شبکه اجتهاد اجتهاد و اصول فقه, حکومت و قانون, اقتصاد و بازار, عبادات و مناسک, فرهنگ و ارتباطات, خانواده و سلامت
نشست خبری کنگره بزرگداشت پنجاهمین سال رحلت آیتالله سیّد محمّدهادی حسینی میلانی، روز سهشنبه ۲ دی ۱۴۰۴ با حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه در سالن شیخ طبرسی بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد.
به گزارش شبکه اجتهاد، حجتالاسلام والمسلمین علی خیاط، مدیر حوزههای علمیه خراسان و عضو شورای سیاستگذاری کنگره بزرگداشت پنجاهمین سال ارتحال آیتالله العظمی محمدهادی میلانی، در نشست خبری، با اشاره به پیشینه کهن حوزه علمیه خراسان، این حوزه را یکی از قدیمیترین و ریشهدارترین مراکز علمی جهان تشیع، معرفی کرد.
وی با بیان اینکه، هستههای اولیه شکلگیری حوزه علمیه خراسان، به قرون نخستین اسلامی و دستکم به قرن چهارم هجری بازمیگردد، افزود: بر اساس اسناد تاریخی، مرحوم شیخ صدوق (ره) بخشی از مجالس خود را در جوار بارگاه منور حضرت رضا (ع) برگزار میکرد و از همان زمان، حرم مطهر رضوی به کانون گسترش مدارس و مراکز علمی، تبدیل شد.
مدیر حوزههای علمیه خراسان، با اشاره به نقش تاریخی این حوزه در تربیت شخصیتهای برجسته علمی گفت: چهرههایی، چون شیخ طوسی معروف به شیخ الطائفه و خواجه نصیرالدین طوسی از پرورشیافتگان یا مرتبطان با این مکتب علمیاند و در طول تاریخ، مکاتب علمی متعددی در این حوزه شکلگرفته، رشدیافته و تداوم پیدا کرده است.
علما، مرزبانان اعتقادی و فکری اسلام
خیاط، علما را مرزبانان اعتقادی و فکری اسلام معرفی کرد و گفت: علما در طول تاریخ، دژهای مستحکم دین بودهاند و وظیفه حراست از عقاید، احکام و هویت اسلامی و نیز ترویج و اقامه دین را بهخوبی، انجام دادهاند.
وی اظهار کرد: مرحوم آیتالله محمدهادی میلانی، یکی از برجستهترین چهرههای سده اخیر حوزههای علمیه است و این مرجع عالیقدر پس از طی مراحل علمی و اخلاقی در حوزه نجف و سپس کربلا، با هجرت به مشهد مقدس، نقش بیبدیلی در ارتقای علمی، آموزشی و مدیریتی حوزه علمیه خراسان ایفا کرد و این حوزه را در دوره حضور خود، به اوج رساند.
حضور مؤثر آیتالله میلانی در عرصه اجتماعی و سیاسی
عضو شورای سیاستگذاری کنگره بزرگداشت آیتالله میلانی، با اشاره به ابعاد مختلف شخصیت این عالم بزرگ، افزود: آیتالله میلانی علاوه بر جایگاه ممتاز علمی و مرجعیت، در عرصههای اجتماعی و سیاسی نیز حضوری مؤثر و نقشآفرین داشت و اسناد تاریخی گواه تأثیرگذاری ایشان در مقاطع حساس تاریخ معاصر، بهویژه در واکنشها به رخدادهای مهم سیاسی از جمله تبعید حضرت امام خمینی (ره)، است.
وی همچنین به اهتمام مرحوم آیتالله میلانی در بهروزرسانی ساختارهای آموزشی حوزه و تأسیس مدارس علمیه متناسب با نیازهای زمان اشاره کرد و گفت: شخصیت اخلاقی، معنوی و اجتماعی این مرجع فقید، او را به الگویی جامع برای نسل امروز، تبدیل کرده است.
ضرورت معرفی الگوهای اصیل حوزوی به نسل جوان
خیاط، با بیان اینکه معرفی الگوهای اصیل حوزوی مانند آیتالله میلانی برای جامعه، بهویژه نسل جوان، یک ضرورت فرهنگی است، خاطرنشان کرد: به همین منظور و در پنجاهمین سال ارتحال آیتالله میلانی، کنگره بزرگداشت این عالم مجاهد باهدف بازخوانی ابعاد علمی، سیاسی، اجتماعی و اخلاقی ایشان، برگزار میشود.
وی، افزود: امید است این همایش بتواند گامی مؤثر در معرفی صحیح و جامع این چهره ماندگار تاریخ حوزههای علمیه به جامعه بردارد.
بزرگداشت آیتالله میلانی احیای میراث علمی و گفتمانسازی
در ادامه این نشست خبری، دکتر احد فرامرز قراملکی، رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، با اشاره به جایگاه ممتاز علمی این عالم بزرگ، گفت: بزرگداشت این مرجع عالیقدر در حقیقت گرامیداشت یک سرمایه تمدنی برای جهان اسلام است، فقیهی که در کنار فضیلت، اخلاص و مردمداری، در عرصههای علمی بهویژه فقه، اصول و تفسیر جایگاهی ممتاز داشت.
