واکنش‌های مسئولان و اساتید حوزه به آتش‌زدن کتاب‌ طب هاریسون توسط تبریزیان

روز گذشته ویدئویی از آتش زدن کتاب طب داخلی هاریسون توسط عباس تبریزیان که به عنوان استاد و مروج طب اسلامی مشهور است، منتشر و باعث بروز واکنش‌هایی بسیار منفی از سوی مدیر حوزه‌های علمیه قم، اساتید و وزارت بهداشت شد.

به گزارش خبرنگار اجتهاد، طب اسلامی از موضوعات پرمناقشه امروز در حوزه‌هاست ‌در حالی‌که بسیاری از علما و اساتید حوزه و دانشگاه به صراحت وجود طب اسلامی را رد و افراط و تفریط در طب اسلامی را نقد و احادیث طبی را برای زیربنا قراردادن‌ چنین ادعایی گزاف می‌دانند، اما حجت‌الاسلام تبریزیان با وجود چندین بار پیگیری و‌ برخورد قضایی همچنان بر این طبل می‌کوبد و به‌تازگی در ویدئویی در حرکتی ناپسند کتاب طب داخلی هاریسون را در یک مراسم نمادین آتش می‌زند! این اقدام واکنش‌های منفی از سوی حوزه علمیه قم، اساتید حوزه و دانشگاه و وزارت بهداشت به‌همراه داشت.

مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه قم:

مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه با صدور بیانیه‌‌ای ضمن اعلام انزجاز در آتش زدن کتاب علمی به نام طب‌هاریسون، آن را محکوم نمود و بیان داشت این گونه تفکرات و اقدامات در حوزه علمیه جایگاهی نداشته و انتسابی به حوزه و روحانیت ندارد.

متن بیانیه مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه با امضای آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه قم به این شرح می‌باشد:

بسم الله الرحمن الرحیم

حوزه‌های علمیه و بزرگان آن با تاکید بر جایگاه علم و اندیشه و نقد عالمانه، حرکت ناپسند و جاهلانه اخیر در تعرض به یکی از متون مهم علم پزشکی را که در فضای مجازی انتشار یافته است ناروا می‌دانند و حوزه‌های علمیه و بزرگان آن و شورای عالی و مدیریت حوزه‌های علمیه آن را محکوم می‌نمایند، آشکار است که این گونه تفکرات و اقدامات در حوزه علمیه  جایگاهی نداشته و انتسابی به حوزه و روحانیت ندارد.

اسلام عزیز، روحانیت معظم، حوزه علمیه و بزرگان آن در طول تاریخ همواره پرچم دار و مشوق رشد و شکوفایی علمی در همه قلمرو‌ها و در بسیاری از این زمینه‌ها بویژه در زمینه بهداشت و پزشکی پیشگام بوده‌اند ‌‌و این سنت دیرپا همچنان ادامه دارد.

انتظار می‌رود دستگاه‌های ذی ربط در این زمینه اقدام لازم بعمل آوردند.

امید است پیشرفت‌های علمی ایران و رشد مراکز علمی و دانشگاهها،که در پرتو انقلاب اسلامی رشد چشمگیر داشته  است،استمرار و ارتقاء یابد.

حجت‌الاسلام رسول جعفریان:

قدام شرم آور یک روحانی مروج طب سنتی به اسم طب دینی، با آتش زدن یک کتاب علمی با نام طب‌هاریسون ـ بر اساس فیلمی که انتشار یافته ـ کار زشتی است که هیچ دانش دوستی، در هیچ سطحی، آن را نمی‌پذیرد. متاسفانه این شخص، سالهاست با استفاده از باورهای عامیانه در میان مردم، تلاش در ترویج بافته‌های خود به اسم طب دینی دارد و برای تقدیس آنها، از روایاتی که بارها محدثان آنها را نقد کرده‌اند، استفاده می‌کند. این رفتار وی، در حوزه قم، مورد تأیید هیچ کس، جز شماری از هواداران ساده لوح او که مانند آنها همه جای دنیا هستند، نیست.

