نقد فتوای مشهورِ فقهایِ امامیه درباره ارث کودکان متولد از رابطه نامشروع

شبکه اجتهاد: در محافل علمی فقهی یا در مطالعات متخصصان و کارشناسان این حوزه دانشی معمولا پژوهش‌هایی صورت می‌گیرد که در عرصه مباحث حقوق بشر نیز حائز توجه است چرا که می‌تواند در  روندهای قانونگذاری یا امور قضایی یا حتی عملکردهای اجرایی در مراکز و نهادها یا فرهنگ و رفتار عمومی مورد استناد واقع شود. از همین رو مطالعه این آثار در حوزه مطالعات تخصصی حقوق بشر در ایران نباید مغفول بماند. در آخرین شماره فصلنامه «دیدگاه‌های حقوق قضایی» وابسته به دانشگاه علوم قضایی، پژوهشی با عنوان «نقد فتوای مشهورِ فقهایِ امامیه درباره ارث کودکان متولد از رابطه نامشروع» منتشر شده است.

همانگونه که از عنوان پژوهش برمی‌آید این اثر در پی آن است که دیدگاه مشهور فقهای امامیه در عدم ارث بری کودکان یاد شده را مورد نقد وبررسی فقهی قرار دهد و تلاش دارد تا از ارث بردن کودکان مزبور و لزوم اصلاح مقررات ذیربط کشورمان دفاع کند.

رحیم نوبهار و سیدجعفر حسینی مقاله در معرفی این اثر گفته‌اند: «برابر نظرِ مشهورِ فقهایِ امامیه، زنازاده از ارث پدر و مادر محروم است. این حکم که مبنای ماده ۸۸۴ قانون مدنی است، در شمار مسائل اجماعی نیست که باب اجتهاد در آن بسته باشد. ادله این حکم، اخبار واحدی است که دچار ضعفِ سندی و دلالتی است. این اخبار با ادله دیگر نیز در تعارض است. نظریه مشهور همچنین با عمومات آیاتِ قرآن کریم و شماری از اصول و قواعدِ شرعی، عقلی وکلامی مانند اصل برابری در حقوق و تکالیف، قاعدۀ عدالت و نفی ظلم و قاعدۀ وِزر یا اصل شخصی بودن مسئولیت سازگار نیست. این مقاله با بررسی و نقد ادلّه و مستنداتِ نقلی و عقلی نظریه مشهور و تتّبع در آراء فقیهان، نظریۀ مشهور را نقد نموده و به تقویت نظریه‌ای پرداخته که ارث بردن زنازاده از پدر و مادر را می‌پذیرد. آنچه بیشتر با ظاهر ادلّه سازوار می‌نماید محرومیت ارث پدر و مادر از کودک نامشروع است؛ نه ممنوعیت ارث فرزند از پدر و مادر طبیعی خود.»

شایان ذکر است، نویسندگان پژوهش فوق در مقاله‌ای دیگر در حوزه «بازاندیشی نظریه فقهی پلیدی ذاتی انسان زاده شده از زنا» تلاش فقهی را برای اهتمام بیشتر به حقوق کودکان مورد بحث ارائه کرده بودند.

دانلود و مطالعه نمایید: نقد فتوای مشهورِ فقهایِ امامیه درباره ارث کودکان متولد از رابطه نامشروع