پنج‌ گام ضروری برای اعتلای رشته فقه تربیتی

به گزارش شبکه اجتهاد، آیین رونمایی از طراحی رشته فقه التربیه در مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار شد. مهدی رضایی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان در این نشست به ایراد سخن پرداخت که متن آن از نظر می‌گذرد؛

موسسه آموزش عالی امام رضا(ع) در رشته فقه التربیه فرصت بسیار مناسبی برای ارتقای علمی ما به شمار می‌آید. من پیشنهاد می‌کنم این فرصت را خیلی غنیمت بشمارید و برای آن ارزش قائل بشوید و برای این رشته وقت بگذارید چون از رشته‌های بسیار ضروری و کاربردی است.

یکی از دلایلی که ۲۰۳۰ رد شد این بود که با مبانی فقهی ما سازگار نبود. از این طرف سند تحول بنیادین داریم که بر اساس فلسفه تعلیم و تربیت، حکمت متعالیه و فلسفه اسلامی کار شده است. آیا سند تحول بنیادین را هم بر مبانی فقهی کار کردیم؟ تا جایی که بنده اطلاع دارم چیزی ندیدم. به نظر من می‌رسد بخشی از پژوهش‌های دوستان در سطح ۳ یا در سطح ۴ مربوط به سند تحول بنیادین و رابطه آن با مسائل فقهی تعلیم و تربیت می‌شود.

نکته دوم اینکه بخش اعظم فعالیت‌های آموزشی و تربیتی ما در وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش باید از بستر و فیلتر فقه عبور کنند. علم فقه به عنوان علم رفتارساز دینی است پس لازم است واقعاً ما دوستان و متخصصانی را داشته باشیم که مصوباتی که در وزارت آموزش پرورش و وزارت آموزش عالی مطرح است را فیلتر بکنند. در اینجا میتوانیم به خوبی جایگاه و کاربرد این رشته را ببینیم.

ما باید پنج گام بسیار خوب را در راستای رشته فقه التربیه قدم برداریم:

یک، از این رشته یک چشم‌انداز کلی ‌طراحی کنیم. واقعاً بدانیم می‌خواهیم در سطح چهار به کجا برویم و حتی بعد از سطح چهار می‌خواهیم چکار کنیم و در چه حوزه‌های آموزشی و تربیتی باید کار بکنیم؟ یک برنامه سی یا چهل ساله یا حتی خیلی بلندتر برای خودمان طراحی کنیم و بگوییم که می‌خواهیم به کجا برسیم. حوزه‌های پژوهشی خودتان را مشخص کنید. حوزه‌های آموزشی را مشخص کنید. باید به طرف این برویم که این رشته یکی از رشته‌های آموزش عالی بشود.

آن موقع هیئت علمی می‌خواهد، آن موقع دانشکده می‌خواهد، آن موقع کارهای علمی می‌خواهد. ما واقعاً می‌توانیم در حد یک دانشکده در قسمت‌های مختلف این رشته را در دانشکده‌های علوم تربیتی ببینیم؛ روانشناسی تربیتی داریم خب فقه تربیتی هم داشته باشیم. اگر فقط تربیتی داشته باشیم حداقل در هر دانشکده یک گروه پنج نفری عضو هیئت علمی می‌خواهد. من دارم برای شما آینده را ترسیم می‌کنم که ما چقدر می‌توانیم در این زمینه خوب کار بکنیم.

دو، یک درک دقیقی از رشته به دست بیاوریم. اشکال ندارد که چند ماه بنشینیم درباره رشته فقه التربیه خوب مطالعه کنیم و ابعاد، زوایا، قسمت‌ها، قلمرو و کاربرد آن را بررسی کنیم.

سه، گام بعدی نیازسنجی و مسئله‌یابی‌های علمی است. ببینید چقدر در جامعه مسئله داریم؛ چرا بین مسائل موجود در جامعه و نیروهای علمی و کارهای پژوهش علمی یک حلقه اتصال وجود ندارد؟ چرا بدون اینکه یک نیازسنجی خوبی داشته باشیم همین جوری پایان‌نامه‌های‌مان را می‌نویسیم؟ پیشنهاد من این است که ما بیاییم هر کار پژوهشی که انجام می‌دهیم یک مشکلی را از جامعه حل کنیم.

چهار، گام چهارم برنامه‌ریزی دقیق است؛ یعنی تحت یک مشاور راهنما بتوانید یک برنامه ریزی دقیق برای ۲۰ یا ۳۰ سال خودتان داشته باشید. این نکته بسیار مهم است؛ برنامه‌ریزی دقیق شما باید مبتنی بر نیازسنجی علمی و مسئله‌یابی‌های علمی باشد.

پنج، بعد از آن شروع به یک آموزش و یادگیری صحیح می‌کنید. دوستان عزیز باید خوب درس بخوانید. باید به دنبال مهارت‌های نوشتاری و نوشتن بروید و بتوانید در آنها متخصص بشوید.

نکته بعدی این است که برای این پنج مرحله باید یک برنامه‌ریزی دقیق داشته باشیم که برنامه‌ریزی در دو حوزه است:

یکم حوزه آموزشی است که در حوزه آموزشی باید به دو قسمت مهم بپردازیم: علم فقه و علم اصول و علوم در این رابطه را باید به خوبی مطالعه کنیم ما تا علم فقه و مسائل تعلیم و تربیت را بلد نباشیم نمی‌توانیم استنباط را انجام بدهیم. پس باید علم فقه را خوب بخوانیم. دو، علم تعلیم و تربیت باید به خوبی بخوانید. شما باید در حوزه علوم ‌تربیتی متخصص باشید. اگر این جنبه را نتوانید درس بخوانید مطمئناً نمی‌توانید استنتاج را انجام بدهید. دوم حوزه پژوهشی است که نیازسنجی پژوهشی را باید در حوزه مسائل جدید آموزش و پرورش و مسائل فقهی داشته باشیم.

منبع: ایکنا