روشن است که طب سنتی، به عنوان یک شاخه علمی، در مراکز دانشگاهی می‌تواند مطرح و توصیه‌های آن پس از بررسی‌های علمی، و تأیید مراکز رسمی، مورد استفاده قرار گیرد، اما نامبرده نه از نظر تحصیلات علمی و نه حوزوی، در مقامی نیست که بخواهد چنین ادعایی را بکند. طبعا در قم یا مشهد، هیچ نوع شاخه درسی وجود ندارد که او به استناد تحصیل در آن، چنین ادعایی را داشته باشد.

و اما اقدام به کتابسوزی، این عمل مشمئز کننده، باید گفت، این اقدام، همیشه کار افراد جاهل و افراطی بوده است، کسانی که هیچ گاه، در هیچ مدلی، چه از نوع کسروی با آتش زدن آثار ادبی، و این شخص، با آتش زدن یک کتاب علمی، در پیشگاه ملت فرهیخته ایران، جایی نداشته و ندارند.

خوشحالیم که این شخص، پس از یک دوره تلاش در قم، از این مرکز دینی طرد شده و به دلیل اقدامات ناصوابش، در محاکم مربوط، محکوم هم شده است. مسلما، وظیفه حاکمیت، دفاع از حریم علم و دانش و مبارزه با جاهلانی است که با اقدمات ناصواب خود، زمینه آسیب زدن به دین و سلامت مردم را دنبال می‌کنند.

درباره دادن لقب آیت‌الله به ایشان، باید عرض کنم، در قم، مع الاسف زمینه‌‌ای وجود دارد که کسانی از سوی خود یا نزدیکانشان، لقب آیت الله را به خود اختصاص دهند. مسلم است که دادن چنین لقبی، هیچ رسمیتی نداشته و نشان دهنده هیچ مقام و منصب علمی و غیر علمی نیست.

باید عرض کنم، یکی از افتخارات ایران در چند دهه اخیر، در مراکز علمی و پزشکی، توسعه پزشکی مدرن است، امری که سبب شده ست تا ایران در منطقه خاورمیانه، یک قطب مهم پزشکی باشد. این راهی است که دولت‌های پس از انقلاب، بشدت از آن حمایت کرده و ایران اسلامی از این زاویه، کشوری سرافزار است.

بنابراین، نباید این قبیل رفتارهای زشت و شرم آور را در مقابل آن همه تلاش و گسترش علم پزشکی نوین قرار داد، هرچند، نهادهای مربوطه، در تمام سطوح، می‌باید با اقدامات دقیق نظارتی خود، شائبه اعتنای به این قبیل رفتارهای نادرست را از میان ببرند، کاری که جز با توسعه مراکز علمی و ترویج دانش میان مردم، امکان نخواهد داشت.

حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه:

علم و دانش آنگاه که نافع و زاییده عقلانیت باشد مطلوب اسلام خواهد بود و حکمت شمرده می‌شود؛ هر چند محصول بشریت باشد لکن باید توجه داشت که هر معرفتی و دانشی باید انسان را به خدای سبحان نزدیک سازد و به همین معنا، علم توحیدی شکل می‌گیرد. این نکته کلیدی را عرض کردم تا بی‌خردی آتش زدن مرجع علمی در حوزه پزشکی آشکار گردد.

نگارنده از مدیریت حوزه علمیه کشور به جهت نقد این رفتار ناشایست سپاسگزار است. مطلب اساسی‌تر توجه داشتن به علت این پدیده جاهلانه است و اینکه به معلول بسنده نکرد.

اما علتی که برخی از معممین منتقد این رفتار نیز از آن غفلت کردند و تنها به تخریب عمل ناپسند پرداختند؛ چیست؟

علت به زعم بنده و بر اساس تحقیقات جریان‌شناسانه، پیدایش مکتب نواخباری‌گری در حوزه علمیه است که با این رویکرد، عقل و عقلانیت بی‌رمق می‌شود و خبر ظنی نامعتبر در معارف و احکام و ارزش‌ها حاکمیت می‌یابد و همین رویکرد باعث شده عده‌ای به نقد فلسفه و عرفان بپردازند (البته نباید هر منتقد فلسفه و عرفان را نواخباری دانست) و علوم عقلی را طرد و اهل فلسفه را تکفیر می‌کنند.

برخی نیز با نواخباری‌گری به جریان احمد اسماعیل پیوستند و مسائل اعتقادی و امنیتی برای کشورهای اسلامی پدید آورند.

