شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
برای اثبات ولایت فقیه به احادیث متعددی از پیامبر (ص) و ائمه (ع) استناد و استدلال شده است. در مقابل نیز برخی شبهاتی درباره آنها بیان کرده‌اند. به منظور بررسی جامعتر این احادیث، در این کتاب تنها چهار حدیث نبوی، مطرح، و شبهات و چالش‌های نظری آن، به ویژه شبهاتی که در کتاب حکومت ولایی مطرح شده است، بررسی می‌شود.
به گزارش شبکه اجتهاد، کتاب «ولایت فقیه در احادیث نبوی (نقد کتاب حکومت ولایی)» پژوهشی است در قلمرو منطق و فلسفه آن که به قلم سید احمد مرتضایی نگارش یافته است و در ۵۰۳ صفحه و به قیمت ۷۱ هزار تومان توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) چاپ و منتشر شده است.
بعد از تشکیل حکومت اسلامی در ایران، موضوع ولایت فقیه بیشتر مورد توجه قرار گرفت و کتاب‌های متعددی نیز در این زمینه نوشته و به روایات متعددی از پیامبر(ص) و ائمه(ع) استناد و استدلال شده است. در مقابل نیز، برخی این روایات را بررسی و نقد و شبهاتی درباره آنها مطرح کرده‌اند. به همین دلیل در این تحقیق، ادله ولایت فقیه و در ضمن آن، کتاب حکومت ولایی، نوشته آقای محسن کدیور، بررسی و نقد می‌شود. به منظور بررسی جامعتر، در این کتاب تنها چهار حدیث نبوی مطرح می‌شود:
۱- السُّلْطَانُ وَلِىُّ مَنْ لا وَلِىَّ لَهُ
این حدیث نبوی از سه جهت بررسی می‌شود:
۱ـ۱. سند حدیث: بعضی از فقهای شیعه به طور مطلق و بدون بحث درباره سند به آن استناد و عمل کرده و در واقع حدیث را پذیرفته‌اند؛ برخی دیگر درباره حدیث بحث و آن را تأیید کرده‌اند؛ و شماری نیز آن را به طور مشروط پذیرفته‌اند؛
۲ـ۱. مصداق سلطان: شمار اندکی، مصداق سلطان را معصوم دانسته‌اند؛ ولی اکثر فقها این حدیث را عام دانسته و فقیه جامع‌الشرایط را از مصادیق سلطان شمرده و افزون بر این، برخی مصداق سلطان را منحصر به فقیه دانسته‌اند و معتقدند در زمان غیبت، مصداقی غیر از فقیه، برخلاف ظاهر حدیث است؛
۳ـ۱. قلمرو ولایت سلطان: برخی ولایت سلطان را منحصر به امور خاص، ولی قریب به اتفاق فقها ولایت را عام و مطلق و شامل تمام امور و شئون اجتماعی مردم می‌دانند.
۲- اللَّهُمَ ارْحَمْ خُلَفَائِی
این حدیث از چهار جهت بررسی می‌شود:
۱ـ۲. سند حدیث: اکثر فقها، سند حدیث را تأیید کرده‌اند؛
۲ـ۲. مصداق خلفا: افراد نادری مصداق خلفا را در این حدیث، ائمه(ع) و افراد بسیار معدودی مصداق خلفا را روات و ناقلان حدیث می‌دانند؛ ولی بسیاری مصداق خلفا را فقها می‌دانند؛
۳ـ۲. مصداق جمله الَّذِینَ یأْتُونَ مِنْ بَعْدِی یرْوُونَ حَدِیثِی وَسُنَّتِی: تعداد بسیار معدودی مصداق آن را ائمه(ع) می‌دانند ولی اکثر قریب به اتفاق فقیهان بر این باورند که مصداق آن، فقهایند؛
۴ـ۲. قلمرو خلافت: شمار معدودی، قلمرو ولایت را در حدیث مزبور محدود می‌دانند؛ ولی بسیاری از فقها معتقدند ولایت در این حدیث نبوی مطلق است و شامل تمام شئون قابل انتقال پیامبر می‌شود.
۳- الْفقهاء أُمَنَاءُ الرُّسُل
برای بررسی این حدیث دیدگاه فقها درباره سند و قلمرو بیان شود:
۱ـ۳. سند حدیث: تعداد بسیار معدودی در سند این حدیث خدشه کرده‌اند؛ ولی اکثر فقها سند آن را تأیید و در ابواب مختلف فقه به آن عمل کرده‌اند؛
۲ـ۳. قلمرو حدیث: پیامبران سه شأن دارند: ابلاغ دین؛ قضاوت و فصل خصومت؛ ولایت و حکومت سیاسی. بسیاری از فقها معتقدند این حدیث در باب ولایت فقیه مطلق است و شئون سه‌گانه ولایت، یعنی افتا و قضا و اجرا برای فقیه را در بر می‌گیرد.
۴- إِنَّ الْعُلَمَاءَ وَرَثَه الأَنْبِیاءِ
این حدیث از چهار جهت بررسی می‌شود:
۱ـ۴. سند حدیث: افراد معدودی سند حدیث را ضعیف شمرده‌اند، ولی بسیاری از علما، بلکه اکثر قریب به اتفاق آنان، این حدیث را مورد اعتماد دانسته‌اند؛ زیرا بسیاری از آنها سند حدیث را صحیح و قوی می‌دانند و برخی نیز که سند آن را ضعیف شمرده‌اند، به دلیل جابر ضعف سند، حدیث را مورد اعتماد می‌دانند؛
۲ـ۴. مصداق علما: تعداد معدودی مصداق «علما» را با تعابیر متعددی مانند «ائمه»، «معصومین» و «اوصیا» بیان کرده‌اند؛ ولی بسیاری از اسلام‌شناسان، مصداق آن را «علما و فقها» می‌دانند؛
۳ـ۴. مصداق میراث: برخی مصداق آن را «علم و حدیث» و بسیاری از فقها معتقدند مصداق میراث در حدیثْ ولایت و حکم است؛
۴ـ۴. قلمرو ولایت فقیه: برخی ولایت را محدود به موارد خاص، ولی بسیاری دیگر آن را عام و شامل امور حکومتی و اداره امور سیاسی اجتماعی مردم می‌دانند.
کلیک کنید: خرید اینترنتی کتاب
