زاویه «نظریه‌های روانشناسی اجتماعی» در زمینه نفوذ اجتماعی و متقاعدگری، تغییر رفتار، هدایتگری دینی و اخلاقی ردیابی نموده و به مبانی بحث تأثیرگذاری و نقش فاعل هدایتگر در آن پرداخته است.

فصل دوم، به بیان ویژگی‌های منش هدایتگر که در تأثیرگذار بودن و متقاعدکنندگی وی نقش دارد، پرداخته شده است؛ منش «مهرورزی»، «خردمندی»، «قدرتمندی»، «انصاف»، خوش خلقی» و «صداقت» که هر کدام سه صفت را در بر می‌گیرد.

فصل سوم و چهارم، به چگونگی ساخت پیام‌های اقناعی اختصاص یافته است؛ در دو بخش «محتوای پیام» و «شکل پیام».

همچنین در بخش محتوایی، پنج نوع پیام معرفی شده است؛ پیام‌های توصیف کننده، حکمت آمیز، بیم دهنده، نوید دهنده و جهت دهنده؛ و در بخش شکلی، عوامل اقناع کننده در لحن پیام و قالب پیام بررسی شده است؛ هشت لحن و سه قالب به طور خاص، محور قرار گرفته است.

فصل پنجم، روش‌هایی ذکر شده که هدایتگر باید در نحوه ارائه پیام مدنظر داشته باشد تا تأثیرگذار باشد؛ مانند روش‌هایی که در خصوص «هدایتگری عملی» وجود دارد.

فصل ششم و پایانی کتاب، به تأثیرگذاری و متقاعدسازی در یک موقعیت خاص یعنی امر به معروف و نهی از منکر، در آستآن‌ها و اماکن زیارتی پرداخته است.

کتاب مشق ارشاد، گذشته از آنکه پژوهشی نو در زمینه آموزش شیوه‌های صحیح و مؤثر ایجاد پذیرش مخاطب و اقناع برای امر به معروف و نهی از منکر محسوب‌ می‌‌شود، از این رو حائز اهمیت است که اولین محتوای کاربردی درباره آموزش علمی امر به معروف و نهی از منکر است که آن را به عنوان فرایند اقناعی تعریف کرده و به تفصیل با رویکرد متقاعدسازی و تأثیرگذاری نگاشته شده است. لذا تنها به مباحثی که در این راستاست پرداخته شده نه همه آداب و شیوه‌هایی که از نظر اخلاقی می‌تواند یا باید به کار گرفته شود.

انتظار‌ می‌‌رود این پژوهش، فتح بابی برای مطالعات علمی امر به معروف و نهی از منکر با رویکرد ارتباطی و اقناع باشد و به کاربست و کارآمدسازی آن در جامعه کنونی بینجامد.

گفتنی است، کتاب «مشق ارشاد؛ تأثیرگذاری و متقاعدسازی در امر به معروف و نهی از منکر» تألیف دکتر عبدالله عمادی از سوی پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی، به زبان فارسی، در قطع وزیری، در ۴۱۲ صفحه به نگارش درآمده است و در سال ۱۴۰۱ با همکاری بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است.