 دسته دیگری با همین گرایش و با نفی اصول فقه و اجتهاد مصطلح به فقه اخباری ناکارآمد و عصر حیرت و در نهایت سکولاریسم می‌رسند.

پس علمای حوزه به این علت مخرب بپردازند و تنها نسبت به یک رفتار نادرست حساس نشوند و هر گونه نواخباری‌گری را نقد عالمانه نمایند.

پایان سخن تاکید بر سه نکته دارد:

۱- حوزه علمیه قم به صورت حداکثری عقلانیت‌محور و معتقد به اصول فقه و اجتهاد مصطلح و فقه کارآمد است و نباید پدید آمدن نواخباری‌گری را جریان غالب حوزه دانست. این نکته را عرض کردم تا فردا برخی مدعیان روشنفکری این جریان را به عنوان چماق بر سر حوزه علمیه نزنند.

۲- چهار جریان طب در کشور رواج دارد: طب مدرن، طب سنتی، طب نقلی و طب عطاری که باید با رویکرد علمی و سپس قانونی به هر چهار جریان پرداخت و از رفتارهای عامیانه و ناپسند پرهیز کرد.

۳- علوم پزشکی و سلامت به شدت متاثر از نوع انسان شناسی و ساحت های مختلف انسان است که اختلاف در آن باعث تمایز در نظریه های می شود و به همین جهت، تفاوت نظریه پرستاری با رویکرد پوزیتیویستی و رویکرد اگزیستانسیالیستی آشکار می‌گردد. پس انسان‌شناسی اسلامی در حوزه سلامت باید از سوی حوزه علمیه تاکید قرار گیرد.

حجت‌الاسلام ابوالقاسم علیدوست:

حرکت نسنجیده‌ای است. بی‌تردید قبول مطلق داده‌های دانشهای بشری ناصحیح است لکن رد مطلق آنها – آن هم در قالب حرکاتی مشمئز کننده، بهانه دهنده به مخالفان و گمراه کننده- ناصحیح‌تر است. حوزه‌های علمیه، حوزه تعقل و احترام به علم و دانش است. این حرکت، انسان را به یاد جمله‌ای از “یان هوس” کشیش جنبش اصلاح دینی در وقتی که می‌خواستند وی را بسوزانند و مشاهده کرد که پیرزنی قد خمیده آمد و به قصد ثواب شاخه خشکی بر کپه هیزمی که یان هوس را در آن میسوزاندند، انداخت، می‌اندازد که گفت: آه! ای سادگی مقدس!

البته هیچ جهلی مقدس نیست، جهل پیرزن، جهل مقدس انگاشته شده بود و بدتر از این جهالت، جهالت مقدس نمایانده شده است.

حجت‌الاسلام سید محمدصادق علم الهدی:

سوختن کتب علمی در آتش جهل مدعیانی که نه سر رشته‌‌ای از علم روز دارند و نه تحصیلات حوزوی روشنی و در عوض، بسیار هنرمندند در تسخیر اذهان عوام و شبه عوام…

حجت‌الاسلام مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها:

به یاری خداوند متعال و برکت انقلاب اسلامی فضای علمی کشور به سطحی از تکثر ذیل عقلانیت انقلابی رسیده است که اگر کسی ادعای علمی داشته باشد بتواند از طرق مختلف آن را محک زد و نیازی به کارهای رادیکال نداشته باشد.

اقدام سخیف آتش زدن کتاب علمی مهم رشته پزشکی و انتشار آن خطایی بزرگ است که ساحت علم و عقل و منطق را خدشه دار می کند اگر این اقدام توسط فردی که ملبس به ردای روحانیت است صورت گیرد که خطایی مضاعف است.

بر هر پژوهشگر و مدعی علمی لازم است اگر حرفی متقن و چارچوب مند دارد در مجاری پیش بینی شده پیگیری کند و الا اقدامات مذبوحانه ای از جنس آنچه انجام شده است حتما نتیجه ای جز انشقاق و دو‌دستگی، وهن روحانیت و آب به آسیاب دشمن ریختن ندارد.

متاسفانه ترک برگزاری جلسات مناظره و جدال احسن، برخی را به شیوه‌هایی ناپسند کشانده که حتما محکوم است.

