کتاب جدید در حوزه «فقه فضای مجازی»

آنچه در این کتاب می‌خوانید: «فضای مجازی از منظر قرآن، فقه و فقها»، «مالکیت معنوی و آزادی بیان در فضای مجازی»، «بررسی فقهی تجارت، تبلیغات و رمزارزهای مجازی»، «گستره حریم خصوصی کودکان در فضای مجازی»، «بررسی فقهی تصاویر و استکیرها در شبکه‌های اجتماعی»، «ارتباط و خلوت با نامحرم در فضای مجازی».

به گزارش خبرنگار اجتهاد، رسانه و فضای مجازی در حال حاضر، کلان‌ترین، نافذترین، تأثیرگذارترین و پُراستیلاترین موضوع اجتماعی است و امـروز قدرت دگرگون‌سـازی آن، بـه بسیاری از مقوله‌های جامعه جهت داده و حتی جرایم و مشکلات قضایی، حقوقی، اجتماعی و اخلاقی بسیاری را در جامعه ایجاد کرده است که حل آن‌ها جز با بررسی دقیق مسائل و توجه به تمامی ابعاد آن ممکن نخواهد بود.

خطای رایج در تحلیل مسائل حوزۀ فقه رسانه این است که بدون ادراک اجتهادی دقیق و عمیق نسبت به محتوا و ماهیت رسانه و فضای مجازی – که در عین شباهت به فضای مادی و ملموس، دارای تفاوت‌های بنیادین و مبنایی با آن بوده و صرفاً با تمثیل و استحسان و تسری احکام، قابل تبیین نیست- متأسفانه عمدتاً خیلی سطحی با آن برخورد شده و احکامی صادر شده است که بعضاً نه امکان دفاع علمی و نه قابلیت اجرا دارد.

به‌تازگی کتاب «فقه و فضای مجازی» اثر حجج‌اسلام احسان کفشدار طوسی و محسن جهانگیری در دو بخش با نگاه همه جانبه به موضوع فقه و فضای مجازی به رشته تحریر درآمده و از سوی مرگز پژوهش دانشگاه علوم اسلامی رضوی منتشر شده است.

کتاب حاضر که ثمره پایان نامه کارشناسی ارشد رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی کفشدار طوسی بوده در سه بخش کلیات، تبیین مبانی و اصول فقهی حاکم بر موضوعات فقهی فضای مجازی و موضوع‌شناسی فقهی برخی از مصادیق در فضای مجازی سامان یافته است.

نویسندگان در کتاب حاضر با درک اهمیت این موضوع، کوشیده‌اند با هدف تبیین دینی چگونگی استفاده از فضای مجازی، به بررسی فقه سایبری بپردازند و موضوعات مرتبط با این فضا را از منظر فقه شیعه و با رویکردی اجتهادی واکاوی کنند. در مقدمه نگارندگان اثر به نوعی مترصد ارائه یک گزارش از  تاریخچه عنوان  فقه و فضای مجازی هستند.

بخش اول کتاب تحت عنوان کلیات شامل چهار فصل و دوازده گفتار است که در آن مباحثی همچون: «مفهوم شناسی فضای مجازی»، «تعریف فضای سایبری»، « ویژگی‌های ماهوی فضای مجازی»، «ویژگی‌های فضای چند رسانه‌ای»، و «بررسی آراء برخی از فقهای معاصر همچون آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله جوادی‌آملی» مطرح شده است.

بخش دوم کتاب که تبیین مبانی و اصول فقهی حاکم بر موضوعات فقهی فضای نام گذاری شده است. عناوینی مانند: «روش شناسی فقهی فضای مجازی»، «فقه و ارتباطات»، «مبانی انسان شناسانه تکنولوژی»، «بررسی قاعده حیازت»، «معاونت در جرم»، «قاعده نفی سبیل» مورد بررسی قرار گرفته است.

مولفین این کتاب حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن جهانگیری، مدیر گروه رشته فقه و مبانی حقوقی دانشگاه رضوی و حجت‌الاسلام دکتر احسان کفشدار طوسی، مدیر عامل بنیاد راهبری فضای مجازی جبرئیل (ع) می‌باشند.

گفتنی است کتاب «فقه و فضای مجازی»  در قطع وزیری و در ۲۸۴ صفحه، پانصد نسخه و با قیمت ۸۵ هزار تومان آماده عرضه به مخاطبان شده است.

قابل ذکر است، مراسم رونمایی از «فقه فضای مجازی» در روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ در دانشگاه علوم اسلامی رضوی با حضور ریاست دانشگاه، هیئت علمی و دکتر سیدبشیر حسینی برگزار شد.