شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
«گرفتن دیرکرد از سوی بانک‌ها»، «فرصت‌طلبی از ذخایر بانک مرکزی»، «تعدد بانک در شهرها»؛ «کاهش ارزش پول ملی کشور»، «تسهیلات با سود ۲۵درصد!» از جمله انتقاداتی بود که مراجع در دیدار با رئیس‌کل بانک مرکزی مطرح کردند. همچنین «ثبات کافی ارز و قیمت‌ها در بازار»، «رونق بخشی به صنعت و تولید»، «گسترش ابزارهای مبتنی بر عقود اسلامی به تسهیل کسب‌وکارها»، «نظارت بر رویه و عملکرد بانک‌ها» و «بهبود معیشت مردم و رشد اقتصادی» از جمله توصیه‌های مراجع به صالح‌آبادی بود.
به گزارش خبرنگار اجتهاد، دکتر علی صالح‌آبادی رئیس‌کل بانک مرکزی به همراه اعضای شورای فقهی این بانک در سفر به قم با حضرات آیات نوری همدانی، جوادی آملی، علوی گرگانی و سبحانی دیدار و گفتگو کرد. مراجع تقلید در این دیدارها بر برچیده شدن ربا از بانک‌ها تأکید و خواستار ارائه تسهیلات و سرمایه بانکی به دست کارآفرینان شدند.
آیت‌الله حسین نوری همدانی: نگاه اسلام به مسائل اقتصادی، حول محور تولید و اشتغال است، تقویت بنیه اقتصادی و خودکفایی کشور تنها در سایه رشد و شکوفایی صنعت، تجارت و کشاورزی ممکن است از این رو لازم است به این موضوعات توجه ویژه‌ای داشته باشید.
انتقاد از گرفتن دیرکرد از سوی بانک‌ها
قرآن دو گناه را بسیار نکوهش فرموده، نخست پذیرش ذلت و قبول سلطه استکبار و دوم ربا؛ چرا که بر اثر این دو گناه کرامت انسان‌ها از بین می‌رود و سبب ایجاد فقر در جامعه می‌گردد از این رو در تدوین قوانین بانکی باید دستورات و موازین اسلامی به‌دقت مورد توجه قرار بگیرد.
یکی از مشکلات بزرگ امروز بانک‌ها این است که برای تأخیر ادای قرض، پول می‌گیرند درحالیکه این مساله در اسلام حرام است؛ بارها گفته‌ایم که دیرکرد نوعی ربا بوده و حرام است، بنده تا ریشه‌کنی ربا در این کشور برای تذکر دادن در هر زمانی مصمم هستم و به رؤسای قبلی بانک مرکزی هم گفته‌ام.
رونق بخشی به صنعت و تولید
یکی از مهم‌ترین وظایف بانک‌ها رونق بخشی به صنعت و تولید است؛ مشی اول بانک‌ها باید سپردن سرمایه به دست افراد با تجربه و متعهدی باشد که با ایجاد زمینه‌های تولید، کارآفرینی و اشتغال‌زایی به وجود بیاورند تا هم وضعیت معیشت مردم بهتر شود و هم سبب رشد اقتصادی کشور گردد.
امروز باید تدابیری اندیشیده شود تا بتوانیم این خلأ را جبران کنیم؛ ارزش پول ملی ما در مقایسه با بسیاری از کشورهای پایین است، ما باید اشکالات موجود در این زمینه را رفع کنیم.
کسی که ستون فقراتش شکسته است حرف‌شنوی از حکومت ندارد
آیت‌الله عبدالله جوادی آملی: از نظر فلسفه و کلام، اصول اعتقادی، اصل اول است، اما از نظر جامعه‌شناسی، اقتصاد حرف اول را می‌زند. در اسلام، از «مال» به ستون فقرات یک ملت تعبیر شده، چرا که گاهی مشکلات اقتصادی باعث می‌شود حتی یک حکومت بزرگ سقوط کند.
دعای پیامبر گرامی اسلام در شعب ابی‌طالب این است که «اَللَّهُمَّ بَارِکْ لَنَا فِی اَلْخُبْزِ وَ لاَ تُفَرِّقْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُ»؛ خدایا من می‌توانم شعب و سختی‌های آن را تحمل کنم اما ملت گرسنه را نمی‌شود در راه الهی نگه داشت و آن را اداره کرد.
در بیان قرآن کریم، مال عامل قیام یک ملت است اگر ملت بخواهد بایستد باید جیبش پر باشد، فقیر به معنای ندار نیست! بلکه کسی است که ستون فقراتش شکسته است، کسی که ستون فقراتش شکسته است حرف‌شنوی از حکومت ندارد.
دست قانون دانانی که قانون را دور می‌زنند، از ذخایر بانک مرکزی کوتاه شود
بانک مرکزی وظیفه بسیار سنگینی دارد، از کارهای اصلی بانک مرکزی این باشد که دست قانون دانانی که قانون را دور می‌زنند از ذخایر بانک مرکزی کوتاه کند؛ اختلاس‌های میلیاردی از افراد عادی ساخته نیست، این اختلاس‌ها با قلم افراد صورت می‌گیرد نه با زور اسلحه. لذا در خصوص اختلاس‌های صورت گرفته نیز، بررسی و آسیب‌شناسی شود که چگونه افرادی توانستند حق را باطل کنند و اختلاس صورت بگیرد.
