معارف اسلامی و اقتصاد (کارشناسی ارشد – پیوسته)

1. تعریف و ضرورت ایجاد گرایش­‌ها در دوره کارشناسی ارشد

دانشگاه امام صادق (ع) که با هدف عالی تلفیق شاخه‌های مشخصی از علوم انسانی با علوم و معارف اسلامی تأسیس گردیده، در پی تربیت دانشجویان مسلط بر هر دو حوزه است تا بتوانند بر پایه علوم و معارف اسلامی نگاهی جدید و بومی به علوم انسانی داشته باشند و در حوزه کاربردی نیز بتوانند نیروهایی کارآمد، متعهد و متخصص برای کشور باشند.

با توجه به اهمیت علم اقتصاد در بین علوم انسانی، رشته معارف اسلامی و اقتصاد یکی از رشته‌هایی بود که از همان ابتدای تأسیس دانشگاه در جهت نیل به اهداف مذکور تشکیل شد. در آن زمان با توجه به عدم شفافیت فضای بین‌رشته­‌ای علوم اسلامی و علم اقتصاد، هدف اولیه تربیت و تقویت دانشجویان در راستای ابعاد نظری حوزه‌­های مختلف اقتصاد قرار گرفت تا ابعاد کاربردی. تمایل مسئولان ذی‌ربط دانشگاه در تشکیل و اجرای رشته معارف اسلامی و اقتصاد، تربیت دانشجویان در ابعاد نظری بود تا ابعاد کاربردی در حوز­ه‌های مختلف اقتصاد. اما با تلاش­‌های صورت­‌گرفته در طول ۲۵ سال فعالیت دانشگاه و روشن‌­شدن ارتباطات علوم اسلامی با حوزه­‌های مختلف علم اقتصاد و همچنین ضرورت حضور کارآمد دانش ­آموختگان دانشگاه در فضای اجرایی حوزه­‌های مختلف اقتصادی کشور و حتی جذابیت بیشتر تحصیل در فضاهای شناسایی­ شده، تشکیل گرایش ­های مختلف در دانشکده و رشته معارف اسلامی و اقتصاد پیشنهاد می‌شود.

2. اهداف کلی رشته

• تربیت کارشناسانی که با تجزیه و تحلیل تئوری­‌های جدید اقتصادی و کوشش در بررسی مبانی و ثمرات این تئوری­‌ها قادر باشند به طراحی مدل­‌های اقتصادی بر اساس موازین اسلامی بپردازند.
• ایجاد جو تفاهم و همفکری و پیوند حوزه و دانشگاه از طریق آشنایی دانشجویان با دو نظام معارف و فرهنگ دانشگاهی و حوزوی، به گونه‌ای که حوزه و دانشگاه به موازات یکدیگر و به مانند دو محور اصلی انقلاب اسلامی، بتوانند فعالانه در تدوین الگوی رفتار اقتصادی جمهوری اسلامی مشارکت نمایند.
• فراهم آوردن زمینه هماهنگی و تفاهم در مدیریت‌های اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، از طریق آشنا نمودن دانشجویان با کیفیت و مکانیسم استنباط احکام الهی و نیز تبیین جهات قوت و ضعف دستگاه کارشناسی اقتصادی موجود.
• تربیت کارشناسانی که با شناخت جامع و علمی از مسائل اقتصادی ایران و جهان، ظرفیت تجزیه و تحلیل رویدادهای اقتصادی را کسب نموده و قدرت ارائه راه‌حل‌هایی بر اساس احکام الهی و متناسب با مقتضیات زمانی داشته باشند.
• تأمین بنیه علمی لازم برای ادامه تحصیل و کسب تخصص در سطح بالاتر در داخل و یا خارج از کشور، از طریق تدریس دروس کلیدی به زبان‌های عربی و انگلیسی و نیز برگزاری سمینارهای مختلف و دعوت از دانشگاهیان و مسئولین امور اقتصادی جهت بررسی مشکلات اقتصادی و تبیین تنگناهای تئوریک وجود و همچنین تشویق و الزام دانشجویان به تهیه گزارش­‌های تحقیقاتی در بسیاری از دروس اصلی و تخصصی.

3. گرایش‌ها

با توجه به مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته در دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، تعداد ۱۹ گرایش تخصصی ذکرشده در ذیل به عنوان گرایش‌های قابل بررسی و تأسیس برای رشته معارف اسلامی و اقتصاد شناسایی و معرفی شدند.

۳-۱- برنامه اجرایی گرایش‌های جدید در دوره کارشناسی ارشد

برنامه اجرایی گرایش‌های جدید عبارت است از:

• * ارائه دروس عمومی و معارف اسلامی مطابق با برنامه فعلی رشته معارف اسلامی و اقتصاد برابر با ۱۱۵ واحد درسی
• * انتقال دو درس اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی اقتصادی (معادل ۶ واحد درسی) به مقطع کارشناسی برابر با برنامه کارشناسی رشته علوم اقتصادی مصوب وزارت علوم به علت لزوم اطلاع دانشجویان از مباحث این دو درس در انتخاب آگاهانه گرایش‌های موردنظر در مقطع کارشناسی ارشد
• * در تقابل با مورد قبلی، انتقال ۶ واحد تخصصی اختیاری مقطع کارشناسی به مقطع کارشناسی ارشد
• * ارائه دروس تخصصی مشترک مقطع کارشناسی به میزان ۷۳ واحد درسی برابر با دروس فعلی مقطع کارشناسی به انضمام دو درس اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی اقتصادی
• * ارائه دروس تخصصی مشترک مقطع کارشناسی ارشد به میزان ۱۸ واحد درسی برابر با دروس فعلی مقطع کارشناسی ارشد منهای دروس اقتصاد توسعه و برنامه‌ریزی اقتصادی
• * ارائه دروس تخصصی هر گرایش در مقطع کارشناسی ارشد به میزان ۱۵ واحد درسی که از میان دروس تدوین شده انتخاب می‌گردند. ۱۵ واحد درسی هر گرایش معادل با ۶ واحد اختیاری منتقل شده از کارشناسی به کارشناسی ارشد به انضمام ۶ واحد اختیاری مقطع کارشناسی ارشد و ۳ واحد دیگر (معادل آیات الاحکام اقتصادی حذف‌ شده در برنامه دروس عمومی و معارف اسلامی و یک واحد اضافه) می‌باشد.
• * ارائه درس پایان‌نامه معادل ۵ واحد درسی

بنابر نکات مذکور محتوای درسی برنامه گرایش‌های دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته در جدول زیر خلاصه می گردد:

الف) دروس مشترک مقطع کارشناسی

ب) دروس مشترک مقطع کارشناسی ارشد