شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
شبکه اجتهاد: استاد احمدی شاهرودی، بررسی «حجیت سیره» را به «حجیت تقریر» بازگشت می‌دهند و این، روش منطقی حل مسئله است که سایر اصولیین نیز همینگونه عمل می‌کنند و ادله‌ای را مبنی بر لزوم موضع گیری امام(سلام الله علیه) در برابر خلاف شرع اقامه می‌کنند.
ایشان با وجود «انکار حجیت تقریر» و رد دو وجه از وجوه مطرح شده در کتب اصولی، سیره عقلاء در باب ظواهر را حجت دانسته و آن را معتبر می‌دانند. به نظر ایشان، اگر ظواهر معتبر نباشد، «نقض شریعت» شده و باب هدایت منسد می‌شود، زیرا طریق جایگزینی نیز از طرف شارع معرفی نشده است، پس باید به ظواهر کلام او اخذ کرد.
با این وصف، استاد احمدی، حجیت تقریر را نیز پذیرفته است و این هم بدان معناست که، ایشان قبول دارد که امام در برابر عمل عقلاء به ظواهر، موضع گیری دارد و آن را خلاف شرع ندانسته و ردع نکرده است. در حالیکه، ایشان جازمانه بیان می‌کردند: هیچ دلیلی بر لزوم موضع گیری از ناحیه امام وجود ندارد.
ان قلت: حجیت ظواهر، نه از باب تقریر و موضع گیری امام در برابر خلاف شرع عقلاء، بلکه به مقتضای بعث رسل و انزال کتب است.
قلت: حجیت ظواهر، اقتضاء و لازمه بعث رسل نیست، بلکه لازمه نفی «نقض شریعت و انسداد باب هدایت» است. یعنی به نظر ایشان، اگر ظواهر حجت نباشند، نقض شریعت خواهد بود و باب هدایت منسد می‌شود، چون این لازمه باطل است، فالمقدم مثله.
تنها راهی که باقی می‌ماند این است که، استاد حجیت سیره را به حجیت تقریر بازگشت ندهند که؛ نه تنها خلاف مصرحات خود ایشان است، بلکه به معنای پذیرش حجیت ذاتی سیره خواهد بود که شامل سیره مستحدثه هم می‌گردد.
ضمن اینکه، ایشان می‌فرمایند: حجیت سیره عقلاء در عمل به ظواهر، مطلق نیست و به مقدار عدم نقض شریعت باید محدود گردد. سؤالی که ناظر بر این گزاره طرح می‌شود این است که: وقتی روشن شد که، امام در برابر خلاف شرع عقلاء موضع گیری دارد، به چه دلیلی حجیت سیره مطلق نیست؟ چه مانعی وجود دارد که امام در برابر سایر سیره‌ها موضع گیری نماید؟ ضمن اینکه، دلیلی که استاد احمدی از آن برای اثبات حجیت سیره استفاده کردند، مبنای کلامی است نه نص دینی، فلذا امکان دارد که مبانی کلامی دیگری- غیرمنصوص- مطرح شود که حتی نظارت امام نسبت به سیره‌های آتی را هم اثبات نماید، پس قاطعیت حضرت استاد در فقدان هرگونه دلیل بر حجیت تقریر، چندان بصواب نیست، هرچند درباره فقدان نص خاص، چنین قطعیتی داشته باشند.
باسلام باتوجه به نقدحجه الاسلام محمدمتقیان براستادشاهرودی می توان گفت
بنابراین قسمت از قول استادشاهرودی:”
پس دلیل حجیت سیره دلیل عقلی است
یعنی اگرظواهرحجت نباشدباب هدایت منسد می شود”
مستشکل همین دلیل را درتقریرهم جاری کرده،درصورتی که هدایت به وسیله قول و فعل امام اثبات می شودو باب هدایت از این دو طریق مفتوح است وعدم حجیت تقریر مساوق باانسدادباب هدایت نمی باشد و ازطرفی دلیل دیگری هم برحجیت تقریرنداریم