شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
جدیدترین استفتائات حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دی‌ماه ۹۶ در موضوعاتی چون قسم خوردن و معاملات منتشر شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، متن سؤال و جواب این ۱۵ استفتاء به نقل از دفتر مقام معظم رهبری به شرح زیر است:
قسم(سوگند) شرعی
س. اگر کسی قسم بخورد که کاری را انجام دهد یا ترک کند، آیا از نظر شرعی واجب است به قسم خود عمل کند؟
ج. در صورتی واجب است به قسم عمل کند که آن کار مرجوح* نباشد و به اسم خدا یا صفات مختص به او، مانند “مقلب القلوب و الابصار” یا صفاتی که مراد از آن معمولا خداوند است، مانند خالق و رازق قسم بخورد
*به کاری مرجوح گفته می‌شود که فایده‌‌ی مادی و معنوی ندارد و بهتر است انجام نشود.
قسم خوردن در معامله
س. آیا قسم خوردن در معامله جایز است؟
ج. اگر قسم او راست باشد، قسم خوردن او مکروه است و اگر دروغ باشد حرام است.
قسم دروغ در معامله
س. اگر شخصی در معامله قسم دروغ بخورد، آیا معامله انجام شده و سود حاصله هم حرام است؟
ج. قسم دروغ خوردن حرام است ولی اگر شرایط معامله رعایت شده باشد معامله صحیح و سود حاصله حلال است.
معامله با بچه نابالغ
س. از نظر شرعی، خرید و فروش و معامله با کودکان چه حکمی دارد؟
ج. معامله با بچه نابالغ باطل است؛ هرچند ممیّز بوده و با اذن ولیّ او باشد. مگر آن که کالا از چیزهای کم ارزشی باشد که معامله آن برای بچه‌‌ها متعارف است. یا این که بچه فقط واسطه‌‌ای است که پول را به فروشنده و جنس را به خریدار می‌‌رساند یا به عکس.
چانه زدن در معامله
س۵. حکم چانه زدن در خرید و فروش چیست؟
ج. مانع ندارد البته چانه زدن بعد از انجام معامله مکروه است.
چانه زدن با نامحرم
س. چانه زدن در معامله با نامحرم چه حکمی دارد؟
ج. با حفظ حدود و ضوابط شرعی مانع ندارد.
معلوم نبودن عیار طلا
س. خرید و فروش طلایی که عیارش معلوم نیست، چه حکمی دارد؟
ج. خرید و فروش صحیح نیست، اما اگر مصالحه کنند اشکال ندارد.
ساعت و عینک طلای مردانه
س. آیا خرید و فروش ساعت و عینک طلا برای استفادهی مردان، جایز است؟
ج. بستن ساعت مچی طلا به دست، برای مرد حرام و نماز خواندن با آن، بنابراحتیاط واجب، باطل است. و احتیاط واجب آن است که از استعمال عینک طلا نیز خودداری شود.
ظروف طلا و نقره
س.
الف: ساخت، خرید و فروش ظروف طلا و نقره که بعنوان ظرف خوردن و آشامیدن مورد استفاده قرار می‌گیرد، چه حکمی دارد؟
ب: حکم ظرف‌هایی که آب طلا یا نقره به آن داده شده، و یا از فلزی ساخته که قدری طلا یا نقره مخلوط دارد، چیست؟
ج.
الف. خوردن و آشامیدن از ظرف طلا و نقره حرام است. ولی استفاده‌های دیگر غیر از خوردن و آشامیدن حرام نیست. و اگر به قصد استفاده برای خوردن و آشامیدن ساخته یا خرید و فروش شود، جایز نیست.
ب. اگر به‌طوری است که به آن ظرف طلا یا نقره نمی‌گویند، حکم ظروف طلا و نقره را ندارد.
ظروف طلا برای دکوراسیون
س. ساخت، خرید و فروش ظروف طلا برای استفاده در دکوراسیون منزل و کارهای تزئینی دیگر چه حکمی دارد؟
ج. اشکال ندارد.
خرید اینترنتی کالا
س. بعضی از کالاها در اینترنت فروخته می‌شود و مشتری از پایگاه اینترنتی تصویر کالا را دیده و سفارش می‌دهد و خود کالا را رؤیت نمی‌کند، آیا این مقدار شناخت از کالا برای صحت معامله کافی است؟
ج. موارد مختلف است. اگر مصالحه کنند مانع ندارد. ولی اگر خرید و فروش می‌شود، در صورتی معامله صحیح است که کالای مورد معامله از کالاهایی باشد که معمولاً با مشاهده معامله می‌شود و با مشاهده در پایگاه تمام اوصافی که در قیمت تأثیر گذار است معلوم شود.
خرید نسیه
س. اگر در معامله‌ای که به صورت نسیه انجام می‌شود خریدار بگوید هر وقت پول دستم آمد پرداخت خواهم کرد آیا چنین معامله‌ای صحیح است؟
ج. با توجه به این که در معامله نسیه باید مدت تعیین شده برای پرداخت ثمن معلوم باشد و احتمال زیاده و نقصان در آن نباشد، در فرض سؤال معامله باطل است، ولی اگر فروشنده راضی به تصرف مشتری در کالای فروخته شده باشد، تصرف مشتری در آن اشکال ندارد.
تأخیر در پرداخت ثمن
س. آیا فروشنده می‌تواند ضمن معامله شرط کند که اگر مشتری در زمان مشخصی پول کالا را نپرداخت، فروشنده حق فسخ معامله را داشته باشد؟
ج. مانع ندارد و شرط صحیح است.
دروغ در معامله
س. اگر فروشنده در انجام معامله، دروغ گفته باشد آیا علاوه بر حرمت دروغ گفتن، معامله هم باطل خواهد بود؟
ج. دروغ گفتن حرام است، ولی در صورتی که شرایط صحت معامله مراعات شده باشد، معامله صحیح است.
تطهیر وسایل الکترونیکی
س. آیا پاک کردن وسایل الکترونیکی مانند رایانه و موبایل که نجس شده‌اند، واجب است؟
ج. آنچه واجب است تطهیر اشیای نجسی است که برای خوردن و آشامیدن و نماز خواندن، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
