شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
مهر: مراسم رونمایی «کتاب نظریه»، با همکاری مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا، پایگاه خبری ـ تحلیلی طلیعه و خبرگزاری فارس با حضور دکتر فرزاد جهان بین، معاون هماهنگ کننده مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا و دبیر شورای سیاستگذاری کنگره علوم انسانی اسلامی و حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی پیش از ظهر امروز چهارشنبه ۳۰ دیماه برگزار شد.
جهان بین در ابتدا با ارائه تعریفی از نظریه گفت: نظریه مجموعه ای از «مفاهیم» و «گزاره های» برساخته از آن مفاهیم است که به نحو سازگار و منسجمی در کنار یکدیگر قرارگرفته اند تا بخشی از واقعیات این عالم را تبیین و تحلیل و در مورد کنترل و مدیریت واقعیات این جهان، راه حل ارائه کند. نظریه از دو بخش «مفهوم» و «توصیف و تبیین» تشکیل شده است. مهم ترین بخش آن «مفهوم» است و مهم ترین کاری که می کند این است که مفاهیمی که از هم گسیخته هستند را اصلاح، تکمیل وجمع آوری و الگویی درست می کند که برای هدف آن یعنی پیش بینی یا درک مفاهیم کلی به ماکمک می کند.
وی افزود: امروزه مهمترین مسئله جمهوری اسلامی ایران امتداد اجتماعی دین و نظریه پردازی است. اگر جمهوری اسلامی نتواند در اسلامی کردن روش و منش حاکمیت موفق باشد به مشکلات زیادی برخورد می کند. اگر نرم افزار اسلامی تولید نشود قطعاً نظریه های دیگری جایگزین آن خواهند شد که به نظام آسیب می زنند. در «کتاب نظریه» چهار نظریه در زمینه فقه تربیتی از آیت‌الله اعرافی، بانکداری اسلامی تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین سید عباس موسویان، یک نظریه بنیادی در زمینه پیشرفت اسلامی نوشته دکتر عطاءالله رفیعی آتانی و نظریه مبانی معرفت شناختی اقتصاد اسلامی و بررسی های علمی ـ اجتماعی اثر مسعود العالم چودری برگزیده نخستین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی را گرد آوری کرده ایم.
حجت الاسلام سید عباس موسویان هم در ادامه این مراسم در مورد نظریه اش در خصوص بانکداری اسلامی سخنرانی کرد و گفت: حدود صد سال است که از تاسیس بانک و بانکداری می گذرد؛ اما هنوز تکلیف متفکران مسلمان معلوم نیست. از یک طرف با خدمات گسترده آن و توسعه و پیشرفت اقتصاد کشورشان و از طرفی دیگر با حکم ربا بودن بانکداری که قرآن می فرماید: ربا دادن و ربا گیرنده در حکم جنگیدن با خدا و رسولش است مواجه هستند. متفکران مسلمان با نظریه های مختلف می خواستند جنبه فقهی بانکداری را اصلاح کنند و در این مسیر نظریه های چند گانه ارائه شد؛ یکی ارائه تفسیرهای جدید از ربا به این معنا که ربایی که قرآن می فرماید با ربای بانک ها متفاوت است و سود و بهره گرفتن برای کارهای اقتصادی و پیشرفت صنعتی ربا محسوب نمی شود بلکه قرض دادن به محرومان و نیازمندان با شرط نفع و سود این ربا است که ۹۰ درصد بانکها در فعالیت های اقتصادی شریک می شوند و تسهیلات می دهند و ۱۰ درصد صرف قرض ها به خانواده ها و نیازمندان می شود که برای آن ۱۰ درصد هم چاره ای باید اندیشید.
وی افزود: عده ای هم می گویند اختصاص ربا به زیاده فاحش، گناه است یعنی قبل از انقلاب داشتیم که تا ۱۲ درصد سود به سپرده ها ربا نیست و بیشتر از آن ربا محسوب می شود. پس از آن نظریه بانکداری بدون ربا در کشورهای اسلامی از جمله ایران اجرایی شد. آن هم به اینصورت که راه نجات از فعالیت ربوی بانکها، ارائه الگوی جدید از بانک است که روابط حقوقی بین سپرده گذاران و متقاضیان تسهیلات را بر مبنایی متفاوت از نظام سپرده و وام با بهره و بر اساس قراردادهای غیر انتفاعی مانند قرض بدون بهره و یا قراردادهای انتفاعی مانند وکالت، مضاربه، مرایحه، مضاربه، و مشارکت تنظیم کنند که مورد تأیید فقه اسلام است.
موسویان ادامه داد: بیش از ۴۰ سال از تأسیس بانک های اسلامی بدون ربای می گذرد. الگوی بانک اسلامی بدون ربا همان بانکداری بدون ربای شهید صدر است که در کتاب «البنک الاربوی فی الاسلام» توضیح داده است.
وی افزود: بانکداری اسلامی متناسب با اهداف و مأموریت های نظام اقتصادی اسلامی مدل پیشرفته تری از بانکداری اسلامی بدون ربا است. بنابراین لازم است بانکی اسلامی بر اساس یک نظام اقتصادی اسلامی طراحی کنیم که با اهداف و مأموریتهای نظام اقتصاد اسلامی سازگار باشد. بنده به این نظریه معتقد هستم و امیدوارم بانکداری بدون ربای ایران برای سایر کشورهای اسلامی هم الگو شود.
