مبانی فقه الحدیثی شیخ حر عاملی در کتاب وسایل الشیعه

با بررسی صورت گرفته می‌توان برداشت کرد که صحت انتساب به امام معصوم، بررسی نسخه‌های متعدد، توجه به سهو راوی یا کاتب، توجه به تقطیع حدیث از مبانی‌ای است که شیخ حرّ در کتاب وسایل بدان توجه داشته است و موارد فراوانی از آن در کتاب وسایل به چشم می‌خورد.

به گزارش شبکه اجتهاد، جلسه دفاع پایان‌نامه سطح سه با عنوان «مبانی فقه الحدیثی شیخ حر عاملی در کتاب وسایل الشیعه» توسط ‌‌حجت‌الاسلام یزدانی از سوی مدارج علمی این حوزه برگزار شد.

مولف این پایان نامه که با راهنمایی ‌‌حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعلی سجادی‌زاده و مشاوره ‌‌حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سید علی دلبری نگارش شده است، با بیان اینکه کتاب تَفْصیل وَسائلِ الشیعَه إلی تَحْصیلِ مَسائلِ الشَّریعَه معروف به وسائل الشیعه تالیف پژوهشگر و دانشمند اسلامی شیخ محمد بن حسن حرّ عاملی می‌باشد که یکی از بزرگترین و موثر‌ترین منابع حدیثی در تبیین حقایق اسلام و تشیع است، گفت: بی شک بررسی روش شناختی شیخ حر عاملی در این کتاب از ضرورت‌های حدیث پژوهی برای دست یابی به مبانی روشی، وی است.

این دانش آموخته حوزه علمیه خراسان با اشاره به اینکه مرحوم شیخ حرعاملی درکتاب وسایل الشیعه مبنا‌هایی را برای فهم روایات مد نظر داشته‌اند – مبانی‌ای که نبود آن می‌تواند فهم دقیق روایات را تحت تأثیر قرار دهد- ابراز کرد: ایشان هم به مبانی مشترک و عام، عموم حدیث پژوهان در نقل و فهم روایت پایبند می‌باشد هم مسلک اندیشه‌ای خود را حفظ نموده است. با بررسی صورت گرفته می‌توان برداشت کرد که صحت انتساب به امام معصوم، بررسی نسخه‌های متعدد، توجه به سهو راوی یا کاتب، توجه به تقطیع حدیث از مبانی‌ای است که شیخ حرّ در کتاب وسایل بدان توجه داشته است و موارد فراوانی از آن در کتاب وسایل به چشم می‌خورد. ایشان این مهم را با عبارات گوناگون نسبت به وجود زیاده و یا نقصان در منابع مختلف، دانش پژوه را نسبت به فهم روایات آگاه می‌سازد.

وی افزود: با کند و کاو در کتاب وسایل شیخ حر چنین برداشت می‌شود ایشان برای فهم روایات ائمه(ع) در این کتاب علاوه بر فهم متن، به فهم مقصود روایات هم توجه داشته است، وی برای رسیدن به فهم متن به فهم مفردات و فهم ترکیبات پناه جسته است که تثبیت متن، فهم متن بوسیله اجماع، فهم متن در سایه روایات همگون، فهم متن با استفاده از محاورات عرفی، فهم متن در پرتوی احکام فقهی و… از جمله موارد آن می‌باشد.

‌‌ یزدانی با بیان اینکه در فهم مقصود متکلم هم توجه ویژه‌ای به قراین لفظی و غیر لفظی داشته‌اند و با کمک همین قرائن بسیاری از تعارضات و فهم‌های ناقص از روایت را مرتفع ساخته تا علاقه مندان به روایات بتوانند فهم صحیحی از متن پیش روی خود داشته باشند، اظهار کرد: شیخ حر همگام با عموم محدثان به موانع فهم روایات توجه ویژه‌ای داشته‌اند. نقل به معنا، تصحیف، ادراج، تحول معنایی واژه‌ها و… از مواردی می‌باشد که وی از آنها به عنوان مانع فهم در نظر داشته است و فهم صحیح را به دست آورده است.

وی با اشاره به اینکه شیخ حر عاملی در نقد روایات هم به دو شیوه نقد متن و نقد سند عمل نموده و با کمک این دو به فهم صحیح از روایات دست یافته است، ابراز کرد: بی شک روش علمی و تحقیقی ایشان هم کمک شایانی به فهم روایات می‌کند که دسته‌بندی و تبویب احادیث همراه با تدوین آن در موضوعات مختلف، استفاده از نسخه‌های متعدد و عبارات متفاوت احادیث، تحقیق پیرامون احادیث مشکل و پیچیده و آسان کردن فهم آنها از جمله روش‌های ایشان در فهم می‌باشد؛ هرچند موارد مطرح شده نه به صورت فراگیر بلکه به طور موردی در بهره‌گیری حدیث مورد توجه بوده است.

ارائه دهنده پایان‌نامه، افزود: هدف این پایان نامه بررسی مبانی فقه الحدیثی شیخ حر در کتاب وسائل الشیعه است و نگارنده با بیان مصادیق متعدد در صدد معرفی روش ایشان در این کتاب می‌باشد.

یزدانی در پایان خاطرنشان کرد: این پایان نامه در سه بخش (کلیات، شیوه‌های نقل حدیث و مبانی و روش‌های فهم روایت، موانع فهم حدیث در وسایل) تنظیم شده و به بررسی اندیشه‌های ایشان پرداخته است.

منبع: حوزه علمیه خراسان