وی اظهار کرد: این مرجع تقلید برجسته توانست شاگردان بزرگی را تربیت کند و آثار ماندگاری در حوزه علوم اسلامی از خود به جا بگذارد. اهتمام به بزرگداشت چنین شخصیتی، توجه به سرمایههای هویتی و تمدنی اسلام است.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به فرایند برنامهریزی این رویداد، افزود: پس از تصمیمگیری برای برگزاری بزرگداشت در قالب یک کنگره علمی، تلاش شد تمام فعالیتهای پیشین اعم از همایشها، مقالات، کتابها و سخنرانیهای مرتبط با آیتالله میلانی بررسی شود و با مطالعات دقیق، برنامهریزی جامعی صورت گیرد که این فرایند نزدیک به یک سال به طول انجامید.
رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، از تشکیل شورای سیاستگذاری کنگره خبر داد و گفت: این شورا با حضور نمایندگانی از آستان قدس رضوی، دانشگاهها، پژوهشگاهها و مراکز علمی ـ اسلامی تشکیل شد.
قراملکی هدف اصلی کنگره را احیای میراث علمی آیتالله میلانی عنوان کرد و افزود: احیای آرای فقهی، اصولی، تفسیری و کلامی ایشان از طریق بررسی دروس و نوشتههایی که در مناسبتهای مختلف از این مرجع تقلید برجایمانده، محور اصلی این کنگره است.
وی با بیان اینکه تاکنون ۷ نشست علمی در مشهد، تبریز و کربلای معلا برگزار شده است، خاطرنشان کرد: این نشستها با مشارکت مدارس علمیه خراسان، دانشگاه فردوسی مشهد، حوزه علمیه تبریز و حسینیه نجف برگزار شد و نزدیک به ۳۰ سخنرانی علمی در آنها ارائه شده است.
قراملکی، در ادامه به دستاوردهای علمی کنگره اشاره کرد و گفت: انتشار مجموعه کامل مقالات در قالب ۳۳ مقاله علمی از مهمترین خروجیهای کنگره است که تمام ابعاد علمی از جمله اصولی، تفسیری، کلامی، فلسفی، اجتماعی و سیاسی را پوشش میدهد.
انتشار ۱۲ اثر علمی از دروس و مبانی فکری آیتالله میلانی
این نویسنده و محقق برجسته افزود: تا کنون ۱۲ کتاب مهم شامل تقریرات دروس، مبانی فکری و تحلیل مقاصد علمی آیتالله میلانی، منتشر شده است.
وی ادامه داد: بخشی از این آثار بهصورت تصویری نیز به شکل محدود تولید و همزمان با برگزاری کنگره ارائه خواهد شد. تمامی این دستاوردها در قالب نمایشگاه کتاب و اسناد در محل برگزاری کنگره در معرض دید علاقهمندان قرار میگیرد.
رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در ادامه به تشریح برنامههای افتتاحیه این کنگره بزرگداشت پرداخت و گفت: مراسم افتتاحیه کنگره صبح روز پنجشنبه چهارم دیماه ۱۴۰۴ در تالار قدس حرم مطهر رضوی برگزار میشود و پیشبینی حضور ۹۰۰ مهمان از مراکز علمی و حوزوی داخل و خارج کشور شده است.
افتتاحیه کنگره با پیام مقام معظم رهبری
وی ادامه داد: در افتتاحیه، پیام تصویری حدود ۲۳ دقیقهای مقام معظم رهبری قرائت خواهد شد و همچنین پیام مکتوب و مفصلی از حضرت آیتالله سبحانی، مرجع تقلید شیعه، ارائه میشود. پس از آن پنج سخنرانی تخصصی ۲۰ دقیقهای با رویکرد کاملاً علمی، ارائه خواهد شد.
قراملکی با تأکید بر رویکرد علمی کنگره تصریح کرد: در این برنامه تلاش شده تعارفات به حداقل برسد و سخنرانیها کاملاً تخصصی باشد. سخنرانان از حوزههای علمیه قم و نجف، دانشگاه فردوسی مشهد، دیگر دانشگاهها و مدارس علمیه خراسان انتخاب شدهاند و همگی در حوزههایی که آیتالله میلانی در آنها برتری علمی داشتند، صاحبنظر هستند.
وی افزود: عصر روز پنجشنبه نشستهای تخصصی کنگره آغاز میشود که از جمله آنها میتوان به نشست فقهی ـ اصولی با مدیریت استاد درایتی اشاره کرد که در آن صاحبنظران برجسته حوزه سخنرانی خواهند داشت و سخنرانی ویژهای نیز توسط آیتالله سید ابراهیم علمالهدی، برجستهترین شاگرد آیتالله میلانی، ارائه میشود.