واجب است مملکت با کرامت اداره شود
آبروی انسان امانت الهی است و انسان امین‌الله است، پیامبر (ص) دست کارگری را بوسید که برای خودش کار می‌کرد و کنار سفره خود می‌نشست. بر همگان واجب است که این مملکت را با کرامت اداره کنند و راه آن رونق تولید و اشتغال است. آنجا که رهبری معظم سال را سال تولید و رفع موانع نام‌گذاری کردند، این اقدام یک حرف حکیمانه است.
ما به این کشور امیدواریم، شهیدان همان‌طور که در زنده بودن خود فکر جامعه خود هستند در آخرت و در برزخ نیز به فکر جامعه خود هستند و مرتباً برای مردم دعا می‌کنند، کشور چنین سرمایه معنوی عظیمی دارد. باید قدردان این سرمایه‌های عظیم معنوی و مادی بود و از آن‌ها به بهترین نحو در راستای آبادانی این کشور بهره گرفت.
رویه شبهه آلود دریافت سود بانکی حذف شود
آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی: امیدواریم که با روی کارآمدن شما کاستی‌هایی که در گذشته در بانک مرکزی دیده می‌شد برطرف شود.
باید تلاش کنید که دریافت سودهای غیر مشروع و یا جریمه‌های دیرکرد که بعضاً نامشروع است از شبکه بانکی حذف شود و تمام کارهای بانکی در چهارچوب شرع انجام گیرد. همچنین نظارت بر رویه بانک‌ها و عملکرد بانک‌ها باید تقویت شود.
مردم در اضطراب و ناراحتی به سر می‌برند و از نوسانات قیمتی در بازار گلایه‌مند هستند لذا باید تلاش کنید که ارز و قیمت‌ها در بازار به ثبات کافی برسد و از این نابسامانی‌ها عبور کنیم.
بانک نباید تاجر باشد بلکه باید امانت‌دار مردم باشد
آیت‌الله جعفر سبحانی: تعداد زیادی بانک در شهرها وجود دارد، این تعداد بانک چه ضرورتی دارد؟ آیا تعدد این بانک‌ها به صلاح کشور است؟ می‌بایست آسیب‌شناسی صورت گیرد و در مورد فعالیت بانک‌ها برنامه‌ریزی شود. همچنین، استفتائات مردم درباره تسهیلات بانکی فراوان است؛ بانک نباید تاجر باشد بلکه باید امانت‌دار مردم باشد.
اعلام ارائه تسهیلات با سود ۲۰ درصد و ۲۵ درصد زیبنده جمهوری اسلامی نیست، حتی آسمان هم از نزول باران در بخشی از کشور بخل می‌ورزد. باید کاری کرد که بساط این رباخواری برچیده شود. ذکر این نکته ضروری است که در فعالیت‌های بانکی نیز، باید کارمزد واقعی در نظام بانکی مبنای کار باشد.
پول فراوان انسان را فریب می‌دهد، رئیس و کارمندان بانک باید واقعاً امین باشند تا شاهد برخی اختلاس‌های روسای بانک نباشیم. همه باید کمک کنند تا بانکداری اسلامی که به نفع مردم است در دوره جدید محقق شود.
تشکیل کارگروه تخصصی شورای فقهی بانک مرکزی
در ابتدای این دیدراها علی صالح‌آبادی با اشاره به تهدیدها و تحریم‌های ظالمانه به اقدامات خود در بانک و تلاش برای احیای بانکداری اسلاامی اشاره و گزارشی از اقدامات و برنامه‌های خود ارائه به ویژه در راستای تحقق بانکداری اسلامی و تقویت ارزش پول ملی ارائه نمود و بر ضرورت انطباق بانکداری با فقه اسلامی تأکید کرد و گفت: توسعه بانکداری در چارچوب قواعد شرعی و اسلامی، برای ما مهم و حایز اهمیت بوده و در دستور کار جدی بانک مرکزی در دوره جدید است.
او ضمن اشاره به ایجاد شورای فقهی بانک مرکزی و فعالیت‌های این شورا طی سه سال گذشته، در این خصوص تأکید کرد: وظیفه شورای فقهی تطبیق رویه‌ها و قوانین بانکی با مبانی شرعی و فقهی است و در این دوره نیز تلاش کردیم با تقویت جایگاه شورای فقهی و ایجاد دبیرخانه آن در بانک مرکزی، نسبت به گسترش فعالیت‌های این شورا اقدام کنیم.
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به فعالیت‌های کمیته فقهی بورس در دوران حضورش در بازار سرمایه تصریح کرد: موضوع توسعه بانکداری در چارچوب قواعد شرعی از دغدغه‌های این دوره است و در همین راستا کارگروه تخصصی شورای فقهی بانک مرکزی به منظور بررسی مسائل و مباحث کارشناسی و ارائه نظرات به شورای فقهی، در شهر قم تشکیل شده است.
او خاطرنشان کرد: امیدوام به یاری خداوند بتوانیم شرایطی را فراهم کنیم که دغدغه مراجع و متدینین درخصوص امور بانکداری رفع شود.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا مصباحی مقدم، رئیس شورای فقهی بانک مرکزی نیز در این دیدار ضمن تأکید بر تقویت جایگاه شورای فقهی در بانک مرکزی در این دوره خاطرنشان کرد: در حال حاضر ابزارهای سیاست‌های پولی بانکی براساس قواعد شرعی و فقهی طراحی می‌شود و در این زمینه نیز معاونت نظارت بانک مرکزی مکلف شده است که با طراحی فرم‌های ویژه و خاص بر روند اجرای ضوابط فقهی و شرعی مصوب شورا بر فعالیت نظام بانکی و اجرای بهتر این قواعد نظارت کند.