در این بین جالب است برخی دایه‌های مهربانتر از مادر مانند بی‌بی‌سی فارسی، که در مقابل هیچ  کتابسوزی حتی کتابهای مقدس نظیر قرآن، هیچ واکنشی نداشتند، حالا در برابر سوزاندن کتاب پزشکی، با نیت دامن زدن به شکافهای اجتماعی تمام قد وارد ماجرا شده‌اند.

دکتر محسن اسماعیلی:

آتش زدن ‌‌کتاب پزشکی هاریسون و انتشار وسیع تصویر آن را نباید ساده انگاشت و فقط به جهالت و حماقت یک مدعی فروکاست؛ خصوصا در این زمان.

هیچ نادان فرومایه‌ای نمی‌توانست بهتر از این به ‌‌بد‌‌نام ‌‌سازی ‌‌ایران عزیز و ترویج ‌‌اسلام ‌‌هراسی و بردن رونق مسلمانی کمک کند.

مسامحه و تاخیر در محکومیت این ننگ و پیراستن دامان اسلام و روحانیت از آن جایز نیست.

مهدی نصیری:

بنده منتقد مدرنیته و نیز در مواردی طب مدرن هستم اما اقدام اخیر آقای تبریزیان را در کتابسوزی، بسیار زشت و ناپسند و برخلاف سنت اصیل اسلامی و شیعی می‌دانم.

حوزه‌های علمیه باید در برابر این حرکت زننده سکوت نکنند و برای مقابله با آثار سوء این حرکت اقدام کنند.

علیرضا رییسی، معاون وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی:

از داستان کتاب‌سوزان اسکندر و یونانیان و اقوام جاهل و مغول تا جشن‌های واقعی و مستند کتاب‌سوزان نازی‌ها و  عید کتاب‌سوزی کسروی در یکم دی ماه هر سال حکایت‌های بسیار شنیده و خوانده‌ایم، اما اکنون و مقارن با عید کتاب‌سوزان پیروان کسروی در مراسمی آئینی با فیلم و تصویر فردی به نام تبریزیان که پیروانش او را آیت‌الله می‌خوانند و تحت عنوان طب اسلامی تجارتخانه‌ای برپا کرده است به خود جرات داده و کتاب «اصول طب‌هاریسون» از کتب مرجع پزشکی را به آتش می‌کشد.

آنچه مایه تاسف است فقط خالی بودن دست این گروه جاهل و پرمدعا از نقد علمی نیست، بلکه سکوت و عدم برخورد قاطع مراجع علمی، فرهنگی، دینی و قضایی در برابر چنین رفتارهای نابهنجار به نام اسلام و ایران است.

به نظر می‌رسد که این اتفاق نادر و عجیبی نیست و در حال تبدیل شدن به رویه و قاعده‌ای است که به اشکال مختلف شاهد تکرار آن بوده‌ایم.

از دخالت جاهلانه در درمان صدها بیمار مبتلا به سرطان و بیماری‌های مزمن تا توصیه به خوردن نمک در هنگامه پویش ملی کنترل فشار خون از تریبون صدا و سیما، خط نفوذی برای به تاراج بردن ایمان و اعتماد آحاد ملت مسلمان ایران و ضربه زدن به شأن و جایگاه روحانیت شکل گرفته است.

در این برهه وظیفه خود می‌دانیم که به کلیه مراجع دینی، دانشگاهی و قضایی هشدار داده شود که در برابر این چنین اقدامات سخیف و جاهلانه‌ای بایستند و واکنشی در خور از خود نشان دهند.

گفتنی است، اصول طب داخلی هاریسون یکی از کتاب‌های درسی شناخته‌شده در زمینه طب داخلی است. چاپ اول این کتاب در سال ۱۹۵۰ منتشر شد و به چاپ‌های مجدد رسید. اگرچه این کتاب موضوعات فراوانی را از عصب‌شناسی گرفته تا بیماری‌های عفونی شامل می‌شود اما به طور ویژه بیشتر مباحث طب داخلی آن مورد توجه قرار می‌گیرد. طب داخلی هاریسون به عنوان منبعی معتبر به عنوان یکی از کتاب‌های اصلی متخصصان داخلی به شمار می‌آید. کتاب به نام تینسلی هاریسون که ویراستار ارشد ۵ ویرایش اولیه کتاب بوده است نام‌گذاری شده است.