به گفته قراملکی، برگزاری نشست تخصصی درباره تحول در نظام آموزشی حوزههای علمیه که آیتالله میلانی در آن پیشگام بود و نیز نشست حیات سیاسی ـ اجتماعی با حضور نظریهپردازان این حوزه از دیگر برنامههای علمی کنگره است.
برپایی نمایشگاه کتاب و رونمایی از آثار خطی
وی به برنامههای جانبی اشاره کرد و گفت: برپایی نمایشگاه کتاب، رونمایی از آثار خطی آیتالله میلانی که به همت شاگردان ایشان استنساخ شده، نمایش تصاویر و اسناد تاریخی از جلسات تدریس و دیدارهای ایشان و همچنین برگزاری مراسمی کوتاه بر سر مزار این مرجع عالیقدر در حرم مطهر رضوی از جمله برنامههای پیشبینیشده است.
رئیس بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی در پایان تأکید کرد: هدف اصلی این کنگره صرفاً برگزاری مراسم نیست، بلکه تولید آثار فاخر علمی و ایجاد گفتمان علمی ماندگار درباره اندیشهها و میراث آیتالله میلانی است، گفتمانی که بتواند در فضای علمی و حوزوی اثرگذار باشد.
بزرگداشت آیتالله میلانی، احیای یک شخصیت تمدنساز در حوزه علم و معنویت
حجتالاسلام والمسلمین مهدی شریعتی تبار، دبیر علمی کنگره بزرگداشت آیتالله محمدهادی میلانی نیز از دیگر سخنرانان این نشست خبری گفت: بزرگداشت شخصیتهایی همچون آیتالله میلانی، صرفاً پاسداشت یک عالم فقهی نیست، بلکه تجلیل از یک شخصیت علمی، اخلاقی، تمدنی و معنوی است که در فرایند رشد علم، دانش و معنویت جامعه نقشآفرین بوده است.
وی با بیان اینکه توجه به مقام عالمان دینی ریشه در مبانی قرآنی، روایی، عقلی و اجتماعی دارد، اظهار کرد: جامعه بشری بدون تلاشها، مجاهدتها و زحمات انبیا، اولیا و عالمان صالح، نمیتواند به بالندگی علمی و اخلاقی دست یابد و برگزاری چنین کنگرههایی استمرار همین منطق الهی و اجتماعی است.
این محقق حوزه علمیه خراسان با اشاره به جایگاه علمی آیتالله میلانی، افزود: این مرجع عالیقدر، فقیه و اصولی سترگی بود که بخشی از آثار علمی ایشان، بهویژه در حوزه اصول فقه، کمتر موردتوجه و بهرهبرداری قرار گرفته است و یکی از اهداف مهم کنگره، احیای این میراث علمی و قراردادن آن در اختیار پژوهشگران، حوزویان و دانشگاهیان است.
دبیر علمی کنگره بزرگداشت آیتالله میلانی با بیان اینکه فعالیتهای علمی کنگره محدود به ایام برگزاری نیست، تصریح کرد: سیاستگذاری کنگره بهگونهای طراحی شده که این حرکت علمی ادامهدار باشد، بخشی از آثار و ابعاد شخصیتی آیتالله میلانی نیازمند پژوهش، مستندسازی و احیای بیشتر است و کنگره در آینده نیز این مسیر را، دنبال خواهد کرد.
شریعتی تبار خاطرنشان کرد: امید است در آیندهای نهچندان دور، چهرههای بزرگی که تاکنون بهصورت جامع درباره آنها کار علمی نشده، با الگوگیری از این تجربه، به جامعه علمی و فرهنگی معرفی شوند تا نقش اخلاقی، فرهنگی و تمدنی آنان بیشازپیش در جامعه نمایان شود.
وی با اشاره به نقش آیتالله میلانی در تاریخ حوزههای علمیه گفت: این مرجع تقلید بزرگ، با حضور بیش از دو دهه در مشهد، نقش مهمی در پیوند عمیق حوزه نجف و حوزه خراسان ایفا کرد و حوزه علمیه خراسان را به یکی از کانونهای اثرگذار تربیت علمی و فقهی در جهان تشیع تبدیل ساخت.
دبیر علمی کنگره بزرگداشت آیتالله میلانی به بیانات مقام معظم رهبری درباره آیتالله میلانی اشاره کرد و گفت: رهبر معظم انقلاب، این عالم ربانی را قله فقاهت توصیف کردهاند و تأکید کردند که حوزه علمیه خراسان، وامدار مجاهدتهای علمی و تربیتی آیتالله میلانی است.
وی افزود: این حرکت علمی باتدبیر و همکاری نهادهای حوزوی و پژوهشی شکلگرفته و امیدواریم خروجیهای آن بتواند در مسیر تقویت اندیشه دینی، اخلاق اجتماعی و تمدن اسلامی اثرگذار باشد.
شایانذکر است، کنگره بزرگداشت پنجاهمین سالگرد رحلت آیتالله محمدهادی میلانی، به همت سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی و حوزه علمیه خراسان، پنجشنبه چهارم دیماه ۱۴۰۴، در مشهد مقدس برگزار میشود.
